(ĐSPL) - Hội Luật gia Việt Nam được thành lập ngày 4/4/1955 do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, dưới sự chỉ đạo của Đảng, sự quan tâm của Nhà nước, Hội Luật gia Việt Nam đã không ngừng củng cố và phát triển. Hội Luật gia Việt Nam đã tổ chức 11 kỳ Đại hội Đại biểu toàn quốc ngày càng trưởng thành về mọi mặt.
Từ chỗ chỉ có 40 hội viên, đến nay Hội đã có hơn 46.000 hội viên trên khắp các tỉnh, thành trong cả nước. Hội viên của Hội gồm những luật gia lão thành với nhiều kinh nghiệm quý báu về chuyên môn và thực tiễn, các luật gia trẻ đầy hoài bão, những người đã và đang công tác tại các cơ quan Nhà nước thuộc các ngành lập pháp, hành pháp và tư pháp, hoạt động trong tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng và an ninh... Trong các giai đoạn phát triển, nhiều hội viên của Hội được giao những cương vị trọng yếu trong các cơ quan cấp cao của Đảng và Nhà nước.
Hoạt động của Hội luôn phong phú, đa dạng về hình thức, chất lượng về nội dung và đạt hiệu quả cao, được lãnh đạo Đảng và Nhà nước ghi nhận, bạn bè quốc tế trân trọng. Trong mọi hoàn cảnh, Hội Luật gia Việt Nam luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. Với những đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng của đất nước, Hội Luật gia Việt Nam đã vinh dự được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Độc lập hạng Nhất vào dịp kỷ niệm 40 năm và Huân chương Hồ Chí Minh nhân dịp kỷ niệm 50 năm thành lập.
Ngay từ những ngày đầu thành lập, cùng với nhân dân cả nước, Hội Luật gia Việt Nam đã tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và giành thắng lợi trên mặt trận giải phóng hoàn toàn đất nước, thống nhất Tổ quốc. Ngay từ những ngày đầu thành lập, Hội đã tham gia và góp phần tích cực trong cuộc đấu tranh pháp lý đòi thi hành Hiệp định Giơnevơ. Đây là một nhiệm vụ quan trọng mà Đảng và Nhà nước giao cho Hội Luật gia Việt Nam. Nhiều hội viên đã tham gia viết sách, viết báo để giải thích và phổ biến rộng rãi Hiệp định, vạch trần những thủ đoạn xảo quyệt của đế quốc Mỹ trên diễn đàn pháp lý trong nước và quốc tế nhằm phá hoại việc thực thi Hiệp định.
Nâng cao vai trò trong bối cảnh phát triển bền vững và hội nhập
Trong nhiệm kỳ qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam luôn đoàn kết, tổ chức và vận động các luật gia Việt Nam góp phần thực hiện đường lối cách mạng đối nội và đối ngoại trong lĩnh vực pháp luật. Nhiệm vụ của Hội là nâng cao ý thức và kiến thức pháp luật XHCN trong cán bộ và trong nhân dân, góp phần đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân lao động, tăng cường pháp chế XHCN, xây dựng nền pháp lý XHCN Việt Nam và thực hiện các nhiệm vụ chính trị, pháp lý của Nhà nước, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng của dân tộc là xây dựng đất nước Việt Nam hoà bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Ngoài ra, Hội có nhiệm vụ huy động giới luật gia tích cực tham gia nhiệm vụ chuẩn bị các dự án luật, đáp ứng kịp thời yêu cầu của công cuộc đổi mới, tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, tham gia xây dựng đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước. Phối hợp với ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, các cấp Hội đã thảo luận rộng rãi và đóng góp nhiều ý kiến vào dự án sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 1992, tham gia góp ý kiến xây dựng các dự án luật, pháp lệnh. Đặc biệt, Hội đã được giao trọng trách chủ trì xây dựng Pháp lệnh Trọng tài thương mại (TTTM) năm 2003 và năm 2012 xây dựng Luật TTTM và hiện nay ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giao xây dựng Luật Trưng cầu ý dân. Hội đã tổ chức nghiên cứu các đề tài khoa học pháp lý, tổ chức các hội thảo khoa học về xây dựng, thực thi pháp luật.
Bên cạnh đó, thực hiện đề án xã hội hóa tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, Hội rất chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Bằng những hình thức đa dạng, phong phú, hấp dẫn tuỳ thuộc vào đối tượng và điều kiện của từng cấp Hội như tuyên truyền miệng, sinh hoạt câu lạc bộ, tọa đàm, giải đáp pháp luật trên các phương tiện thông tin đại chúng, gắn tuyên truyền pháp luật với hoạt động văn nghệ, hoạt động của các tổ chức xã hội, các cấp Hội đã góp phần đưa pháp luật vào đời sống xã hội, nâng cao dân trí về pháp luật. Nhiều cấp Hội đã phát huy được vai trò trong việc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu pháp luật, sáng tác ca khúc pháp luật.
