Ở tuyến phòng thủ đầu tiên, Nga đã tăng gấp 4 lần chiều dài của các bãi mìn phòng thủ, từ 120m lên 500m, đồng thời tăng mật độ chất nổ ở trong các bãi mìn.
Khi tấn công dọc theo một số trục ở vùng Zaporizhzhia và Donetsk, quân đội Ukraine đã bị bất ngờ vì các bãi mìn dày đặc hơn nhiều so với dự tính, vượt mức mà thiết bị rà phá bom mìn tiêu chuẩn có thể xử lý.
Sự khác biệt giữa chiến thuật rải mìn mới của Nga và phương thức phá mìn cũ của Ukraine đã lý giải vì sao cuộc phản công của Ukraine chậm hơn nhiều so với dự đoán. Kiev cũng hứng chịu tổn thất đáng kể với hàng loạt xe tăng, xe phá mìn và xe bọc thép bị vô hiệu hóa.
Trong 3 tháng phản công, các lữ đoàn Ukraine chỉ tiến được khoảng 16km ở 3 mũi tiến công tại vùng Zaporizhzhia và Donetsk. Mũi tiến công ở phía nam đạt bước tiến đáng kể nhất khi kiểm soát làng Robotyne và vượt qua tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga.
Hai nhà phân tích Watling và Nick Reynolds, đến từ Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI) nhận định, các chỉ huy Nga đã điều chỉnh chiến thuật phòng thủ ngay sau khi lực lượng Ukraine tiến công về phía các khu dân cư Novodarivka và Rivnopil ở vùng Zaporizhzhia.
Ukraine đã chịu tổn thất lớn để giành lại 2 thị trấn, trong khi Nga tìm ra phương án cản trở cuộc phản công. Nga nhận ra rằng, rải mìn với mật độ dày đặc sẽ khiến các xe phá mìn của Ukraine bị quá tải.
"Quyết định tăng mật độ và chiều dài của bãi mìn lên gấp 4 lần đã vượt xa năng lực tiến công tức thời của Ukraine", hai nhà phân tích Watling và Reynolds viết.
Ngày 8/6/2023, khi tiến công ở khu vực phía nam Mala Tokmachka, bãi mìn khiến lữ đoàn số 47 và số 33 bị mắc kẹt. Đối mặt hỏa lực dồn dập của Nga, các binh sĩ Ukraine rút lui, bỏ lại 20 phương tiện bọc thép tốt nhất, bao gồm xe tăng Leopard 2A6, xe phá mìn Leopard 2R và xe chiến đấu bộ binh M2 Bradley.
Phải mất nhiều tuần để Ukraine đi vòng qua bãi mìn rồi vòng lại để phá mìn và thu hồi các phương tiện bị hư hại. Trong tháng thứ hai của cuộc phản công, lữ đoàn số 47 và các lực lượng hỗ trợ cũng gặp khó khăn khi tiến công làng Robotyne.
Các bãi mìn nằm ngoài cùng của Nga không chỉ sâu hơn mà mật độ còn dày đặc hơn bình thường. Nga thường đặt 2 quả mìn chống tăng cùng một chỗ và xếp chồng lên nhau. Điều này có thể khiến cho phương tiện Ukraine bị vô hiệu hóa ngay lập tức khi cán phải, ngay cả với các xe phá mìn chuyên dụng, Watling and Reynolds viết.
Các nhà phân tích phương Tây nhận định, Nga đã tập trung một lượng lớn nguồn lực và thuốc nổ cho tuyến phòng thủ đầu tiên. Vượt qua tuyến phòng thủ này, sức ép từ bom mìn đối với quân đội Ukraine có thể tạm thời giảm bớt.
Trả lời trên báo Anh Guardian, chuẩn tướng Ukraine Oleksandr Tarnavskiy nói về diễn biến chiến sự. "Lực lượng của chúng tôi đang ở giữa tuyến phòng thủ thứ nhất và thứ hai. Chúng tôi đang gia cố lực lượng ở hai bên cánh, củng cố quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ mới giành lại".
Theo chuẩn tướng Tarnavskiy, Ukraine đang đánh giá năng lực phòng thủ ở phòng tuyến thứ hai của Nga. "Nếu như lớp phòng thủ thứ hai không mạnh bằng lớp thứ nhất thì chúng tôi có thể tăng cường sử dụng các phương tiện quân sự mà cho đến nay vẫn hạn chế tung vào chiến trường", tướng Tarnavskiy nói.
Tuy nhiên, hôm 5/9, một xe tăng chủ lực Challenger 2 do Anh cung cấp cho Ukraine đã bị phá hủy trong giao tranh ở miền nam. Theo truyền hình quốc phòng Nga Zvezda TV, xe tăng Challenger 2 bị phá hủy ở khu vực nằm giữa làng Robotyne và làng Verbove - nơi các đơn vị Ukraine đang tìm cách tấn công.
Đây có thể là dấu hiệu cho thấy cuộc phản công của Ukraine không hề dễ dàng hơn dù đã vượt phòng tuyến đầu tiên. Nga cũng có thời gian để gia cố tuyến phòng thủ thứ hai và có thể tiếp tục gây bất ngờ cho quân đội Ukraine, giống như những gì đã xảy ra ở tuyến phòng thủ đầu tiên.
Đăng Nguyễn (Forbes)
