Khi tiêm chủng cho trẻ em và thanh thiếu niên cần xác định loại vắc xin cần thiết dựa trên độ tuổi và khoảng thời gian thích hợp để tiêm bổ sung nếu đã bỏ lỡ.
Vắc xin bạch hầu, uốn ván và ho gà (DTaP)
Tiêm phòng vắc xin DTaP định kỳ 5 liều vào lúc trẻ đủ 2 tháng tuổi, 4 tháng tuổi, 6 tháng tuổi, khoảng 15 - 18 tháng tuổi và từ 4 - 6 tuổi. Nếu liều thứ 4 được tiêm khi trẻ từ 4 tuổi trở lên thì không cần thiết phải tiêm nhắc lại liều thứ 5.
Theo bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn lợi ích của tiêm vắc xin DTaP là làm giảm nguy cơ mắc 3 bệnh bạch hầu, ho gà và uốn ván rất thường gặp ở trẻ nhỏ.
Vắc xin Haemophilus Influenzae loại B (HIB)
Lịch tiêm phòng định kỳ sẽ khác nhau ở từng nhãn hiệu, cụ thể: ActHIB, Hiberix hoặc Pentacel (tiêm đủ 4 liều lúc trẻ được 2 tháng tuổi, 4 tháng tuổi, 6 tháng tuổi, và liều cuối cùng là 12 - 15 tháng tuổi); PedvaxHIB (chỉ cần tiêm 3 liều khi trẻ được 2 tháng tuổi, 4 tháng tuổi, và liều cuối cùng là 12 - 15 tháng tuổi.)
Nếu trẻ đã bỏ lỡ lịch tiêm vắc xin HIB đúng theo độ tuổi khuyến nghị, có thể tiêm bổ sung với những lưu ý như sau:
-Liều đầu tiên vào lúc 7 - 11 tháng tuổi: Tiếp tục tiêm liều thứ 2 sau ít nhất 4 tuần. Liều thứ 3 (liều cuối cùng) nên được tiêm trong khoảng từ 12 - 15 tháng tuổi hoặc 8 tuần sau liều thứ 2 (tùy theo thời điểm nào muộn hơn)
-Liều đầu tiên vào lúc 12 - 14 tháng tuổi: Tiếp tục tiêm liều thứ 2 (liều cuối cùng) ít nhất 8 tuần sau liều thứ 1
-Liều đầu tiên trước 12 tháng tuổi và liều thứ 2 trước 15 tháng tuổi: Tiếp tục tiêm liều thứ 3 (liều cuối cùng) 8 tuần sau liều thứ 2
-Đã tiêm 2 liều vắc xin PedvaxHIB trước 12 tháng tuổi: Tiếp tục tiêm liều thứ 3 (liều cuối cùng) khi trẻ được từ 12 - 59 tháng tuổi và phải sau liều thứ 2 ít nhất 8 tuần
-Trẻ từ 15 - 59 tháng tuổi vẫn chưa được tiêm phòng: Chỉ tiêm 1 liều duy nhất.
Vắc xin viêm gan A (HepA)
Tiêm đủ 2 liều vắc xin viêm gan A trước khi trẻ lên 2 tuổi, có thể bắt đầu sớm nhất lúc 12 tháng tuổi. Khoảng cách giữa 2 liều cách nhau tối thiểu 6 tháng (đối với nhãn hiệu Havrix là từ 6 - 12 tháng; nhãn hiệu Vaqta là từ 6 - 18 tháng). Nếu trẻ đã bỏ lỡ lịch tiêm chủng khuyến nghị thì bất cứ ai từ 2 tuổi trở lên cũng có thể được chủng ngừa HepA nếu muốn. Khoảng cách tối thiểu giữa các liều vẫn là 6 tháng.
Thanh thiếu niên từ 18 tuổi trở lên cũng có thể được chủng ngừa vắc xin hepa và hepb kết hợp (nhãn hiệu Twinrix) dưới 1 trong 2 dạng sau: Tiêm 3 liều, khoảng cách giữa các liều lần lượt là 1 tháng và 6 tháng; Tiêm 4 liều, khoảng cách giữa các liều lần lượt là 7 ngày, từ 21 - 30 ngày, và cuối cùng là 12 tháng.
Vắc xin viêm gan B (HepB)
Cần tiêm vắc xin đủ 3 liều HepB từ lúc trẻ vừa mới sinh, sau đó là từ 1 - 2 tháng tuổi, và cuối cùng là 6 - 18 tháng tuổi.
Lưu ý: Nếu thai nhi không được tiêm ngừa vắc xin viêm gan B ngay khi vừa chào đời thì phải cho tiêm liều đầu tiên càng sớm càng tốt; liều đầu tiên cho trẻ sơ sinh cũng sẽ dựa vào tình trạng dương tính/ âm tính/ không rõ với kháng thể HBsAg của người mẹ; liều cuối cùng (thứ 3) phải được tiêm trước khi trẻ đủ 24 tuần.
Điều dưỡng đa khoa cho biết khoảng cách tối thiểu giữa các liều cụ thể là:
-Từ liều đầu tiên đến liều thứ 2: 4 tuần
-Từ liều thứ 2 đến liều thứ 3: 8 tuần
-Từ liều đầu tiên đến liều thứ 3: 16 tuần.
Lưu ý trong chương trình tiêm chủng dưới 18 tuổi, thanh thiếu niên từ 11 - 15 tuổi chỉ cần tiêm 2 liều vắc xin HepB với khoảng cách giữa các liều ít nhất là 4 tháng (nhãn hiệu dành cho người lớn Recombivax HB).
Vắc xin HPV
Tiêm vắc xin HPV định kỳ được khuyến nghị cho tất cả thanh thiếu niên từ 11 - 12 tuổi (có thể bắt đầu sớm nhất từ lúc 9 tuổi) và lớn hơn 18 tuổi nếu chưa được tiêm phòng đầy đủ. Cần tiêm đủ 2 hoặc 3 liều vắc xin HPV tùy theo độ tuổi bắt đầu tiêm phòng như sau:
-Bắt đầu tiêm khi 9 - 14 tuổi: Tiêm 2 liều, khoảng cách giữa các liều lần lượt là 6 - 12 tháng (tối thiểu là 5 tháng);
-Bắt đầu tiêm lúc 15 tuổi trở lên: Tiêm 3 liều, khoảng cách giữa các liều lần lượt là 1 - 2 tháng và 6 tháng (tối thiểu là 3 - 5 tháng).
Nếu hoàn thành đúng theo lịch tiêm chủng vắc xin HPV với bất kỳ nhãn hiệu nào thì sẽ không cần thêm liều bổ sung.
Một số lưu ý đặc biệt từ bác sĩ: Đối với người bị suy giảm miễn dịch, bao gồm nhiễm HIV (tiêm đủ 3 liều như trên); trẻ đã từng bị lạm dụng hoặc tấn công tình dục (nên bắt đầu tiêm vắc xin HPV từ lúc 9 tuổi);người mang thai (không nên tiêm vắc xin HPV trong khi đang mang thai; tuy nhiên cũng không cần can thiệp nếu vô tình tiêm vắc xin này trong thai kỳ và cũng không cần thiết phải thử thai khi tiêm chủng)
Thành Phương
