"Em không biết mọi người đang nói về điều gì", Will Grogan thốt lên. Giáo viên và các bạn cùng lớp đã nhắc lại cho em rằng em đã trả lời các câu hỏi về chủ đề này một cách thành thạo như thế nào trong buổi học trước. “Em chưa bao giờ thấy điều này trước đây”, em nhấn mạnh, trở nên đau khổ đến mức phải đưa Will tới phòng y tế trường.
Sự cố trên là một trong số rất nhiều rắc rối đã xảy ra với Will, sau khi em bị nhiễm COVID-19 vào tháng 10, cùng với các vấn đề như mệt mỏi và đau chân nghiêm trọng.
Khi học sinh trên khắp nước Mỹ chuẩn bị trở lại trường học, thì nhiều thanh thiếu niên phải vật lộn để phục hồi do các di chứng liên quan tới thần kinh, thể chất và tinh thần sau khi nhiễm COVID-19 với mức độ và thời gian khác nhau.
Các nghiên cứu ước tính những di chứng này có thể ảnh hưởng tới 10-30% số bệnh nhân trưởng thành từng nhiễm virus SARS-CoV-2.
Tại một cuộc điều trần quốc hội vào tháng 4, Tiến sĩ Francis Collins, giám đốc Viện Y tế Quốc gia, đã trích dẫn một nghiên cứu cho thấy rằng từ 11% đến 15% thanh niên bị nhiễm COVID-19 có thể phải chịu các hậu quả lâu dài gây ảnh hưởng lớn đến mọi mặt cuộc sống, trong đó có cả học tập.
Tiến sĩ Avindra Nath, trưởng bộ phận nhiễm trùng hệ thần kinh tại Viện Quốc gia về Rối loạn thần kinh và Đột quỵ cho biết: “Tác động tiềm tàng là rất lớn. Các em đang trong giai đoạn phát triển, nếu cảm thấy bị tụt hậu so với bạn bè cùng trang lứa, bọn trẻ sẽ cảm thấy mất tự tin và điều này thực sự khó khăn với chúng".
Will là một vận động viên quần vợt tài năng và là một sinh viên năng động, thích học ngôn ngữ đến mức học cả tiếng Pháp và tiếng Ả Rập, cho biết em từng cảm thấy “chợp mắt thật lãng phí ánh sáng mặt trời”.
Tuy nhiên, COVID-19 đã khiến em ấy mệt mỏi đến mức không thể rời khỏi giường trong 35 ngày, và chóng mặt đến nỗi em ấy phải ngồi để không bị ngất dưới vòi hoa sen.
Khi em quay trở lại lớp học trung học tại Dallas của mình, tình trạng sương mù não (một dạng rối loạn chức năng nhận thức) khiến em nhìn thấy “những con số trôi ra khỏi trang” trong môn toán, quên nộp bài luận lịch sử về Samurai Nhật Bản mà em mới viết ngày hôm trước và thậm chí chèn những đoạn tiếng Pháp vào một bài tập tiếng Anh.
Theo Học viện Nhi khoa Mỹ, gần 4,2 triệu thanh niên ở Mỹ đã mắc bệnh COVID-19. Tại Bệnh viện Nhi Boston, nơi đang tiến hành một chương trình nghiên cứu về những di chứng lâu dài của Covid-19, các bác sĩ nhận thấy rất nhiều vấn đề mà các em gặp phải, từ mệt mỏi, đau đầu, sương mù não, khó khăn về ghi nhớ, tập trung cho đến rối loạn giấc ngủ, thay đổi liên tục cảm nhận về mùi vị.
Theo tiến sĩ Molly Wilson-Murphy, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm thần kinh tại Bệnh viện Nhi Boston, hầu hết bệnh nhân là "trẻ em mắc Covid-19 nhưng không nhập viện, tự hồi phục ở nhà sau đó gặp phải các triệu chứng không thể mất đi". Một số em khỏe mạnh hoàn toàn nhưng sau vài tuần hoặc lâu hơn, những triệu chứng bất thường bắt đầu xuất hiện.
Nhiều bác sĩ đã gặp các thanh thiếu niên mắc di chứng COVID-19 từng gặp các vấn đề như đau nửa đầu hoặc lo lắng, nhưng không rõ liệu giữa chúng có mối quan hệ nào hay không.
Một trường hợp khác bị ảnh hưởng bởi các di chứng hậu COVID-19 là Messiah. Là thành viên tích cực của đội bóng rổ trường học nhưng Messiah đã phải nghỉ chơi sau khi phải chạy khỏi sân và nôn vào ba lô của mình trong hai trận đấu.
"Tôi chưa bao giờ gặp phải chuyện gì như thế. Tôi vẫn chơi thể thao từ bé đến lớn", Messiah nói. Cậu mới đây thử chơi lại bóng rổ nhưng bị đau lưng và bác sĩ khuyên Messiah nên tiếp tục nghỉ ngơi.
"Nó giống như hội chứng lo âu xã hội", Messiah nói. Cậu từng rất thoải mái trò chuyện và giao lưu với mọi người xung quanh, nhưng sau khi mắc COVID-19, Messiah "luôn tránh né mọi người để không phải giao tiếp".
Messiah bị chẩn đoán mắc chứng rối loạn điều chỉnh hành vi, một tình trạng mà theo như bác sĩ Yonts mô tả, nó khiến cậu bị trầm cảm, lo âu hay gặp các vấn đề tâm thần khác khi đối diện với những sự kiện lớn trong đời. Trong trường hợp của Messiah, tác nhân kích hoạt "có thể là COVID-19 và phản ứng miễn dịch đã xảy ra trong cơ thể".
8 tháng sau khi điều trị, một số triệu chứng của Messiah đã thuyên giảm. Những triệu chứng khác, như thở dốc khi leo cầu thang, vẫn còn.
Hầu hết thông tin về các di chứng lâu dài của COVID-19 đến nay vẫn mơ hồ. Một số triệu chứng giống với hậu quả của chấn động và chấn thương não. Số khác, như tình trạng khó chịu sau gắng sức lại là biểu hiện của hội chứng mệt mỏi mãn tính.
Tiến sĩ Wilson-Murphy cho biết: “Chúng tôi chưa có bất kỳ dự đoán chính xác nào về những người sẽ bị ảnh hưởng, mức độ ảnh hưởng và họ sẽ phục hồi nhanh chóng như thế nào”.
Tiến sĩ Amanda Morrow - Giám đốc phòng khám nhi khoa sau COVID-19 tại Viện Kennedy Krieger ở Baltimore, cho biết việc điều trị sớm có thể giúp hồi phục. Các phương pháp tiếp cận bao gồm tập thể dục, liệu pháp hành vi nhận thức, điều chỉnh giấc ngủ và thuốc dành cho hô hấp, tiêu hóa.
Mộc Miên (T/h)
