"Chúng tôi đã yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ từ bỏ hệ thống phòng không S-400 và không mua thêm bất kỳ thiết bị quân sự nào của Nga. Thổ Nhĩ Kỳ có thể phải đối mặt với các hậu quả nghiêm trọng nếu tiếp tục thực hiện các hợp đồng mua vũ khí mới của Nga", Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman nói với các phóng viên hôm 1/10.
Tuyên bố được đưa ra sau khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan gặp người đồng cấp Nga Vladimir Putin vào đầu tuần này và thảo luận về hợp tác quân sự lớn hơn, bao gồm cả về máy bay chiến đấu và tàu ngầm.
Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã bày tỏ ý định mua lô S-400 thứ hai từ Nga trong tương lai. Lô đầu tiên được bàn giao vào năm 2019, đã gây ra một cuộc khủng hoảng lớn trong quan hệ quốc phòng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ.
Cụ thể, hợp đồng mua hệ thống phòng không tân tiến S-400 đầu tiên trị giá 2,5 tỷ USD giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga năm 2017 đã khiến Mỹ và các nước đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) bất bình.
Phía Mỹ khẳng định S-400 là mối đe dọa đối với máy bay chiến đấu F-35 và các hệ thống phòng thủ của NATO.
Hệ quả là Washington trả đũa bằng việc loại bỏ hợp đồng bán máy bay chiến đấu F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời áp đặt lệnh trừng phạt với nền công nghiệp quốc phòng của nước này.
Tháng 12/2020, Washington tiếp tục áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Ban Thư ký Công nghiệp Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm người đứng đầu Ismail Demir và 3 quan chức khác liên quan việc Ankara mua S-400.
Tổng thống Thổ Recep Tayyip Erdogan thanh minh rằng Ankara lẽ ra đã không phải mua S-400 từ Nga nếu Mỹ bán cho Thổ Nhĩ Kỳ hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot.
Mỹ luôn phủ nhận việc từng từ chối bán hệ thống Patriot cho Thổ Nhĩ Kỳ trước khi nước này mua hệ thống của Nga. Tuy nhiên, theo các phương tiện truyền thông, Ankara đã đóng băng các cuộc đàm phán với Washington về Patriot và tìm tới Nga sau khi phía Mỹ từ chối bán hệ thống phòng không theo hình thức cho vay và không kèm điều khoản chia sẻ công nghệ vào hợp đồng.
Mới đây, ngày 30/9, Tổng thống Erdogan cho biết mối quan hệ của ông 'không có khởi đầu tốt đẹp' với Tổng thống Mỹ Joe Biden, người trong thời gian nắm quyền đã mô tả nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ là một người chuyên quyền và lên tiếng ủng hộ phe đối lập.
Mộc Miên (T/h)
