Mới đây, tại Quyết định số 930/QĐ-SGDĐT, ngày 13/12/2021, Giám đốc ký, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu Trang thiết bị năm học 2021-2022. Giá gói thầu 6.995.100.000 VND, sau đấu thầu giá là 6.946.660.000 VND. Duy nhất một nhà thầu liên danh tham dự và trúng thầu. Con số tiết kiệm cho gói thầu này khoảng 48 triệu đồng.
Các mặt hàng mua sắm trong gói thầu này gồm Camera chuyên dụng cho phòng học - họp trực tuyến, bộ xử lý và mã hoá âm thanh - hình ảnh kỹ thuật số, laptop, máy chiếu vật thể, máy in laser trắng đen, máy quét và đây vốn là những mặt hàng luôn có sẵn trên thị trường. Nhưng để dọn đường cho nhà thầu quen mặt không có đối thủ cạnh tranh, Sở Giáo dục và Đào tạo (SGD&ĐT) - chủ đầu tư đưa ra tiêu chí “Nhà thầu có cam kết qua hệ thống đấu thầu quốc gia nộp bộ mẫu (cơ số 01) trong vòng 03 ngày khi có yêu cầu của bên mời thầu (nếu có),… để kiểm tra tính năng, thông số kỹ thuật của thiết bị dự thầu so với tiêu chuẩn kỹ thuật của E-HSDT”.
Trong khi đó, tại Điều 05 của Thông tư số 09/2020/TT – BKHĐT quy định: “Đối với hàng hóa thông dụng, sẵn có trên thị trường đã được tiêu chuẩn hóa thì không yêu cầu nhà thầu cung cấp hàng mẫu”.
Cũng theo hồ sơ chúng tôi có thì mới duy nhất một bên tham dự một gói thầu và trúng thầu tại SGD&ĐT tỉnh. Vậy với hồ sơ năng lực chứng minh để trúng thầu tại đây liệu có sự gian lận hay bất thường trong công tác chấm thầu hay không?
Tiếp đến, tại gói thầu “Thiết bị dạy học lớp 6 và thiết bị trường THCS, THPT”, theo Quyết định số 850/QĐ-SGDĐT, ngày 08/11/2021, Giám đốc ký thì giá gói thầu 17.941.410.600 VND, sau đấu thầu giá 17.547.964.000 VND. Gói thầu duy nhất một nhà thầu tham dự và trúng thầu.
Với kịch bản nhằm hạn chế sự tham dự của nhà thầu khác, SGD&ĐT cũng đưa ra tiêu chí hàng mẫu: “Nộp bộ thiết bị mẫu trong thời gian 05 ngày kể từ thời điểm nhận được thông báo của chủ đầu tư qua văn bản, fax, email, điện thoại...”. Quy định này cũng đã vi phạm Thông tư số 09/2020/TT-BKHĐT để cho nhà thầu quen mặt trúng thầu, mặc dù mặt hàng trong gói thầu cũng là những mặt hàng có sẵn trên thị trường.
Theo tìm hiểu, công ty này cũng đã tham dự 8 gói thầu, chỉ duy nhất trượt 1 gói và trúng 7 gói với tổng giá trị khoảng 65 tỷ đồng từ năm 2017 đến nay.
Chưa hết, cũng tại “Gói thầu số 1: Thiết bị dạy học lớp 2”, Các mặt hàng trong gói thầu như tranh ảnh, thiết bị thể dục thể thao, loa cầm tay, tủ/giá, cờ vua, hình học và đo lường… là những sản phẩm đã tiêu chuẩn hóa thông số kỹ thuât, có sẵn trên thị trường. Tuy nhiên, cũng như các gói thầu trên, để giúp sức cho Liên danh nhà thầu này dễ dàng trúng thầu nên chủ đầu tư đã đưa ra tiêu chí nộp hàng mẫu.
Tìm hiểu được biết này từng tham dự 5 gói thầu và đã trúng tuyệt đối 5 gói với số tiền khoảng gần 60 tỷ đồng, tỷ lệ trúng tuyệt đối tham dự 5 gói trúng 5 gói với tổng số tiền gần 19 tỷ đồng.
Theo dư luận và một số doanh nghiệp thì các gói thầu tại SGD&ĐT tỉnh đều sử dụng chung một kịch bản là cài cắm tiêu chí yêu cầu hàng mẫu để nhằm hạn chế nhà thầu lạ tham dự. Một chuyên gia đấu thầu nhận định, các gói thầu nếu đưa tiêu chí hàng mẫu vào trong E-HSMT thì ngầm hiểu là để cho nhà thầu sân sau trúng thầu và hạn chế nhà thầu khác tham dự vì số tiền bỏ ra mua để làm hàng mẫu cực lớn, nếu không trúng thầu thì số hàng mẫu sẽ rất tốn kém.
Cách giải thích này của SGD&ĐT liệu đã đúng với quy định hay chưa? Câu trả lời xin dành cho các cơ quan chức năng liên quan sớm vào cuộc thanh, kiểm tra để làm rõ.
