(ĐSPL) - Kh? mặt trờ? dần khuất sau đỉnh nú?, những sơn nữ quây quần bên mó nước nóng, ngồ? trên tảng đá, phơ? làn da trắng ngần, khua chân dướ? nước, nó? cườ? rộn ràng, kh?ến cảnh đạ? ngàn âm u trở nên tươ? đẹp.
"Mó nước thần" g?ữa đạ? ngàn
Con đường vào bản N?ềng (còn gọ? là bản L?ềng), xã Mường Lèo, huyện Sốp Cộp, Sơn La ngoằn nghèo vớ? những khúc cua bẻ gập tay áo, dốc dựng đứng và lổn nhổn đá sỏ? gan trâu. Chính bở? đường đ? lạ? khó khăn như thế, nên vùng đất m?ền b?ên v?ễn nghèo xơ xác.
“Mùa khô thì bụ? bay mịt mùng, đường đ? gập ghềnh, mùa mưa thì lầy lộ? tuyệt nh?ên không đ? lạ? được. Đường như thế nên dù ngườ? dân cố gắng chăm chỉ làm nương làm rẫy thì nông sản cũng khó mà bán… Nên bao đờ? nay, nghèo vẫn hoàn nghèo…”, ông Lèo Văn Thuận, Bí thư Đảng Ủy xã Mường Lèo thở dà? mở đầu câu chuyện.
Thế nhưng, theo lờ? ông Thuận, có lẽ bở? cuộc sống nghèo khổ như vậy nên th?ên nh?ên đã ưu á? ban cho Mường Lèo một mô? trường sống thật trong lành. Cây cố? tốt tươ? và nú? non hữu tình đẹp như bức tranh thủy mặc, và nhất là “mó nước thần” nằm ở g?ữa bản N?ềng.
Đờ? sống ngườ? dân còn khó khăn, nhưng th?ên nh?ên đã ban tặng Mường Lèo không khí trong lành, trù phú.
Ông Thuận bảo, không a? b?ết mó nước chảy từ đâu, cũng không a? hay nó có từ bao g?ờ, từ đờ? ông, đờ? cha của ông đã thấy rồ?. Chỉ b?ết rằng, mó nước rỉ ra từ khe nú?, chảy thành dòng quanh con suố? uốn lượn ôm men theo bản N?ềng và đ?ều đặc b?ệt là nóng hô? hổ? như ấm nước sô? dở.
Có ngườ? phỏng đoán, hẳn nằm sâu trong nú? rừng k?a là m?ệng nú? lửa, cũng có ngườ? bảo đấy là dòng nước tuôn chảy từ m?ệng con mãng xà phun lửa trong truyền thuyết… Chẳng a? dám chắc về nguồn gốc của nó nên ngườ? ta gọ? chung mó nước đặc b?ệt ấy là “mó nước thần”.
Theo ông Thuận, sở dĩ dân bản tôn đây như dòng nước quý bở? họ truyền ta? nhau rằng, thứ nước nóng hô? hổ? nằm trong mó nước k?a có thể chữa được bách bệnh.
“Ngườ? ta cho rằng, ngườ? ốm đau, ngườ? mang bệnh nặng chỉ cần ngâm mình dướ? dòng nước là bệnh tình đã g?ảm đ? nh?ều phần. Thậm chí, các xã khác cũng lặn lộ? sang bản N?ềng x?n nước nóng về để chữa bệnh.
Chẳng b?ết thực hư tác dụng thế nào, nhưng chắc chắn rằng, các bệnh ngoà? da thì cứ ngâm nước nóng ở đây là khỏ? b?ến. Vì thế, g?a? bản N?ềng cũng vạm vỡ hơn, khỏe hơn, gá? bản N?ềng cũng hây hây và đẹp hơn bản khác...
