Mỹ tiến hành cuộc không kích nhằm vào cơ sở vũ khí hóa học của Syria liệu có phải một hành động khôn ngoan hay chỉ góp phần làm phát tán chất độc hại vào không khí?
Ngày 14/4, Mỹ cùng với đồng minh Anh, Pháp đã khởi động một cuộc không kích nhằm trả đũa chính phủ Syria sau khi cáo buộc lực lượng của Tổng thống Assad sử dụng vũ khí hóa học khiến gần 70 người thiệt mạng. Tuy nhiên, việc sử dụng tên lửa phá hủy cơ sở sản xuất, lưu trữ và nghiên cứu vũ khí hóa học đặt ra câu hỏi về sự phát tán của các chất độc hại.
Syria sở hữu nhiều vũ khí hóa học?
Chính phủ Syria được cho là lưu trữ khá nhiều loại hóa chất, bao gồm khí mù tạt, các chất độc thần kinh sarin và clo. Hai loại cuối cùng được sử dụng nhiều nhất trong những năm gần đây.
Sarin là vũ khí hóa học phức tạp nhất, nguy hiểm nhất. Chúng không mùi, không màu và hoạt động bằng cách can thiệp vào hệ thần kinh, gây co thắt cơ, nôn mửa, đau ngực, co giật, hôn mê, và đôi khi là tử vong. Các chất độc khác như VX sẽ khiến nạn nhân mất mạng chỉ với một giọt 10 mg.
Syria sở hữu nhiều vũ khí hóa học. Ảnh: Getty |
So với những chất độc đó, khí clo thô xơ hơn. Lần đầu tiên được sử dụng vào năm 1915 bởi các lực lượng Đức trong Thế chiến thứ I, khí có mùi giống như thuốc tẩy và có màu xanh lá cây nhạt. Clo là chất gây kích ứng mạnh, có thể khiến mắt, mũi, cổ họng bị nóng cháy, cùng với buồn nôn và khó thở. Nhưng tác dụng phụ chết người nhất của nó là gây ra chứng phù phổi. Ở nồng độ cao, khí có thể khiến nạn nhân tử vong trong vòng 30 phút.
Vì vậy, nếu mục tiêu là để ngăn chặn các cuộc tấn công bằng khí đốt hơn nữa, tự hủy vũ khí hóa học có thể là cách duy nhất - và đó là nơi mà mọi thứ trở nên khôn lanh.
Tìm kiếm và phá hủy vũ khí hóa học
Ngoài thương vong về phía dân thường nếu không kích nhầm, những cuộc không kích bằng tên lửa của Mỹ, Anh và Pháp tiềm ẩn nguy cơ phát tán những chất độc hại vào không khí. Tuy nhiên, các thanh sát viên vũ khí hóa học cho rằng khả năng đó "hiếm khi xảy ra" bởi tên lửa sẽ "thổi bay" toàn bộ hóa chất độc hại trước khi chúng phân tán.
Cách phá hủy vũ khí hóa học là "thổi bay" chúng. Ảnh: Getty |
Điều cốt yếu trong việc tìm kiếm và phá hủy các cơ sở sản xuất, lưu trữ và phòng thí nghiệm hóa học ở Syria của Mỹ là xác định chính xác mục tiêu trước khi không kích. Washington có thể thu thập thông tin từ máy bay do thám, máy bay không người lái (UAV) và vệ tinh. Ngoài ra, lực lượng gián điệp trên mặt đất có thể mang lại hiệu quả cao.
Một khi biết chính xác địa điểm chứa vũ khí học, việc sử dụng bom, mìn hay tên lửa truyền thống có thể làm cho vấn đề tồi tệ hơn. Do bản chất của vũ khí hóa học, một vụ tấn công bằng thuốc nổ sẽ lây lan các tác nhân gây tử vong trên diện rộng, có nghĩa là số thương vong dân sự càng lớn hơn.
Trong Chiến dịch Tự do Iraq năm 2003, quân đội Mỹ đã sử dụng một loại bom gọi là Mk84 với sự kết hợp của thuốc nổ và phốt-pho trắng để phá hủy các thùng hóa chất được gia cố.
Mặc dù vậy, phốt pho trắng rất dễ bay hơi, không phải là độc hại, vì vậy các phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Livermore đang nghiên cứu một giải pháp thay thế an toàn và hiệu quả hơn. Vật liệu, được phát triển bởi cơ sở vật liệu nổ cao của Livermore (HEAF), là một hỗn hợp nhiệt của kim loại và oxit kim loại, nó cháy ở nhiệt độ cao.
Lựa chọn khác của quân đội Mỹ là HAMMER, một loại vũ khí dựa trên chất nhiệt nhôm (thermite). Sau khi được thả ra, những quả cầu sẽ lan truyền qua bất kỳ không gian kín nào, làm đầy không khí với ống khói nóng, tăng nhiệt độ lên hơn 1.000 độ F. Nếu vũ khí hóa học được lưu trữ trong một khu phức hợp dưới lòng đất, thì một quả bom thâm nhập cũng có thể giải phóng hàng chục quả cầu lửa để phá hủy toàn bộ cơ sở trong một lần tấn công.
