TAND TP Hồ Chí Minh đã hoãn phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ việc khiếu kiện hành chính giữa nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Mỹ Hoà- Người đại diện theo uỷ quyền là ông Lê Văn Năng (số 71, đường Trần Phú, phường Cái Khế, quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ) và bị đơn là UBND tỉnh Vĩnh Long.
Có dấu hiệu thu hồi đất trái pháp luật
Theo nội dung bà Nguyễn Thị Mỹ Hoà khởi kiện UBND tỉnh Vĩnh Long bắt nguồn từ việc: Ngày 08/7/2004, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long ra Quyết định số 2016/QĐ-UBND về việc thu hồi và giao 163,2 hecta đất tọa lạc tại ấp Mỹ Hưng 2 và ấp Mỹ Lợi – xã Mỹ Hòa – Huyện Bình Minh cho Ban Quản lý dự án quy hoạch các khu công nghiệp Vĩnh Long quản lý để xây dựng khu công nghiệp Bình Minh. Trong diện tích thu hồi kể trên có phần đất của bà Nguyễn Thị Mỹ Hòa (ấp Mỹ Hưng 2, xã Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long).
Sau khi biết được việc phần đất của mình bị thu hồi trái pháp luật, bà Hòa cùng các hộ dân đã gửi đơn khiếu nại khắp nơi để xin cầu cứu bởi vì: không ai nhận được quyết định thu hồi cá nhân; thủ tục tiến hành việc thu hồi, đo đạc là trái pháp luật; Người ký quyết định thu hồi không đúng thẩm quyền.
| Đất của các hộ dân hiện đã bị thu hồi, một số hộ không đồng ý nhận tiền đền bù với giá rẻ mạt. |
Đến ngày, 26/12/2007 Thanh tra Chính phủ có Báo cáo 2746/BC-TTCP về kết quả tranh tra việc giải quyết khiếu nại của các hộ dân liên quan đến KCN Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long trong đây đã đề cập đến những sai phạm trong việc giải quyết cho người dân. Tại Công văn số 132/VPCP.VH ngày 29/01/2008, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo “Giao Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long thực hiện nghiêm các kiến nghị của Thanh tra Chính phủ, đồng thời tổ chức kiểm điểm những sai phạm trong quá trình thực hiện dự án được Thanh tra Chính phủ làm rõ, kết luận, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trong Quý I năm 2008”.
Nhưng UBND tỉnh Vĩnh Long vẫn không giải quyết ổn thỏa cho bà Hòa và các hộ dân. Do đó, Bà Hòa khiếu kiện quyết định hành chính ra TAND Tỉnh Vĩnh Long, yêu cầu (trong quá trình tố tụng ở tòa, ông Lê Văn Năng là đại diện theo ủy quyền của bà Mỹ Hòa): Hủy một phần Quyết định số 2016/QĐ-UBND ngày 08/7/2004 của Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long về việc thu hồi và giao 163,2 hecta trong đó có hộ bà Hòa. Tại phiên tòa sơ thẩm, đại diện bà Hòa đã rút yêu cầu hủy Quyết định số 585/QĐ-UB ngày 18/3/2004 và Quyết định số 130/QĐ-UB ngày 19/01/2006 và xin rút yêu cầu UBND tỉnh bồi thường thiệt hại 2.349.100.000 đồng.
Nhiều tài liệu quan trọng bị thiếu
Vụ việc đã được TAND tỉnh Vĩnh Long thụ lý, đưa ra xét xử. Tại bản án sơ thẩm số 13/2017/HCST ngày 13/11/2017 của TAND tỉnh Vĩnh Long đã bác toàn bộ yêu cầu của bà Hòa. Nhận thấy bản án không công minh, ngày 20/11/2017 bà Hòa gửi đơn kháng cáo đến TAND tỉnh Vĩnh Long đề nghị tòa cấp phúc thẩm chấp nhận kháng cáo của bà và Hủy một phần quyết định số 2016/QĐUB ngày 08/07/2004 của Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long về việc thu hồi đất tại ấp Mỹ Hưng 2 trong đó có phần đất của bà Hòa.
