(ĐSPL) Mỗ? kh? các nh?ếp ảnh g?a cho ra mắt một bộ ảnh nude thì gần như ngay lập tức, "sóng g?ó" dư luận nổ? lên và ngườ? ta bắt đầu nhảy vào tranh cã? về cá? gọ? là nghệ thuật và ph? nghệ thuật. Xem ra, ranh g?ớ? g?ữa ảnh sex đồ? trụy và ảnh nude nghệ thuật còn quá mong manh kh? số phận của nó còn tùy thuộc vào... cảm quan của ngườ? thưởng thức.
Một tác phẩm nude của Dương Quốc Định.
Đâu là g?ớ? hạn của nghệ thuật?
Ảnh nude có ha? loạ? là ảnh nude nghệ thuật (những bức ảnh đò? hỏ? nh?ếp ảnh g?a phả? tư duy, dùng ánh sáng, hình khố? để thể h?ện nét đẹp của cơ thể, đồng thờ? ảnh phả? có chất nhục cảm, hướng ngườ? ta đến chân, th?ện, mỹ) và ảnh nude kh?êu dâm hay gợ? dục (ảnh cốt yếu khoe cơ thể, khoe thân đến phản cảm xuất h?ện tràn lan trên mạng). Trong nh?ếp ảnh, sự phân định g?ữa ảnh nude nghệ thuật và ảnh nude kh?êu dâm rất mong manh và tác phẩm được đánh g?á là nghệ thuật hay dung tục phụ thuộc phần lớn vào mỹ cảm của mỗ? ngườ?, nhưng không phả? a? cũng thích và đủ trình độ để cảm nhận được g?á trị nghệ thuật trong ảnh nude. Thậm chí, ngay cả tác g?ả lẫn ngườ? mẫu nh?ều kh? cũng chưa đủ trình độ để thể h?ện hết ý đồ của mình nên dễ tạo ra những hình ảnh dung tục phản cảm. Từ đây, nh?ều ngườ? phả? đặt ra câu hỏ?: Kh? ranh g?ớ? g?ữa nghệ thuật và sự dung tục quá mỏng manh thì đâu là g?ớ? hạn của một vẻ đẹp nghệ thuật thực thụ?
Nó? về đ?ều này, nh?ếp ảnh g?a nổ? t?ếng về ảnh nude Dương Quốc Định ch?a sẻ: "Ranh g?ớ? g?ữa nghệ thuật và ph? nghệ thuật mong manh vì không có t?êu chí để phân định và sự đánh g?á tác phẩm nằm trong sự nhìn nhận văn hóa của mỗ? vùng đất. Tác phẩm xây dựng theo ý thức và sự ý nhị của văn hóa phương đông sẽ có sự kín đáo mặc dù là khỏa thân, còn ở phương tây, do văn hóa sống "thoáng" hơn nên họ có sự chấp nhận "cở? mở" hơn. Vì vậy kh? nhìn nhận một tác phẩm nude, đứng ở mỗ? góc nhìn khác nhau ngườ? t?êu chí chung. Ngay cả những nhà làm nghệ thuật ở ta bao năm nay vẫn "lấp lửng", chưa có một sự mở nhất định và cũng chưa có một lý luận chắc vững về thể loạ? này".
Còn họa sĩ - nhà nh?ếp ảnh Lê Thanh Đức thì cho rằng, tính chất "tục" hay "thanh" trong ảnh nude là thước đo g?á trị tác phẩm, đồng thờ? đo cả phẩm chất ngườ? sáng tạo: "Một tâm hồn vẩn đục không thể chụp ra những gì thanh tao được, kể cả chụp một gốc cây, một mô đá cũng thành tục tĩu nếu đờ? sống của anh ta không sạch. Đ?ều khó nhất trong ảnh nude không phả? v?ệc bức ảnh sẽ đẹp hay xấu, mà nó gợ? cho ngườ? xem cảm xúc gì và nó nâng cao hay hạ thấp phẩm g?á con ngườ?".
Nh?ếp ảnh g?a Dương Quốc Định.
Còn nh?ều vướng mắc
Có thể thấy, đa số các nghệ sĩ nh?ếp ảnh V?ệt Nam đều nhận định ảnh nude là mảng sáng tác đầy mê hoặc mà bất cứ ngườ? cầm máy nào cũng muốn thể h?ện. Cho dù số phận của nó chưa bao g?ờ thực sự rõ ràng thì ảnh nude vẫn tự hình thành một dòng chảy âm thầm trong nền nh?ếp ảnh nước nhà. Nhưng không phả? nh?ếp ảnh g?a chụp ảnh nude nào cũng có thể đạt đến thành công bở? như ch?a sẻ của Thá? Ph?ên: "Để đến vớ? nghệ thuật chụp ảnh khỏa thân cần phả? có tâm hồn. Theo đó, tâm phả? tĩnh và hồn phả? mỹ". Đ?ểm danh những nh?ếp ảnh g?a đã "thành danh" trong lĩnh vực chụp ảnh nude, ngườ? ta chỉ có thể kể đếm trên đầu ngón tay vớ? những cá? tên nổ? bật như: Trần Huy Hoan, Thá? Ph?ên, Dương Quốc Định, Lê Quang Châu...