“Xưa, bao quanh mó nước này là rừng g?à. Ngườ? lên kha? hoang mớ? phá đ? làm nương, làm rẫy. Năm 1982, tô? vẫn còn chứng k?ến cảnh hươu, na?, khỉ, trâu, bò… từng bầy từng đàn xuống mó uống nước. Mà lạ, con vật nào đã uống nước ở mó này thì ngh?ện như ngườ? ta say thuốc ph?ện. Chúng chẳng đ? xa mà chỉ lảng vảng quanh mó nước và đêm đêm tìm xuống, đứng quanh mó nước để chơ? đùa…
Nhưng kh? con ngườ? phá trụ? cả khu rừng bao quanh mó nước, động vật vì thế cũng mất dần. Hoặc bị săn bắn, hoặc bỏ đ? nơ? khác… Nghĩ lạ? tô? vẫn thấy t?ếc vô cùng”, ông Thuận thở dà?.
Mục sở thị sơn nữ tắm t?ên
Và cũng chính nhờ mó nước thần kỳ mà chúng tô? được mục sở thị cảnh sơn nữ tắm t?ên, cảnh mà nh?ều ngườ? ngỡ chỉ còn thấy trong ký ức.
Kh? mặt trờ? vừa khuất dần sau đỉnh nú?, những sơn nữ trở về từ nương rẫy quây quần bên mó nước nóng. Hàng chục sơn nữ bỏ công cụ lao động trên những tảng đá lớn, rồ? hồn nh?ên trút x?êm y, như thể là chốn không ngườ?.
Các sơn nữ ngồ? trên tảng đá, phơ? làn da trắng ngần, khua chân dướ? nước, nó? cườ? rổn rảng, kh?ến cảnh đạ? ngàn âm u trở nên đẹp như một câu chuyện cổ tích.
Ông Thuận bảo, hàng trăm năm nay, cùng vớ? nh?ều tập tục lâu đờ? khác, ngườ? dân bản N?ềng co? như một nét văn hóa. Tra?, gá? trong bản, sau một ngày làm v?ệc mệt nhọc sẽ trầm mình dướ? dòng nước, gột rửa những mệt nhọc, ưu ph?ền, con ngườ? như được t?ếp thêm nguồn s?nh lực mớ?...
Những cô gá? ngườ? Thá? mặc váy đen bắt đầu lộ? dần xuống nước, những ch?ếc váy từ từ được vén dần theo độ sâu của cơ thể vớ? mặt nước. Xung quanh khu suố? tắm của sơn nữ chỉ có ch?ếc l?ếp tre che chắn sơ sà?...
Sau một buổ? đ? nương mệt nhọc, dướ? t?ết trờ? băng g?á của vùng Tây Bắc, các sơn nữ ngườ? Thá? ở Bản L?ềng (còn gọ? là bản N?ềng thuộc xã Mường Lèo, huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La) lạ? ríu rít rủ nhau ra ngâm mình dướ? dòng Púng Hon ấm áp. Ẩn h?ện g?ữa đám hơ? nước mờ tỏ, bóng dáng những sơn nữ tắm suố? xen lẫn t?ếng nó? cườ? rộn ràng tạo nên khung cảnh hư thực tựa chốn bồng la?.
Xứ sở thần t?ên
Từ trung tâm thị trấn Sốp Cộp, vật lộn vớ? hơn 70 km đường rừng, băng qua cả chục con dốc dựng đứng, kh? ngườ? đã mệt nhoà?, toàn thân nhuộm kín màu đất đỏ, chúng tô? cũng tớ? được nơ? cần đến.
Đêm đạ? ngàn thâm u tĩnh mịch lạ thường, băng qua cây cầu treo vắt vẻo trên dòng suố?, Bản L?ềng huyền bí vớ? những ngô? nhà sàn gỗ cao to lừng lững đã h?ện ra trước mắt. Thấy chúng tô? lưng khoác ba lô, ngực đeo máy ảnh, đám trẻ con trong bản co cụm tròn xoe mắt nhìn ngó vớ? ánh mắt đầy vẻ tò mò ngh? hoặc.
Được g?ớ? th?ệu từ trước, chúng tô? tìm đến nhà ông Lèo Văn Thuận - Bí thư Đảng ủy xã Mường Lèo. B?ết chúng tô? là nhà báo lặn lộ? đến đây để tìm h?ểu về dòng suố? nước nóng Púng Hon và sự huyền bí văn hóa nguyên sơ của bà con dân bản, ông Thuận mừng lắm, rồ? vộ? mờ? lên nhà làm cơm khoản đã?. Sau 2 chén rượu “cứng chân” - (dân tộc vùng Tây Bắc có quy định trước bữa cơm phả? uống cạn 2 chén rượu, b?ểu tượng cho đô? chân cứng - PV), ông Thuận say sưa kể về huyền thoạ? của dòng Púng Hon.
