Lâu nay, chuyện nghệ sĩ ngang nhiên “xài chùa” tác phẩm nghệ thuật không còn xa lạ trong làng nhạc Việt. Điệp khúc cứ vô tư vi phạm, ồn ào dăm ba bữa rồi lại tái diễn, khiến khán giả ngán ngẩm “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”.
Chuyện thường ở huyện
Mới đây, chuyện “xài chùa” ca khúc một lần nữa lại nóng lên với ồn ào “cá sấu chúa” Quỳnh Nga bị tố sử dụng ca khúc hit Là con gái phải xinh của Bảo Thy mà chưa có sự đồng ý. Đây là ca khúc Bảo Thy mua độc quyền của nhạc sĩ Đỗ Hiếu và từng được "công chúa bong bóng" thể hiện trong cuộc thi The Remix 2017. Khi sự việc xảy ra, quản lý của Bảo Thy đã bày tỏ thái độ không hài lòng và yêu cầu Quỳnh Nga chấm dứt hành động thiếu chuyên nghiệp này.
Nữ ca sĩ Bảo Thy. |
Bản thân nữ ca sĩ Bảo Thy cũng cảm thấy rất sốc và buồn, vì lâu nay mối quan hệ giữa cô và Quỳnh Nga vốn rất tốt đẹp và sự việc này làm cô khó xử. Giọng ca Là con gái phải xinh bày tỏ: “Tôi và Nga chơi thân với nhau hơn 10 năm nay, thế nên khi biết được sự việc này, ban đầu tôi khá sốc và buồn. Tuy nhiên, phía Nga đã chủ động nói lời xin lỗi và hứa sẽ không sử dụng bài hát đó để trình diễn, đồng thời rút kinh nghiệm cho bản thân. Tôi cũng động viên Nga, thật sự bản thân tôi cũng không muốn làm to chuyện mà mong mọi thứ trôi qua nhẹ nhàng”.
Sự không chuyên nghiệp về vấn đề sử dụng bản quyền ca khúc trong làng nhạc Việt đã xảy ra quá nhiều và vẫn luôn là vấn đề nan giải. Trước Quỳnh Nga, showbiz Việt cũng chứng kiến không ít nghệ sĩ nổi tiếng mắc lỗi “hát chùa” không xin phép như: Uyên Linh, Thu Phương, Bùi Anh Tuấn, Mỹ Tâm...
Thậm chí, một số chương trình lớn như Vietnam Idol, Giọng hát Việt hay Hoa hậu Việt Nam cũng đã từng bị vướng vào lùm xùm sử dụng ca khúc trái phép. Việc sử dụng ca khúc trái phép không chỉ gây sứt mẻ tình cảm đồng nghiệp mà còn vi phạm luật Sở hữu trí tuệ.
Nhạc sĩ Châu Đăng Khoa cũng không ít lần “dở khóc, dở cười” vì trở thành nạn nhân bị “xài chùa” ca khúc. Anh cho biết: “Điển hình nhất là ca khúc Như hoa mùa xuân vang lên khắp nơi mỗi dịp tết đến xuân về, nhưng người hát tôi chưa bao giờ làm việc cùng. Hay gần đây nhất, ca khúc Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh rất nhiều người mang đi diễn, thậm chí còn quay MV phát hành luôn, nhưng Khoa chẳng hề được thông báo một tiếng nào”.
“Nói xài chùa nhẹ nhàng quá”
Ở khía cạnh người sử dụng ca khúc, ca sĩ Hải Yến Idol cho rằng, hành động như vậy là hoàn toàn sai. “Rõ ràng, việc sử dụng ca khúc mà không xin phép ca sĩ độc quyền, tác giả thì coi là ăn cắp. Nói “xài chùa” nhẹ nhàng quá. Bởi, nhạc sĩ chẳng dễ dàng khi cho ra đời một ca khúc, ca sĩ độc quyền cũng tốn không ít mồ hôi, công sức để quảng bá cho ca khúc đó. Thế nên, việc ai đó ngang nhiên sử dụng mà không xin phép là không thể chấp nhận được”, nữ ca sĩ bày tỏ.