Tại phiên toà Phúc thẩm- TAND TP.HCM, trong phần tranh luận, luật sư bảo về quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện là luật sư Nguyễn Kỳ Việt (Đoàn Luật sư TP. Cần Thơ) và luật sư Trần Văn Đôn (Đoàn Luật sư TP. HCM). Các luật sư nêu quan điểm nhận thấy phán quyết của TAND Tỉnh Vĩnh Long không phù hợp với tình tiết khách quan của vụ án, đã áp dụng căn cứ pháp luật không đúng, những lập luận của TAND Tỉnh Vĩnh Long không thuyết phục, không đúng bản chất sự việc. Bản án sơ thẩm ảnh hưởng nghiêm trọng tới quyền và lợi ích hợp pháp của bà Hòa.
| Phiên toà Phúc thẩm một nông dân khởi kiện UBND tỉnh Vĩnh Long. |
Đồng thời, UBND tỉnh Vĩnh Long áp dụng luật đất đai 1993 là sai quy định. Bởi lẽ Luật Đất đai 2003 có hiệu lực kể từ ngày 01/07/2004 và cũng là ngày Luật Đất đai 1993 hết hiệu lực toàn bộ. Việc Hội đồng xét xử cấp sơ thẩm nhận định rằng thời điểm ban hành các quyết định hành chính (trong đó có Quyết định số 2016/QĐ.UB ngày 08/7/2004 về việc thu hồi và giao đất cho BQL dự án quy hoạch các KCN Vĩnh Long quản lý để xây dựng KCN Bình Minh) mà bà Hòa khởi kiện được ban hành khi Luật Đất đai 2003 chưa có hiệu lực thi hành là sai lầm nghiêm trọng mà hệ quả là Hội đồng xét xử cấp sơ thẩm đã vận dụng pháp luật không đúng để đưa ra phán quyết.Cụ thể: Pháp luật không cho phép thu hồi đất nông nghiệp, UBND tỉnh không có quyền thu hồi đất nông nghiệp trong trường hợp này. Thẩm quyền ra Quyết định thu hồi đất đối với hộ bà Hòa chỉ có thể là UBND cấp huyện chứ không phải UBND Tỉnh Vĩnh Long. Tuy nhiên Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long đã ký quyết định thu hồi đất của người dân.
Tòa án cấp sơ thẩm thu thập thiếu các tài liệu, chứng cứ quan trọng. Bao gồm Báo cáo kết luận số 2746 BC-TTCP ngày 26/12/2007 của Thanh tra chính phủ được tòa án thu thập đã bị mất những trang chứa nội dung quan trọng, liên quan trực tiếp tới vụ án. Từ những nội dung đã trình bày, luật sư người khởi kiện nhận định Quyết định số 2016/QĐ-UBND ngày 08/7/2004 của Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long về việc thu hồi và giao 163,2 hecta trong đó có hộ bà Hòa đã vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật: Không đúng thẩm quyền ban hành; Không đúng trình tự, thủ tục; Căn cứ pháp luật không đúng.
Một Quyết định hành chính nhưng lại sai về thẩm quyền, sai về trình tự thủ tục, sai về căn cứ pháp luật và gây thiệt hại nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân thì cần phải hủy bỏ Quyết định trái pháp luật đó. Việc 3900 m2 đất chỉ bồi thường 270 triệu, áp dụng giá đất bồi thường năm 2002 là không “thấu tình đạt lý”, đẩy người dân vào bước đường cùng.
Tuy nhiên, tranh luận tại phiên toà, Phía UBND tỉnh cho rằng, việc áp giá đền bù là thực hiện đúng theo nghị định 22 của chính phủ về đền bù giải toả. Khi áp giá đền bù các hộ đều đồng ý cho đo đạc, không ai khiếu nại về loại đất, diện tích. Giá bồi hoàn căn cứ theo mức độ giá cả thực tế tại địa phương. UBND tỉnh không thể bồi thường theo yêu cầu của người dân.
Ngày 17/10/2018, căn cứ các tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ vụ án đã được thẩm tra tại phiên tòa và căn cứ vào kết quả tranh luận tại phiên tòa, HĐXX quyết định tuyên bố hoãn phiên tòa để UBND tỉnh Vĩnh Long cung cấp các tài liệu, văn bản gồm: Quyết định số 2016/QĐ.UB ngày 08/07/2004 kèm theo danh sách những hộ, cá nhân bị thu hồi đất; Báo cáo kết luận số 2746 BC-TTCP ngày 26/12/2007 của Thanh tra chính phủ về việc báo cáo thanh tra việc giải quyết khiếu nại của 52 hộ liên quan đến KCN Bình Minh, huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long.
Về việc hoãn phiên toà, trao đổi với phóng viên báo ĐS&PL, luật sư Trần Văn Đôn (Đoàn Luật sư TP. HCM) cho biết: “Chúng tôi hoàn toàn đồng ý với HĐXX về quyết định này, bởi lẽ những tài liệu này là căn cứ quan trọng để giải quyết vụ án một cách khách quan, công minh, hợp tình, hợp lý. Chúng tôi rất vui khi HĐXX đã lắng nghe và chấp nhận những ý kiến do Luật sư đề xuất. Đây là dấu hiệu đáng mừng cho các hộ dân cũng như Luật sư tiếp tục con đường tìm công lý của chúng tôi”.
Phi Yến