Hội còn tham gia công tác xây dựng bộ máy Nhà nước như: Tuyển chọn thẩm phán và kiểm sát viên các cấp. Các cấp Hội đã thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ thành viên của Hội đồng tuyển chọn Thẩm phán, Kiểm sát viên, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ các ngành Toà án và Kiểm sát trong cả nước. Các cấp Hội đã thực hiện đúng và đầy đủ kế hoạch của ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp về việc tham gia tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp và đã có nhiều đóng góp vào thành công của các cuộc bầu cử.
Cùng với những thành tựu trong hoạt động đối nội, hoạt động đối ngoại của Hội trong 5 năm gần đây đã có bước phát triển mạnh mẽ, được bạn bè quốc tế khen ngợi, Đảng và Nhà nước đánh giá cao, các tổ chức trong nước nể trọng. Như: Tổ chức thành công Đại hội Hội Luật gia Dân chủ quốc tế (IADL) lần thứ 17 tại Hà Nội; tổ chức thành công Đại hội Hiệp hội Luật các nước Đông Nam á (ALA) lần thứ X; Hội đã tích cực triển khai thực hiện Kế hoạch hành động của Hội với vai trò thành viên IADL và thành viên, Chủ tịch ALA... Tổ chức các cuộc tiếp xúc, giao lưu tìm kiếm các cơ hội để có được các nguồn lực cho việc tổ chức các hoạt động của Hội.
Năm 2013 - 2014, mặc dù có rất nhiều khó khăn, thách thức đặt ra, nhưng với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta đã đạt được những kết quả quan trọng trên rất nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội, việc thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 về đấu tranh phòng chống tham nhũng và Nghị quyết của Quốc hội về sửa đổi bổ sung Hiến pháp năm 1992 đã tạo ra không khí chính trị pháp lý sôi nổi trong cả nước.
 |
Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Luật gia Việt Nam lần thứ XI (nhiệm kỳ 2009 - 2014). |
Trong bối cảnh đó, các cấp Hội Luật gia đã kịp thời tổ chức học tập, quán triệt, xây dựng và triển khai các chương trình hành động thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao theo chức năng, nhiệm vụ của Hội. Ban Thường trực Trung ương Hội tiếp tục chỉ đạo các cấp Hội tích cực triển khai Kế hoạch số 29/KH-ĐĐHLGVN, ngày 09/6/2012 của Đảng đoàn Hội Luật gia Việt Nam về việc thực hiện Kết luận 19-KL/TW ngày 23/5/2012 của Ban Bí thư về việc tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 56-CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Hội Luật gia Việt Nam, Chỉ thị số 08/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Luật gia Việt Nam trong giai đoạn mới.
Năm 2010, Hội Luật gia Việt Nam đã chủ trì xây dựng thành công Luật Trọng tài Thương mại. Sau gần hai năm soạn thảo, ngày 16/7/2010, tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIII, Luật Trọng tài Thương mại đã được thông qua; Mới đây, Hội cũng được giao triển khai xây dựng dự án Luật Trưng cầu ý dân, dự kiến để trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 10, tháng 10/2015. Với vị trí và vai trò của mình, Hội Luật gia Việt Nam đã tổ chức lấy ý kiến và cử đại diện tham gia ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, ban soạn thảo và tổ biên tập 16 dự án luật, như: Bộ luật Dân sự sửa đổi, Bộ luật Hình sự sửa đổi, Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân sửa đổi...; Ngoài ra, Hội còn tổ chức nhiều hoạt động nghiên cứu, hội thảo, tọa đàm để tham gia góp ý cho các chương trình, dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Trong nhiệm kỳ qua, Hội Luật gia Việt Nam đã tham gia có hiệu quả vào việc khảo sát, tổng kết việc thi hành pháp luật đối với một số văn bản luật như: Bộ luật Dân sự, Bộ luật Lao động...
Trong suốt chặng đường xây dựng và không ngừng phát triển, vượt qua bao khó khăn, Hội Luật gia Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng tự hào bằng chính sự nỗ lực, phấn đấu không mệt mỏi vì mục tiêu, tôn chỉ đã định. Đồng thời, tiếp tục vững bước với kim chỉ nam: "Phát huy tinh thần chủ động sáng tạo, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Luật gia Việt Nam trong giai đoạn mới" trong niềm tin của Đảng, Nhà nước và ý chí quyết tâm của toàn Hội...
