Theo The Guardian, các nhà nghiên cứu đã dùng kính thiên văn Subaru đặt gần đỉnh núi lửa Hawaii và kính thiên văn vũ trụ Hubble để phát hiện và nghiên cứu AB Aurigae b – hành tinh khí khổng lồ có quỹ đạo cách xa ngôi sao chủ một cách bất thường.
Được biết, hành tinh khí khổng lồ là các hành tinh giống như những hành tinh lớn nhất trong Hệ Mặt trời như sao Mộc và sao Thổ, được cấu tạo chủ yếu từ hydro và heli với các khí xoáy xung quanh một lõi rắn nhỏ hơn.
Các nhà khoa học mô tả AB Aurigae b là một hành tinh “còn trong bụng mẹ” và đang trong giai đoạn đầu mới hình thành nhưng đã có khối lượng gấp 9 lần sao Mộc, tức gấp 2.862 lần Trái Đất.
“Chúng tôi nghĩ rằng hành tinh này vẫn chưa đến quá trình ‘sinh nở’. Bằng chứng cho thấy đây là giai đoạn hình thành sớm nhất từng được quan sát của một hành tinh khí khổng lồ”, nhà vật lý thiên văn Thayne Currie tại Cơ quan Quản lý kính viễn vọng Subaru và Trung tâm nghiên cứu Nasa-Ames, cũng là tác giả chính của nghiên cứu chia sẻ.
Hành tinh AB Aurigae b thực chất vẫn là một thứ như tiền hành tinh, chưa phải một thế giới hoàn chỉnh, trông như một khối vật chất chưa rõ nét chìm trong một đĩa khí và bụi mở rộng, mang vật chất hình thành các hành tinh, quay quanh ngôi sao mẹ AB Aurigae.
AB Aurigae khoảng 2 triệu tuổi, rất trẻ so với tuổi thọ của Mặt trời là khoảng 4,5 tỷ năm. Ngôi sao chủ của AB Aurigae b nằm cách Trái Đất 508 năm ánh sáng, nặng gấp 2,4 lần Mặt trời và sáng hơn gần 60 lần.
Sự hình thành của AB Aurigae b dường như theo một quá trình khác với mô hình hình thành hành tinh tiêu chuẩn. Theo suy nghĩ thông thường, hầu hết các hành tinh ra đời nhờ sự tích tụ chậm chất rắn vào lõi đá, sau đó lõi rắn đủ lớn thì mới bắt đầu tích tụ khí - ở các trường hợp hình thành hành tinh khí.
Tuy nhiên, AB Aurigae b hình thành khi đĩa xung quanh ngôi sao chủ nguội đi, lực hấp dẫn khiến nó phân mảnh thành nhiều khối vật chất lớn rồi từ đó hình thành các hành tinh. AB Aurigae b đang đạt đến kích thước tối đa để có thể được phân loại là một hành tinh thay vì một sao lùn nâu - vật thể "nằm chính giữa" trạng thái sao và hành tinh.
Nhà thiên văn học Olivier Guyon nhận định: “Quá trình này không thể hình thành các hành tinh khổng lồ ở khoảng cách quỹ đạo lớn, vì vậy khám phá này thách thức sự hiểu biết của chúng ta về sự hình thành hành tinh”.
Đinh Kim(T/h)
