Mỹ nhiều lần khẳng định với Nga về việc Washington luôn tuân thủ Hiệp ước nhưng các quan chức Nga vẫn bày tỏ lo ngại về tính chính xác từ các số liệu của Mỹ.
Nga cáo buộc Mỹ che giấu các vũ khí hạt nhân. Ảnh: Department of Defense |
Phát biểu tại hội nghị chính sách hạt nhân quốc tế Carnegie 2019, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Andrea Thompson ngày 11/3 đã phản bác quan điểm rằng Tổng thống Donald Trump không hứng thú với việc kéo dài Hiệp ước Cắt giảm vũ khí hạt nhân chiến lược (START) mới với Nga có hiệu lực từ năm 2011.
Hiệp ước này là sự mở rộng của START I năm 1991 được thiết lập nhằm hạn chế kho vũ khí hạt nhân của Mỹ và Liên Xô. Tuy nhiên, bà Thompson cũng cho biết "chúng tôi vẫn còn 2 năm để đưa ra quyết định về sự mở rộng này".
Bộ Ngoại giao Nga ngày 13/3 đã phát đi thông cáo để “nhắc nhở Mỹ rằng việc gia hạn hiệp ước START mới không phải là thủ tục hình thức có thể được ký kết trong vài ngày hay vài tuần" và “Mỹ phải tuân thủ nghĩa vụ của họ theo quy định của hiệp ước” trước khi bước vào bàn đàm phán với Nga.
"Chúng tôi phải khẳng định rằng mặc dù Washington luôn khẳng định họ tuân thủ Hiệp ước nhưng thực tế thì họ đã đạt được các mức độ cắt giảm vũ khí thông qua những con số không đáng tin. Họ đạt được các mức độ cắt giảm theo thỏa thuận không phải chỉ qua việc cắt giảm đơn thuần mà còn qua sự tái phân loại đơn phương và bất hợp pháp của chính họ đối với một trăm hệ thống tấn công chiến lược. Đây là một vấn đề nghiêm trọng cần được giải quyết trước khi bất kỳ cuộc thảo luận nào về sự mở rộng Hiệp ước diễn ra", tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga cho biết.
Theo hiệp ước START mới được ký kết giữa cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama và cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev vào năm 2011, Moscow và Washington đã đồng thuận sẽ giảm kho vũ khí hạt nhân của mình để sau 7 năm, số lượng các loại vũ khí mỗi bên không vượt qua 700 tên lửa đạn đạo liên lục địa, tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm và máy bay ném bom hạng nặng, cũng như 1.550 đầu đạn. Tuy nhiên, hiệp ước này sẽ hết hạn vào năm 2021 nếu hai nước không muốn gia hạn thêm 5 năm nữa.
Ngày 8/4/2010, Tổng thống Mỹ Barack Obama (trái) và Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã đặt bút ký Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới (New START) tại Prague. Ảnh: Getty |
Mặc dù Bộ Ngoại giao Mỹ nhiều lần khẳng định với Nga về việc Washington luôn tuân thủ Hiệp ước nhưng các quan chức Nga vẫn bày tỏ lo ngại về tính chính xác từ các số liệu của Mỹ.
Hồi tháng 4/2018, phái đoàn Nga tại Liên Hợp Quốc cáo buộc rằng Mỹ cố tình thống kê sai loại một số vũ khí chiến lược để đạt được con số đúng theo thỏa thuận như 56 bệ phóng tên lửa từ tàu ngầm Trident II và 42 máy bay ném bom hạng nặng B-52H.
Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov đã cảnh báo một cuộc đua vũ trang tiềm tàng nếu hiệp ước START mới sụp đổ. Phát ngôn của ông Ryabkov đưa trong bối cảnh Mỹ tuyên bố dừng Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung INF với cáo buộc Nga vi phạm thỏa thuận khi phát triển tên lửa Novator 9M729.
Nga đã bác bỏ cáo buộc và tố cáo Mỹ đang vi phạm INF khi triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis Ashore ở châu Âu với quan ngại tổ hợp trên có thể phóng ra tên lửa Tomahawk.
NGUYỄN QUỲNH (T/h)
