Trùng Khánh là huyện nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Cao Bằng, cách trung tâm thị xã 62 km theo đường tỉnh lộ 206. Nhờ điều kiện không khí mát lành cùng thổ nhưỡng trời ban mà cây hạt dẻ đã trở thành sản vật quý duy chỉ có mảnh đất vùng cao Trùng Khánh.
Hạt dẻ ở Trùng Khánh có một vị rất đặc biệt mà không phải ở bất kì đâu cũng có được. Bởi vậy mà giống hạt dẻ Cao Bằng nếu mang đi nơi khác trồng, sẽ cho mùi vị hoàn toàn khác lạ, do đất ở Trùng Khánh thường màu mỡ và rất phù hợp để gieo trồng hạt dẻ. Nơi trồng hạt dẻ Trùng Khánh Cao Bằng nhiều nhất có lẽ chính là ở vùng sát biên giới Quảng Tây, Trung Quốc.
So với những nơi khác thì hạt dẻ ở Trùng Khánh Cao Bằng thường có một lớp vỏ cứng, dày và nhiều gai bên ngoài giống như quả chôm chôm. Khi tách phần vỏ bên ngoài ra bạn sẽ thấy mỗi quả chứa khoảng 3-4 hạt.
Hạt dẻ Cao Bằng thường khá to, thậm chí hạt nhỏ nhất cũng sẽ to bằng đầu ngón chân cái. Phần vỏ nâu bên ngoài rất cứng nên khi luộc nhiều người thường cẩn thận khía vài đường trên vỏ hạt. Sau khi đem luộc chín, công đoạn quan trọng nhất có lẽ chính là đem rang cùng với cát để hạt chín đều và không bị cháy. Sau đó hạt dẻ có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn khác nhau.
Hạt dẻ ở Trùng Khánh thường chỉ xuất hiện vào mùa thu, cụ thể là khoảng tháng 8 và tháng 9 âm lịch hàng năm. Vào thời điểm này hạt dẻ xù lông và bắt đầu rụng xuống, lúc này người dân sẽ lập tức đem về và chế biến ngay bởi khi hạt dẻ đã chín mà để lâu thì sẽ bị thâm và có mùi rất khó ngửi.
Khách du lịch đến Cao Bằng thường tìm mua cho bằng được loại hạt dẻ Trùng Khánh theo mùa để làm quà. Với giá bán chỉ mấy chục ngàn đồng một kilogram. Đây thật sự là món quà đáng giá cho những người miền xuôi đam mê đặc sản núi rừng. Ăn hạt dẻ không giống như ăn ngô, ăn lạc mà từ tốn, khoan thai. Nhẹ nhàng cắn tách lớp vỏ bên ngoài lấy phần thịt hạt màu vàng nâu đưa vào miệng, chậm rãi nhai đều để cảm nhận vị ngọt bùi tan dần nơi cuống họng. Cũng giống như người Hà Nội ăn cốm biết thu về, người Trùng Khánh, Cao Bằng ăn dẻ thưởng thức thu quê.
