Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết, Washington sẽ áp dụng loạt trừng phạt "nặng nề nhất lịch sử" đối với Iran, sau khi Tổng thống Donald Trump quyết định rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Tehran.
Bài phát biểu đầu tiên về chính sách đối ngoại sau khi nhậm chức của tân Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 21/5 đã đề cập một “phương án B” của Washington trong việc đối phó với Tehran. Theo đó, Mỹ sẽ lập một liên minh toàn cầu dồn áp lực buộc Iran ngồi vào bàn thương lượng.
"Chúng ta sẽ gây áp lực chưa từng có tiền lệ về kinh tế đối với chính quyền Iran. Các nhà lãnh đạo tại Tehran sẽ thấy rõ sự nghiêm túc của Mỹ. Iran sẽ không bao giờ còn tự do thống trị khu vực Trung Đông", ông Pompeo nói.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. - Ảnh: washingtontimes.com |
Theo Bloomberg, ngoại trưởng Mỹ cũng yêu cầu Iran ngưng mọi hoạt động làm giàu uranium, chấm dứt chương trình phát triển tên lửa đạn đạo và cho phép giám định viên về hạt nhân hoạt động trên lãnh thổ của mình.
Những yêu cầu trên nằm trong "12 điều kiện cơ bản" Iran buộc phải thực hiện nếu muốn Mỹ quay trở lại thỏa thuận hạt nhân và không áp dụng lệnh cấm vận cứng rắn. Theo ông Pompeo, Iran sẽ tiếp tục cảm thấy "đau nhức vì các đòn trừng phạt", nếu nước này quyết tâm theo đuổi "con đường không thể được chấp nhận và cũng không mang lại lợi lộc gì" trong việc phát triển hạt nhân.
Ông Pompeo khẳng định việc giảm nhẹ các biện pháp trừng phạt chỉ được thực hiện khi Washington chứng kiến những thay đổi rõ ràng trong chính sách của Tehran. Tân Ngoại trưởng Mỹ cho biết nếu thỏa thuận mới thỏa mãn chính quyền Tổng thống Donald Trump, Washington sẵn lòng dỡ bỏ tất cả các biện pháp trừng phạt kinh tế, nối lại quan hệ ngoại giao và kinh tế toàn diện với Tehran. Ông Pompeo cũng kêu gọi sự ủng hộ của các đồng minh trong việc tìm kiếm một thỏa thuận mới.
Trưởng phái đoàn thương lượng với Iran, Giám đốc hoạch định chính sách Bộ Ngoại giao Mỹ Brian Hook nói, Mỹ cần một khung hành động mới xử lý toàn diện các đe dọa Iran. “Phương án B” không chỉ nhắm vào chương trình hạt nhân mà cả chương trình tên lửa Iran, cũng như việc nước này tài trợ khủng bố, có hành động hiếu chiến và bạo lực ở Syria, Yemen, Lebanon, Iraq. Ông Hook hứa hẹn sẽ đạt được một “thỏa thuận tốt hơn” thỏa thuận hạt nhân 2015.
Giám đốc hoạch định chính sách Bộ Ngoại giao Mỹ Brian Hook. - Ảnh: Foreign Policy. |
Niềm tin của Iran, châu Âu, Triều Tiên vào Mỹ và vào chính phủ Trump nói riêng đã giảm nghiêm trọng khi Mỹ đơn phương rút khỏi một thỏa thuận họ đã thống nhất với nhiều bên.
Phó Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ William Peek bác bỏ “Phương án B” nhằm thay đổi thể chế Iran. Tuy nhiên, nhà phân tích Trita Parsi, Chủ tịch tổ chức phi lợi nhuận Hội đồng Quốc gia Mỹ-Iran (Mỹ), không tin chính phủ Mỹ chân thành trong thương lượng với Iran, đặc biệt khi ông Bolton năm ngoái từng nói chuyện lật đổ chính phủ Iran với một nhóm chống đối tại nước này.
Theo nhà phân tích cấp cao Robert Einhorn tại Viện Chính sách Brookings (Mỹ), mục tiêu thật sự của Mỹ trong “Phương án B” là dồn áp lực làm yếu thể chế Iran chứ không phải muốn có một thỏa thuận tốt hơn.
Trong khi đó, theo Giám đốc dự án tình báo Viện Brookings Bruce Riedel, bất kể mục tiêu chính phủ Trump là gì thì khả năng tính toán sai vẫn rất cao, đặc biệt khi hai đồng minh của Mỹ là Israel và Saudi Arabia luôn thúc giục Mỹ đối đầu với Iran.
Ngày 8/5 vừa qua, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân ký giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức), đồng thời tuyên bố sẽ "trừng phạt kinh tế ở cấp độ cao nhất" đối với Tehran. Quyết định của ông Trump vấp phải sự phản đối của quốc tế, trong khi các bên ký kết còn lại đều khẳng định sẽ tiếp tục thực thi văn kiện này.
NGUYỄN QUỲNH(T/h)
