"Quả bóng hạt nhân" được xem là "vật bất ly thân" được truyền qua các đời tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, nếu Tổng thống đương nhiệm Donald Trump từ chối tham gia lễ nhậm chức của người kế nhiệm, việc chuyển giao "vali hạt nhân" có thể trở nên phức tạp hơn.
Ngày 14/12, cuộc họp Đại cử tri đoàn đã xác định ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden là tổng thống đắc cử của Mỹ. Theo đó, Uỷ ban lưỡng viện hiện đã bàn bạc và lên kế hoạch chuẩn bị cho lễ nhậm chức của tân tổng thống vào ngày 20/1 tới.
Một phần quan trọng đặc biệt nhưng được thực hiện kín đáo trong lễ nhậm chức của tân tổng thống là việc chuyển giao quyền chỉ huy và kiểm soát kho vũ khí hạt nhân của Mỹ, được biết đến là "vali hạt nhân" hoặc "quả bóng hạt nhân".
Tuy nhiên, việc Tổng thống đương nhiệm Donald Trump từ chối nhận thua trong cuộc bầu cử và để ngỏ khả năng tham gia lễ nhậm chức của người kế nhiệm khiến việc chuyển giao quyền lực gặp nhiều khó khăn. Nhiều câu hỏi đã được đặt ra về tương lai của "quả bóng hạt nhân" nếu ông Trump từ chối xuất hiện trong lễ nhậm chức ngày 20/1.
Trả lời phỏng vấn với trang Business Insider, Hans Kristensen, chuyên gia vũ khí hạt nhân tại Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ, nhận định: "Đây là một tình huống chưa từng có tiền lệ".
"Quả bóng hạt nhân" là gì?
Được biết, tổng thống là nhân vật duy nhất của Mỹ có quyền kích hoạt một cuộc tấn công hạt nhân. Bởi vậy, "quả bóng hạt nhân" chính là "vật bất ly thân" được tất cả các nhà lãnh đạo Mỹ đem theo tới mọi nơi. Mọi tổng thống Mỹ từ thời ông John F. Kennedy đều có người tháp tùng xách theo chiếc vali lớn có khả năng điều khiển kho vũ khí hạt nhân từ xa.
"Quả bóng hạt nhân" không có công tắc để khai hoả cùng lúc hàng trăm đầu đạn hạt nhân, tên lửa đạn đạo và máy bay ném bom chiến lược. Thay vào đó, chiếc vali chứa các công cụ liên lạc, mật mã và những sự lựa chọn cho một cuộc chiến tranh hạt nhân.
"Quả bóng hạt nhân" là "vật bất ly thân của tổng thống Mỹ. Ảnh: AP |
Bên ngoài chiếc vali, tổng thống còn mang theo một chiếc thẻ chứa mật mã riêng. Trong trường hợp xảy ra một cuộc xung đột, tổng thống Mỹ sẽ sử dụng các mật mã phối hợp với các công cụ trong chiếc "vali hạt nhân" đề triển khai quân đội và lệnh tấn công hạt nhân.
Theo đó, các tổng thống đắc cử sẽ được thông báo ngắn gọn về "quả bóng hạt nhân" và trách nhiệm của họ đối với nó trước khi bắt đầu lễ nhậm chức. Mật mã họ được nhận sẽ bắt đầu có hiệu lực trong lễ nhậm chức và họ sẽ tiếp nhận "quả bóng hạt nhân" khi bắt đầu nhiệm kỳ của mình. Quá trình này sẽ diễn ra một cách kín đáo.
Tổng thống Trump từng mô tả đó là khoảnh khắc "đáng sợ" khi ông được nghe giải thích rằng "chiếc vali này đại diện cho điều gì và sự huỷ diệt mà nó đem đến".
Trong một bộ phim tài liệu được Discovery thực hiện, cựu phó Tổng thống Dick Cheney tiết lộ việc chuyển giao quyền sở hữu "quả bóng hạt nhân" sẽ diễn ra vào buổi trưa ngày nhậm chức sau khi tổng thống đắc cử tuyên thệ. Quá trình này sẽ được tiến hành kín đáo và không phải một phần chính thức của buổi lễ.
Điều gì sẽ xảy ra nếu Tổng thống Trump không có mặt?
Từ trước đến nay, chưa từng có trường hợp tổng thống đương nhiệm từ chối tham gia lễ nhậm chức của người kế nhiệm. Nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump không có mặt trong ngày này, quy trình chuyển giao sẽ được thực hiện theo cách khác.
Dù vậy, việc chuyển giao "quả bóng hạt nhân" sẽ được cần được tiến hành ngay lập tức sau khi tân tổng thống nhậm chức. Cựu Trung tá Không quân Buzz Patterson, người từng vận chuyển "quả bóng hạt nhân" cho cựu Tổng thống Bill Clinton, cho biết quy trình chuyển giao phụ thuộc vào Lầu Năm Góc, nơi phục vụ trực tiếp văn phòng tổng thống.
Ông Trump từng đem theo "quả bóng hạt nhân" vào bệnh viện khi ông đi điều trị COVID-19. Ảnh: Daily Mail |
Theo đó, Lầu Năm Góc khẳng định họ đã có kế hoạch cụ thể cho quá trình này nhưng từ chối tiết lộ thông tin chi tiết. Ông Patterson chia sẻ "quả bóng hạt nhân" đóng vai trò vô cùng quan trọng và không thể bị xem nhẹ.
Chuyên gia vũ khí hạt nhân tại Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ Kristensen suy đoán kế hoạch chuyển giao "quả bóng hạt nhân" trong trường hợp Tổng thống Trump từ chối tham gia buổi lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Joe Biden có thể sẽ được triển khai giống kế hoạch được lên sẵn trong trường hợp tổng thống bị ám sát hoặc mất khả năng làm việc. Theo đó, phó tổng thống sẽ thay mặt tổng thống đảm nhận trách nhiệm chuyển giao.
Ông Stephen Schwartz, một thành viên cấp cao của tạp chí khoa học điện tử Mỹ, giải thích có tất cả 3 "quả bóng hạt nhân" được trao cho tổng thống, phó tổng thống và một nhân vật được chỉ định. Bởi vậy, trong trường hợp ông Trump không có mặt tại lễ nhậm chức, một "quả bóng hạt nhân" khác sẽ được chuẩn bị để trao cho ông Biden.
Tại thời điểm đó, một phụ tá quân sự sẽ bắt đầu theo sát ông Joe Biden sau khi ông tuyên thệ nhậm chức. Đồng thời, mật mã và quyền kiểm soát hạt nhân của ông Donald Trump sẽ bị huỷ bỏ.
Minh Hạnh(Theo Business Insider)
