Kiếm được hàng trăm triệu USD nhưng Hetty Green lại giữ thói quen bủn xỉn một cách quá đáng. Mỗi lần ra đường, bà đều khoác lên mình bộ váy đen rách nát, bẩn thỉu, hôi hám.
Chân dung Hetty Green lúc trẻ và khi về già. |
Cách đây 2 thập niên, vào năm 1998, lần đầu tiên tạp chí Mỹ Forbes chuyên xếp hạng đầy uy tín đã đưa ra bảng danh sách 40 người giàu nhất trong lịch sử Mỹ, với duy nhất một đại diện của phái yếu góp mặt. Đó là bà Hetty Green (1834-1916), người phụ nữ đã đi vào huyền thoại của nền tài chính Mỹ qua biệt danh “The Witch of Wall Street” (phù thủy của phố Wall), cùng số tài sản tương đương 4,5 tỉ USD ở thời điểm hiện nay.
Ngoài việc thường được nhắc đến với các tên gọi khác nhau như “người đàn bà kiếm tiền giỏi nhất nước Mỹ”, “mụ phù thủy phố Wall” hay “người phụ nữ giàu nhất thế giới”, Hetty Green còn nổi tiếng với lối sống lập dị, keo kiệt bậc nhất, vẫn là một người đàn bà bí ẩn và luôn thu hút được sự chú ý.
Bán sạch quần áo đẹp để mua trái phiếu chính phủ
Hetty Green, tên khai sinh là Henrietta Howland Robinson (1834 - 1916) sinh ra và lớn lên trong một gia đình thương gia giàu có ở New Bedford, Massachusetts. Lên 2 tuổi, do mẹ quanh năm ốm liệt giường nên Hetty sống cùng bố và ông nội - những nhà đầu tư lớn có tiếng là “yêu tiền” và lạnh lùng đến tàn nhẫn. Dù cực kỳ giàu có nhưng cả gia đình họ sống rất tiết kiệm và hầu như không mấy khi giao du với hàng xóm láng giềng.
Họ ở trong những căn nhà tuềnh toàng, ăn những bữa ăn đạm bạc được chuẩn bị trong căn bếp tối tăm, ẩm thấp. Mùa đông, họ sưởi ấm bằng những lò sưởi đốt củi. Mùa hè đến, cả gia đình dọn tới nông trại ở vùng Round Hill tránh nóng.
Là con một trong gia đình, từ nhỏ Hetty đã được dạy về tài chính và đầu tư. Trong khi bạn bè cùng trang lứa còn bay bổng với các câu chuyện cổ tích, Hetty đã làm quen với báo cáo thị trường chứng khoán.
Hetty thường theo cha đến văn phòng làm việc và được ông nội dìu dắt nên từ năm lên 6 tuổi, Hetty đã có thể đọc và hiểu những bài báo về kinh tế, tài chính. Đến năm 8 tuổi, cô bé đã có một quyển sổ tiết kiệm đầu tiên mang tên mình.
Năm Hetty 13 tuổi, bà đảm nhận vị trí kế toán cho việc kinh doanh của gia đình. Năm 20 tuổi, ông Green mua tặng Hetty một cái tủ chứa đầy những bộ trang phục đẹp đẽ và thời thượng nhất. Ông cho rằng "người đẹp vì lụa" là bí quyết để quyến rũ gà đàn ông giàu có làm chồng. Rốt cuộc, cô con gái rượu cá tính của ông đã bán sạch quần áo rồi lấy số tiền đó mua trái phiếu chính phủ.
Thế nên thời đi học, dù bị mọi người chê lên chê xuống vì chữ viết xấu như gà bới và toàn đánh vần sai, Hetty cũng chẳng buồn quan tâm. Cứ giỏi kiếm tiền như bà đi rồi muốn nói gì thì nói.
Thiên tài kinh doanh
Hetty luôn biết nắm bắt cơ hội để đầu tư. |
Năm 25 tuổi, người mẹ tội nghiệp của bà qua đời, Hetty theo cha đến New York. Năm 1865, cha và dì ruột của Hetty lại qua đời để lại cho cô gái trẻ một số tài khoản khổng lồ lên tới 7,5 triệu USD. Không nghĩ đến việc tiêu pha cho bản thân, ngay lập tức, Hetty đã lên kế hoạch đầu tư số tiền sẵn có vào thị trường chứng khoán phố Wall, bất động sản, các công ty xe lửa,… với tham vọng sẽ giàu và giàu có hơn nữa.
Với tư duy “đi ngược với đám đông”, Green thường không mấy để tâm đến những thương vụ hứa hẹn có khả năng thu hồi vốn nhanh chóng vốn là những miếng mồi ngon khiến các nhà đầu tư lao vào giành giật nhau, thay vào đó, bà nghiên cứu, suy đoán rồi đầu tư vào những nơi không ai ngờ tới và chỉ việc chờ đợi cho đến khi thu được kết quả mĩ mãn. Điển hình là việc bà mua hết mũ len vào mùa hè rồi đồng loạt bán ra với giá cắt cổ khi mùa đông tới.
Với phương châm “mua rẻ, bán đắt”, Hetty đã nhanh chóng thành công trên cả thị trường chứng khoán, bất động sản, kinh doanh và trái phiếu. Bà từng chia sẻ kinh nghiệm làm giàu: “Tôi mua vào khi mọi thứ còn rẻ và không ai muốn mua rồi chờ cho đến khi thị trường hồi phục, mọi thứ tăng giá thì tôi lại bán ra khi ai cũng muốn mua chúng”.
Nghe có vẻ rất đơn giản nhưng không phải ai cũng có đủ kiên nhẫn và dũng cảm để làm được điều này và đặc biệt là chẳng ai có đủ tài tiên đoán khi nào nên mua vào và khi nào nên bán ra như Hetty Green.