Nói về vấn đề này, ca sĩ Hải Yến Idol cho hay: “Hiện nay, vấn đề bản quyền sử dụng các sản phẩm âm nhạc tại Việt Nam khá nhiều bất cập và lỏng lẻo. Điều đó cũng xuất phát một phần từ chính những người trong cuộc là tác giả và người sử dụng ca khúc.
Thứ nhất, với nhạc sĩ, nhất là những tác giả trẻ, đáng lý ra khi có trong tay tác phẩm, họ phải lên cục Bản quyền tác giả để đăng ký bản quyền cho “đứa con tinh thần” của mình. Nhưng, dường như họ đang quên mất việc này hoặc cho rằng, nó không quan trọng.
Thứ hai, không ít ca sĩ hay chương trình hiện nay tìm đến các ca khúc nhưng thiếu những thông tin của sản phẩm đó. Bản thân mình là người có nhu cầu về những ca khúc đó thì phải là người chủ động đi tìm hiểu thông tin. Nếu một nghệ sĩ sử dụng ca khúc mà không tìm hiểu thông tin về nó, chứng tỏ họ làm việc không chuyên nghiệp”.
Tác giả của ca khúc Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh lại cho rằng: “Đôi khi, tôi cảm thấy vấn đề bản quyền ở Việt Nam mình giống kiểu có để cho có vậy thôi, chứ chưa thật sự mang một giá trị. Chính những người làm nghệ thuật chúng ta vẫn đang ngày ngày vô tư vi phạm bản quyền và xem đó như một chuyện hết sức bình thường, thì làm sao trách được khán giả cũng như thế?”.
Thiết nghĩ, đối với người làm nghệ thuật, từng sản phẩm ra mắt là sự đầu tư từ tư duy, công sức đến tài chính. Hời hợt trong việc ai đó muốn biểu diễn ra sao thì ra cũng đồng nghĩa với việc hời hợt chính “đứa con tinh thần” của mình. Thế nên, việc các nghệ sĩ bày tỏ thái độ rõ ràng với vấn đề bản quyền tác phẩm nghệ thuật là cách mà họ giúp VPop hội nhập với thế giới, tôn trọng bản thân, đồng nghiệp và cả công việc của mình.
Nhạc sĩ Châu Đăng Khoa bày tỏ quan điểm: “Tất nhiên, tôi không đồng tình và không bao giờ ủng hộ chuyện “xài chùa” ca khúc. Nhưng, một cây làm chẳng nên non, bản thân là một người “được” vi phạm bản quyền rất nhiều, nhưng tôi cũng chỉ tặc lưỡi cho qua hoặc nhắc nhở nhẹ nhàng. Bởi lẽ, showbiz của chúng ta đang được vận hành theo chế độ gia đình là chính, có vi phạm cũng dễ dãi bỏ qua. Vì không thể thay đổi nên Khoa phải học cách chấp nhận”.
“Có thể thấy, đây là một vấn đề rất đáng lo ngại. Nhiều khi vô tình chúng ta không lên tiếng mạnh mẽ với những trường hợp “xài chùa” thì sau này khi xảy ra những sự việc tương tự, người sử dụng sẽ coi nhẹ, xem như không có vấn đề gì. Còn người bị sử dụng “chùa” lại ngại, không dám lên tiếng. Tất nhiên, mỗi người sẽ có những quyết định khác nhau, nhưng dù sao cũng cần có một công ước chung. Với vấn đề này, tôi luôn là người đấu tranh đến cùng, bởi bản thân là một người rất coi trọng “chất xám” của người khác”, ca sĩ Hải Yến Idol cho hay.
Hà Linh
Dẫn nguồn báo giấy ĐS&PL tuần số 24