Ảnh nude của họ đã xuất h?ện rả? rác trong một số tr?ển lãm ảnh nghệ thuật ở V?ệt Nam, được bày ở một số gallery cá nhân và xuất h?ện ngay trên mạng cá nhân, nhưng chưa hề có tr?ển lãm ảnh nude cá nhân của một nhà nh?ếp ảnh V?ệt Nam nào và cũng chưa có một tr?ển lãm ảnh nude nghệ thuật chính danh được tổ chức. Dù đã có nh?ều hộ? thảo về v?ệc "cở? tró?" cho ảnh khỏa thân nghệ thuật nhưng kết quả vẫn chưa đ? đến đâu, ảnh nude vẫn là vấn đề hóc búa vớ? nhà quản lý, nghệ sĩ chụp, ngườ? mẫu và công chúng thưởng thức.
Chính vì chúng ta chưa có luật nào cấm thể loạ? này và cũng không khuyến khích nên ảnh nude ở V?ệt Nam đang phát tr?ển một cách tự nh?ên và chỉ dừng lạ? ở sự phát tr?ển, tìm tò? của mỗ? cá nhân. Dấu mốc quan trọng là vào tháng 12/2007, kh? cuốn sách ảnh nude mang tên Xuân thì của Thá? Ph?ên được chính thức ra mắt, được ví như "phát súng" đầu t?ên cho loạ? hình nghệ thuật này và cho đến nay cũng chỉ có duy nhất cuốn sách của Thá? Ph?ên được xuất bản công kha?. Đ?ều đáng nó? là tuy Xuân thì được công chúng đón nhận, được ?n lạ? đến và? ba lần nhưng Thá? Ph?ên vẫn không thể tổ chức bất cứ một cuộc tr?ển lãm ảnh nào vì đến đâu cũng bị các cơ quan quản lý chức năng lắc đầu.
Ngoà? Thá? Ph?ên, nó? tớ? ảnh nude nghệ thuật ở V?ệt Nam không thể không nhắc tớ? tên tuổ? của nh?ếp ảnh g?a đình đám Dương Quốc Định. Nếu như ảnh nude của Thá? Ph?ên được đánh g?á là đẹp và t?nh kh?ết, là lờ? ngợ? ca về những đường cong huyền ảo trên thân thể của ngườ? phụ nữ vớ? sự tà? tình trong v?ệc vận dụng ánh sáng và góc độ lạ lẫm, thì ảnh nude của Dương Quốc Định lạ? "trống trả?" đến hoàn toàn nhưng không dung tục và gợ? lên nh?ều ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Dướ? ống kính tà? hoa của anh, hình ảnh ngướ? th?ếu nữ trở nên t?nh khô? và đẹp lạ thường. Năm 2007, tạ? cuộc th? ảnh quốc tế G?ul?ano Carrara lần thứ VII, vượt qua 4.000 bức ảnh dự th? của 368 tác g?ả đến từ 33 quốc g?a, Dương Quốc Định đã đứng trên đỉnh cao thành công kh? đoạt g?ả? Nhất cho tất cả 7 hạng mục, cùng ch?ếc Huy chương Vàng của FIAP. Dù vậy, Dương Quốc Định cũng không có cơ hộ? được thực h?ện một tr?ển lãm cá nhân công kha? và sự phổ b?ến tác phẩm của anh rộng rã? đến công chúng chỉ nằm ở v?ệc ảnh được... ?n thành lịch.
Còn nhà nh?ếp ảnh Dương Quốc Định thì ch?a sẻ: "Không những "x?ềng xích" đến từ nhà quản lý mà còn đến từ phía công chúng. Cá? gì cũng phả? lặp đ? lặp lạ? nh?ều lần mớ? thành thó? quen và nhận d?ện nghệ thuật cũng vậy. Nghệ thuật mớ? thì công chúng cũng phả? có độ dày để họ cảm nhận và kh? đó ảnh nude mớ? có chỗ đứng nhất định của nó".
Có thể thấy sự yêu thích về cá? đẹp và nắm bắt được cá? đẹp bao g?ờ cũng h?ện hữu trong cuộc sống. Đó là sự khao khát của chính những ngườ? cầm máy họ cũng đang phấn đấu từng ngày để cho ra những tác phẩm tốt nhất, g?úp công chúng có thể dần dần chấp nhận và có một cá? nhìn cở? mở hơn vớ? ảnh nude.
Công kha? trong... rụt rè Nghệ sĩ Body pa?nt?ng Huỳnh Thành Trung cho b?ết: "Ảnh nude vẫn nằm trong "lồng" và không được "mở cửa" ở V?ệt Nam. Cũng chỉ những trường hợp mà sự cống h?ến quá lớn như Dương Quốc Định hay Thá? Ph?ên thì ảnh của họ mớ? được ?n thành lịch, thành sách chứ công chúng chưa chính thức được thưởng thức công kha? và mọ? thứ vẫn chỉ nằm trọng sự rụt rè mà thô?". “Cá nhân tô?: Không mong manh chút nào” Nh?ếp ảnh g?a Dương Quốc Định cho rằng, nh?ều ngườ? nó? ranh g?ớ? g?ữa ảnh nude nghệ thuật và ảnh nude kh?êu dâm mong manh là bở? ngườ? ta chưa chạm được vào quá trình ngh?ên cứu và tìm h?ểu về thể loạ?. "Kh? ta chưa thấu h?ểu g?ữa ha? đố? trọng, chưa phân định được thì ta thấy mong manh. Nhưng theo quan đ?ểm của cá nhân tô? thì nó không dễ và không mong manh chút nào. Nó là một bức tường khá lớn, một nú? khá cao phả? trèo đến đó chúng ta mớ? làm được những đ?ều ở thể loạ? này", nh?ếp ảnh g?a Dương Quốc Định ch?a sẻ. |
Loan Thanh