Điển hình như vụ việc chính phủ Mỹ của tổng thống Abraham Lincoln cần trang trải tài chính cho cuộc nội chiến bằng phát hành trái phiếu chính phủ. Sau khi nội chiến kết thúc, với cơ sở hạ tầng bị phá hủy nhiều nên các nhà đầu tư cho rằng, cơ hội để chính phủ trả được tiền cho số trái phiếu thời hạn mấy chục năm này là rất ít. Vì thế, đa phần các thương nhân đều bán lại trái phiếu với giá rẻ như cho.
Chớp thời cơ, Hetty dùng tất cả tiền bạc mua hết trái phiếu bất chấp sự cười chê và nhạo báng. Ít năm sau, đúng như dự đoán của Hetty, nước Mỹ không chỉ tái thống nhất mà còn dần phục hồi. Trái phiếu chính phủ Mỹ lại tăng giá, giúp cho Hetty trong vòng không đầy một năm kiếm được 1,25 triệu USD (26 tỷ VND, tính theo tỷ giá hiện tại).
Sau "Ngày thứ 5 đen tối" - 18/9/1873 - ngày khi thị trường chứng khoán New York đổ vỡ. Điều đầu tiên bà làm là dùng hết tài sản để mua tất cả cổ phiếu đang rớt giá chóng mặt, trong khi những doanh nhân khác bán tháo để tránh lỗ vốn. Chỉ ngày hôm sau, cổ phiếu phục hồi lại như cũ và bà đã có một khoản tiền khổng lồ trong ví.
Từ đây, tài sản của bà lên tới 100 triệu USD (khoảng 2.080 tỷ VND, tính theo tỷ giá hiện tại) cùng hơn 6.000 công trình rải rác khắp nơi trên nước Mỹ. Bà trở thành người phụ nữ đầu tiên thành công trên phố Wall, và sau đó cũng không mấy ai có thể đạt được những kỳ tích như Hetty đã tạo ra.
“Mụ phù thủy” keo kiệt bậc nhất
Niềm yêu thích duy nhất của người phụ nữ giàu “nứt đố đổ vách” này là con chó cảnh. |
Sở dĩ người ta gọi Hetty là phủ thủy là vì mỗi lần ra đường, bà đều khoác lên mình bộ váy đen rách nát, bẩn thỉu như nhân vật ác phụ thường thấy trong những câu chuyện cổ tích.
Kiếm được hàng trăm triệu đô nhưng Hetty lại bủn xỉn một cách quá đáng. Bất kể là đông hay hè, bà không bao giờ sử dụng nước nóng, đến đồ lót phải chờ cho chúng mòn chỉ mới bấm bụng mua mới.
Để bảo vệ tài sản của riêng mình, Hetty đã yêu cầu chồng mình là doanh nhân Edward Henry Green, phải ký một bản hợp đồng tiền hôn nhân, ghi rõ họ sẽ không bao giờ động vào tiền của nhau, kể cả sau khi ly hôn. Năm 1885, khi chồng bị phá sản vì công việc kinh doanh thất bại, bà đã nhanh chóng đệ đơn ly dị vì không muốn chịu chung trách nhiệm với các món nợ của ông.
Mắc chứng thoát vị đĩa đệm bị cơn đau hoành hành liên tục nhưng Hetty quyết tâm không đi chữa bệnh. Sau khi ly hôn, Hetty chuyển đến sống cùng con gái. Cả hai cắt đứt liên lạc với họ hàng vì sợ họ sẽ dòm ngó đến gia tài của bà.
Mỗi bữa ăn, 2 mẹ con Hetty chỉ tiêu tốn 15 xu, chấp nhận uống sữa lạnh để tiết kiệm chi phí khí đốt. Mỗi khi tìm được ngôi nhà giá rẻ hơn, bà lập tức chuyển đi, không ngại cuộc sống rày đây mai đó, một phần vì sợ báo chí và bọn trộm cắp.
Ngay cả khi “cậu ấm” E.H.Robinson, thường gọi là Ned, bị tai nạn vỡ đầu gối năm 14 tuổi, bà Hetty cũng tự chữa lấy khiến vết thương nhiễm trùng buộc phải phẫu thuật. Rốt cục, nữ tỉ phú H. Green chỉ chịu đưa con tới bệnh viện chữa trị sau khi chồng cũ đồng ý trang trải mọi chi phí. Kết quả là sau đó, vết thương bị hoại tử và người ta phải tiến hành cắt bỏ 1 chân của cậu bé.
Niềm đam mê duy nhất của người phụ nữ giàu “nứt đố đổ vách” này là con chó cảnh quấn bên bà “như hình với bóng”.
Thú nuôi luôn được thưởng thức những món ăn đắt tiền hơn cả chủ nhân. Nữ tỉ phú từ trần ngày 3/7/1916 vì nhũn não, chứng bệnh tiềm ẩn được giới thầy thuốc cảnh báo trước mà bệnh nhân vẫn chẳng màng chữa trị cho dù dư dả bạc tiền.
Năm 1916, Hetty qua đời, để lại khối tài sản 100 triệu USD cho 2 con sau khi đóng góp 1 khoản tiền lớn cho các quỹ từ thiện. Sau khi thoát khỏi cuộc sống tù túng, các con của Hetty vô cùng vui mừng. Con trai bà kết hôn với mối tình đầu, người con gái mà "phù thủy phố Wall" khi còn sống hết mực phản đối. Trong khi đó, con gái bà cũng lên xe hoa, tận hưởng cuộc sống tự do nhờ số tiền khổng lồ của mẹ để lại.
Mộc Miên (T/h)