Truyền thuyết kể rằng, thuở xa xưa Mường Lèo là vùng đất bạt ngàn rừng g?à, vớ? những cây gỗ quý cả ngàn năm tuổ?. Con ngườ? và muông thú cùng chung sống hòa thuận dướ? cánh rừng đạ? ngàn năm này qua năm khác. Ca? quản cả vùng Mường Lèo rộng lớn là Phìa Tạo.
Một ngày nọ, Nàng Huổ? - con gá? độc nhất của Phìa Tạo không may mắc phả? một chứng bệnh lạ, da dẻ sần sù?, lở ló?. Trước kh? mắc bệnh, Nàng Huổ? vốn là cô sơn nữ vô cùng x?nh đẹp, thông m?nh kh?ến bao tra? bản phả? ngẩn ngơ dõ? theo mỗ? bước đ? của nàng.
Thấy con gá? mắc bệnh, Phìa Tạo lo lắng vô cùng, đã cho ngườ? đ? khắp vùng mờ? các thầy lang tớ? trị bệnh và treo g?ả? thưởng hàng chục con trâu mộng cho a? chữa khỏ? bệnh nhưng vẫn chẳng ăn thua.
Một lần, trong g?ấc ngủ, Phìa Tạo thấy mình đang lang thang phía cuố? bản bỗng gặp một ông lão râu tóc bạc phơ chỉ tay vào một đống đá và nó?: “Ngươ? hãy đào sâu xuống đống đá này sẽ tìm được thuốc trị bệnh cho con gá? ngươ?”. Nó? xong ông lão vụt b?ến mất.
Tỉnh g?ấc, Phìa Tạo vộ? cho ngườ? lật đá đào sâu xuống đất. Lạ thay, kh? vừa đào được chừng một thước, rộng và? thước, một dòng nước nóng bỗng tuôn trào khắp mặt đất. Quá vu? mừng, Phìa Tạo bèn ra lệnh quây màn cho Nàng Huổ? tắm.
Không ngờ, kh? nàng vừa ngâm mình xuống nước, ghẻ chóc tự nh?ên tan b?ến hết, da dẻ trở lạ? hồng hào, x?nh đẹp hơn xưa. Kể từ đó, dòng suố? được gọ? tên là Púng Hon (theo t?ếng Thá? cổ Púng là dòng, Hon là nước nóng - PV).
Cận cảnh sơn nữ tắm t?ên
Bản L?ềng vẫn g?ữ nguyên được vẻ nguyên sơ từ hàng trăm năm trước và được bao bọc bở? dãy nú? đá vô? trùng đ?ệp. Đây là nơ? cư trú của đồng bào dân tộc Thá?, bản nằm g?áp vớ? tỉnh Hủa Phăn của nước bạn Lào. Cả bản h?ện có 84 hộ dân vớ? gần 500 nhân khẩu, s?nh sống bằng v?ệc canh tác ngô, lúa trên nương và chăn nuô? g?a súc.
Theo ông Thuận, từ ngàn đờ? nay, bà con Bản L?ềng được sống trong mô? trường rừng nú? th?ên nh?ên trong lành, được uống nước sạch, thức ăn của nú? rừng nên luôn tuân thủ một đ?ều hết sức quan trọng, đó là: Làng bản, con cháu đoàn kết, g?a đình hòa thuận, k?nh tế ổn định!
Nó? về dòng Púng Hon, không g?ấu nổ? vẻ tự hào, ông Lèo Văn Thuận say sưa kể t?ếp: “Cách dòng Púng Hon chỉ và? chục bước chân là dòng suố? nước lạnh – nguồn nước sạch của cả bản. Trước đây vào mỗ? buổ? sớm ma?, hươu na? trên rừng vẫn tìm đến uống nước”.
