Chiều 3/1, HĐXX TAND TP. Hà Nội bắt đầu xét hỏi đối với các bị cáo trong đại án Việt Á. Trước khi tiến hành xét hỏi, HĐXX cho cách ly đối với các bị cáo Nguyễn Huỳnh (Cựu phó phòng Quản lý giá thuốc, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế), Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Y tế), Nguyễn Văn Trịnh (Cựu cán bộ Văn phòng Chính phủ) và Trịnh Thanh Hùng (Cựu vụ phó thuộc Bộ KH&CN).
Bước vào phiên xét hỏi, bị cáo Phan Quốc Việt (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á) là người đầu tiên bước lên bục khai báo. Phan Quốc Việt khai, vào năm 2007 bị cáo thành lập Công ty Việt Á, hoạt động kinh doanh chính là mua bán sinh phẩm, trang thiết bị y tế. Ngoài Công ty Việt Á, bị cáo còn thành lập một số công ty khác và điều hành hầu hết các công ty này.
Khi dịch COVID-19 bùng nổ, khoảng tháng 1, tháng 2/2020, bị cáo Trịnh Thanh Hùng (cựu vụ phó Vụ KH&CN các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KH&CN) gọi điện và bảo có đề tài làm kit xét nghiệm với Học viện Quân y, thuyết phục Việt Á tham gia.
Quá trình nghiên cứu kit xét nghiệm, kiểm nghiệm, nghiệm thu giai đoạn 1, cấp phép lưu hành tạm thời và cấp phép chính thức, bị cáo Việt khai rằng khi làm hồ sơ cấp phép lưu hành hồ sơ gặp nhiều khó khăn mà theo Việt là do thời điểm đó dịch COVID -19 còn mới, tất cả đều rất thận trọng.
Về mối quan hệ với các cá nhân có chức vụ ở Bộ Y tế, Bộ KH&CN và nhiều địa phương, ông Việt khai quen biết bị cáo Trịnh Thanh Hùng từ năm 2012, 2013 khi làm một đề tài với Học viện Quân y. Sau đó cả 2 không liên lạc nhiều. Đến đầu năm 2020, Trịnh Thanh Hùng mới gọi Việt để trao đổi về làm đề tài kít xét nghiệm.
Bị cáo Việt có thừa nhận đã đưa cho ông Hùng số tiền 350.000 USD vì theo Phan Quốc Việt, ông Hùng “thực sự trách nhiệm, nhiệt tình” bị cáo chia sẻ với Hùng trên “tinh thần vì cùng là người Á Đông” với suy nghĩ làm sao cho có kit sớm nhất để chống dịch.
Việc đưa tiền theo chủ tịch Việt Á thì đây chỉ là sự chia sẻ khi được cấp phép tạm thời. “Bị cáo rất cảm kích nên khi được thanh toán (sau khi bán kit-PV) thì bị cáo cám ơn”-Phan Quốc Việt nói.
Tương tự như vậy, Việt khai quen ông Nguyễn Huỳnh (cựu phó phòng, Cục Quản lý dược, Bộ Y tế) khoảng năm 2016, 2017 khi làm dự án đối tác công tư về trạm y tế phường tại TP.Hồ Chí Minh. Cũng từ sự kiện khánh các thành trạm y tế phường thuộc dự án mà ông Việt quen biết cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long.
Theo lời khai của Việt, giữa Việt và Huỳnh có mối quan hệ thân thiết ngoài công việc. Việc Việt đưa tiền cho Huỳnh cũng dựa trên tinh thần chia sẻ chứ không có sự thỏa thuận. Bản thân Việt nhờ bị cáo Huỳnh tác động giúp việc cấp phép được tiến hành nhanh hơn nhưng không rõ Huỳnh tác động thế nào chỉ biết rằng Huynh rất nhiệt tình
Sau khi được Huỳnh giúp đỡ, Việt có nhận được điện thoại của Huỳnh nói: “Huỳnh gọi điện và nói sếp anh đang cần 1 số tiền, hỗ trợ sếp anh, chứ không nói cụ thể bao nhiêu”. HĐXX nói: “Lúc đó bị cáo nói là 1 triệu được không? Và cuối cùng chuyển hơn 2 triệu USD và 4 tỷ VNĐ cho Huỳnh”.
Việt xác nhận đúng là số tiền trên, nhưng số tiền này Huỳnh không dùng hết mà chuyển lại cho Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế). Việt cũng khai, số tiền lúc đó rất lớn nên bản thân phải vay mượn của bạn bè, người thân. Sau khi vay tiền VNĐ, Việt giao nhân viên quy đổi ra USD rồi nhiều lần bay từ TP. HCM ra Hà Nội giao cho Huỳnh. “Lúc đó vẫn chưa cấm bay nên bị cao chỉ di chuyển bằng máy bay”, Việt khai.
Ngoài ra, ông Việt cũng khai quen biết với cựu Bộ trưởng KH&CN, cựu Chủ tịch UBND TP.Hà Nội Chu Ngọc Anh, cựu Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc vào khoảng tháng 3/2020. Khi đó, Đề tài nghiên cứu dự kiến tăng số lượng test sản xuất và định nhờ Bộ KH&CN tài trợ.
Ông chủ Việt Á đã “cám ơn” ông Chu Ngọc Anh 200.000 USD, cám ơn ông Tạc 50.000 USD. Còn đối với Nguyễn Văn Trịnh, cựu trợ lý nguyên Phó thủ tướng, ông Việt khai đã đưa 200.000 USD vào đầu năm 2021 vì ông Trịnh “rất nhiệt tình, nên theo tinh thần Á Đông, chia sẻ với nhau”.
Tại CDC hải Dương, Việt cũng khai nhận, đã chuyển 27 tỷ đồng cho ông Phạm Duy Tuyến - Giám đốc CDC tỉnh này, dù hai bên trước đó không có thoả thuận gì. Đây là khoản chia sẻ lại bởi bị cáo có kỉ niệm lớn với Hải Dương trong quá trình chống dịch.
Việt khai, bản thân nghĩ lúc đó Hải Dương đang rất cần mình nên cử nhân viên đến đó hơn 30 ngày tham gia chống dịch và nhận được giúp đỡ rất nhiều. Khi được thanh toán hợp đồng, chỉ gửi lại cảm ơn.
Khi khai báo về việc đưa tiền, Việt nhiều lần nhắc lại không thỏa thuận, đặt điều kiện, trao đổi gì với các cá nhân. Sau khi thanh toán, bị cáo có chia sẻ lại một ít cho CDC Hải Dương. Bị cáo Việt nói rằng: Mong tòa hiểu, hối lộ tôi sai nhưng chia sẻ lợi nhuận thì không sai. Việc này ở Việt Nam nó nhạy cảm. Nếu nghĩ là đưa hối lộ bị cáo đã không chuyển khoản (chuyển khoản còn lưu giao dịch – PV).
XEM THÊM: Xét xử đại án Việt Á: Một nữ bị cáo vắng mặt vì vừa sinh con
Đối với ông Phạm Xuân Thăng, cựu Bí thư Hải Dương, Việt khai có đưa cám ơn 100.000 USD vào dịp Tết nguyên đán. HĐXX đang tiếp tục làm rõ các thoả thuận, chuyển tiền giữa Việt với các cá nhân liên quan.
Khánh Ngân – Lê Liên
