Thống kê của Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) cho thấy, 9 tháng năm 2024 (từ 15/12/2023-14/9/2024), lực lượng QLTT cả nước đã kiểm tra 54.673 vụ, phát hiện, xử lý 38.107 vụ vi phạm.
Lực lượng chức năng kiểm tra hoạt động kinh doanh các cơ sở trên nền tảng thương mại điện tử. Ảnh: QLTT
Trong đó, riêng lĩnh vực thương mại điện tử (TMĐT), lực lượng QLTT cả nước đã kiểm tra 2.207 vụ, phát hiện, xử lý 2.014 vụ vi phạm, chuyển cơ quan điều tra 3 vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự; xử phạt vi phạm hành chính gần 35,5 tỷ đồng, trị giá hàng hóa vi phạm trên 29,4 tỷ đồng.
Đáng chú ý là cả 63/63 tỉnh, thành phố trên cả nước đều xảy ra các vi phạm trên môi trường online.
Các địa phương có số vụ xử lý cao, gồm: Hà Nội, TP.HCM, Bến Tre, Đắk Lắk, Đắk Nông, Đà Nẵng, Đồng Nai, Đồng Tháp, Cao Bằng, Gia Lai, Hà Giang, Ninh Bình, Nghệ An, Thái Bình, Thái Nguyên, Quảng Nam, Quảng Ninh, Quảng Trị, Tiền Giang.
Trên không gian mạng, nhiều đối tượng quảng cáo hàng giả, hàng kém chất lượng, thậm chí lừa đảo người tiêu dùng. Hoạt động thương mại điện tử có tính chất không biên giới, các đối tượng tìm cách khác nhau để đưa hàng cấm, hàng lậu, hàng giả vào nội địa để tiêu thụ thông qua hình thức vận chuyển quốc tế.
Bên cạnh sự phát triển vượt bậc của thương mại điện tử ở Việt Nam thì tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ được rao bán tràn lan trên mạng internet, trên các nền tảng giao dịch trực tuyến đang là vấn đề nhức nhối của xã hội, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng, môi trường đầu tư kinh doanh, gây thất thu ngân sách...Các đối tượng lợi dụng thương mại điện tử, hoạt động bưu chính để vận chuyển, buôn bán hàng lậu, hàng giả. Một số sử dụng kho hàng của doanh nghiệp bưu chính để tập kết hàng lậu, hàng giả; giả mạo phương tiện vận chuyển của doanh nghiệp bưu chính để vận chuyển hàng lậu, hàng giả. Một số khác tiêu thụ hàng lậu, hàng cấm thông qua hình thức bán hàng trực tuyến online sau đó vận chuyển qua bưu chính.
Livestream bán hàng trên các ứng dụng OTT, mạng xã hội, website, sàn thương mại điện tử bị lợi dụng triệt để để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Cục A05 đã từng phối hợp với các lực lượng phát hiện nhiều kho hàng với diện tích rất lớn đặt tại Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Giang, Lào Cai… chứa hàng trăm nghìn mặt hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ có dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu của nhiều thương hiệu lớn như: Nike, Adidas, Gucci, Nano J.Plus… Các đối tượng đã trực tiếp tiến hành sản xuất và đăng bán thông qua mạng xã hội.
Ngày 15/10, Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh đã ký công văn gửi Cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố trong cả nước đề nghị các đơn vị chủ động triển khai các biện pháp nghiệp vụ, khẩn trương tổ chức kiểm tra các tổ chức, cá nhân có dấu hiệu vi phạm theo danh sách 600 website đã được Tổng cục cung cấp tới 63 Cục Quản lý thị trường địa phương; đồng thời xử lý nghiêm các hành vi, vi phạm theo quy định của Luật (nếu có)…
Theo đó, từ nay đến cuối năm, lực lượng Quản lý thị trường trên cả nước sẽ tăng cường theo dõi, giám sát hoạt động của các tài khoản xác định có dấu hiệu vi phạm, lập vi bằng làm căn cứ để phối hợp với các lực lượng chức năng, xác định được chính xác địa chỉ thực tế và đấu tranh làm rõ các hành vi vi phạm của các tổ chức, cá nhân theo quy định..
Điều này đặt ra yêu cầu cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan, như: lực lượng an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, cảnh sát kinh tế, lực lượng quản lý thị trường, hải quan, Cục Thương mại điện tử và kinh tế số, Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công thương), cơ quan thuế… trong quá trình tác thu thập thông tin, tài liệu về hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại trên không gian mạng, để đảm bảo hiệu quả trong công tác. Quá trình phối hợp phải có kế hoạch cụ thể chi tiết về thời gian, địa điểm, phân công lực lượng tham gia, phụ trách…
Cùng với đó là sự phối hợp của lực lượng công an địa phương để phòng ngừa việc đối tượng chống đối, tẩu tán hàng hóa, tang vật khi bị phát hiện; khống chế, thu giữ các phương tiện điện tử, các hệ thống kỹ thuật liên quan đến hoạt động vi phạm pháp luật trong quá trình tiến hành kiểm tra, khám xét; khai thác đối tượng liên quan như: bảo vệ, nhân viên bán hàng, giao hàng… để thu thập thông tin, tài liệu về các đối tượng có liên quan, các lực lượng cần làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền vận động các cơ sở kinh doanh ký cam kết không kinh doanh hàng giả; không kinh doanh hàng cấm, hàng nhập lậu, không kinh doanh hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ không kinh doanh, bày bán hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; niêm yết và thông báo số điện thoại đường dây nóng của các ngành, lực lượng để người dân biết, chủ động kiến nghị, phản ánh. Các bộ, ngành và địa phương, lực lượng chức năng tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tổng hợp các biện pháp nghiệp vụ trong kiểm tra, giám sát các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thương mại điện tử; phát hiện, xử lý nghiêm các đối tượng lợi dụng hoạt động thương mại điện tử để buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Và đặc biệt là hoàn thiện cơ chế chính sách, pháp luật nhà nước để nâng cao hiệu quả đấu tranh với loại hình vi phạm này.
Ngoài ra để ngăn chặn triệt để vấn nạn hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, không bảo đảm chất lượng, gian lận thương mại trên các sàn thương mại điện tử thì điều tiên quyết là cần thay đổi thói quen của người tiêu dùng. Người dân chỉ nên mua hàng tại những trang website uy tín, được cấp phép hoạt động, có thông tin liên lạc rõ ràng (địa chỉ, số điện thoại, mã số thuế…), tìm hiểu kỹ các điều khoản về bảo hành, trả lại hàng, hoàn tiền, giao nhận… cũng như sản phẩm hàng hóa trước khi đặt mua; không ham hàng giá rẻ, tránh “sính hàng ngoại”, hàng nhái thương hiệu, nói “không” với hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