5 g?ờ ch?ều, ông Lèo Văn Thuận đưa chúng tô? tớ? để tận mắt khám phá vẻ đẹp nguyên sơ của dòng Púng Hon. Ch?ều đông đạ? ngàn trờ? tố? nhanh kéo theo những cơn g?ó lạnh ghê mình. Mất khoảng 15 phút đ? bộ bỗng thấy ấm áp lạ thường, ông Thuận chỉ tay nó?, sau rặng tre ma? trước mặt là dòng Púng Hon đó, nơ? đây quanh năm g?ó rét không xâm phạm tớ? được.
Trước mắt tô?, những cô gá? ngườ? Thá? mặc váy đen bắt đầu lộ? dần xuống nước, những ch?ếc váy từ từ được vén dần theo độ sâu của cơ thể vớ? mặt nước. Xung quanh khu suố? tắm của sơn nữ chỉ có ch?ếc l?ếp tre che chắn sơ sà?. Kh? các sơn nữ ngồ? hẳn xuống ngâm mình cũng là lúc ch?ếc váy được cuốn cao lên đầu ôm gọn lấy má? tóc mây bú? cao khoe ch?ếc gáy trắng ngần một cách vô cùng khéo léo. Ẩn h?ện g?ữa làn hơ? nước mờ tỏ là thân hình các cô gá? Thá? vớ? cơ thể đầy đặn, bờ va? trắng mịn h?ện ra trước mắt chúng tô?.
Báu vật trờ? ban
Ý thức được v?ệc th?ên nh?ên ưu á? ban tặng cho dòng nước nóng nên ngườ? Thá? ở Bản L?ềng rất chú trọng g?ữ vệ s?nh cho dòng suố?, quanh khu vực dòng suố? tuyệt không thấy một chút rác bẩn nào. Không g?ấu nổ? vẻ tự hào, ông Thuận nó? rằng, phụ nữ Bản L?ềng mỗ? kh? ra đây tắm đều mong được đẹp như Nàng Huổ? kh? xưa nên họ trân trọng và g?ữ gìn dòng nước ghê lắm.
Nếu buổ? ch?ều suố? Púng Hon thuộc về các th?ếu nữ thì sớm ma?, nơ? đây thuộc về những ngườ? g?à. Sáng nào cũng thế, bất kể xuân hay hạ, thu hay đông, những ngườ? có tuổ? ở Bản L?ềng đều tụ tập về đây. Ông Lèo Văn Cha? - nguyên Chủ tịch UBND xã Mường Lèo, năm nay hơn 80 tuổ?, nhưng trông còn trẻ lắm.
Ông bảo, nước nóng ở Púng Hon cho ngườ? g?à ở bản nước da hồng hào, kh?ến con ma bệnh tật không thể xâm nhập vào cơ thể. Bở? thế, như một vị thuốc trờ? ban, bất kể a? thấy xương khớp mỏ? đau, đều ra đây ngâm nước. Hơ? nước nga? ngá?, nóng hô? hổ? xông vào huyết quản kh?ến mệt mỏ? tan b?ến, thay vào đó là sự sảng khoá?, khoáng đạt nhẹ nhàng.
Ông cho b?ết, ngườ? Bản L?ềng ít bệnh lắm, chứ không yếu rớt như ngườ? m?ền xuô?. Có sự d?ệu kỳ đó, có lẽ là nhờ suố? nước trờ? ban này "Trong những ngày đông g?á rét ở đạ? ngàn, sơn nữ khỏa thân tắm suố? nước nóng là nét văn hóa có từ hàng trăm năm nay ở Bản L?ềng. Tắm suố? không chỉ để gột rửa bụ? bẩn, ngâm mình trong dòng nước ấm cho thư thá? mà còn là thờ? g?an để họ chuyện trò tâm sự, sẻ ch?a mọ? đ?ều trong cuộc sống."
Thật h?ếm có nơ? nào còn lưu g?ữ được phong tục tắm t?ên, nét đẹp tuyệt tác của nú? rừng như ở Bản L?ềng. Thật buồn nếu một ngày nào đó dòng Púng Hon trở nên bơ vơ vì không còn bóng dáng “t?ên nữ”…
Theo báo Dân V?ệt
