Loài cây chỉ có độc nhất ở Việt Nam, "cây cụ" có tuổi đời 1.200 năm nằm ở "Cổng Trời"

Loài cây chỉ có độc nhất ở Việt Nam

Theo Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, thông hai lá dẹt (Pinus krempfii H.Lec ) là loài thông đặc hữu của Việt Nam. Theo tiêu chuẩn phân loại của Sách đỏ Việt Nam, thông hai lá dẹt được xếp vào cấp V (Vulnerable) - sẽ nguy cấp (có thể bị đe dọa tuyệt chủng); còn theo tiêu chuẩn IUCN, Thông hai lá dẹt được xếp vào cấp EN (Endanger) - nguy cấp.

Thông hai lá dẹt thường gặp rải rác như là những cây đại thụ cao trên dưới 30m, đường kính có thể từ 1,5 - 1,6m, đôi khi lên tới 2m. Tán của cây khá rộng, dày, sẫm màu và có hình rẻ quạt. Đoạn thân dưới cành lớn, hầu như không có cành nhánh. Cây mầm thường có từ 10 - 13 lá mầm đầu tiên hình xoắn cong về một hướng như lưỡi liềm, lá dài khoảng 2 - 3cm, tiếp đến là các lá nhỏ mọc quanh thân, dài 1,5 - 2,5cm. Cây ở độ tuổi non (5 - 20 tuổi), lá dài và rộng bản (dài 10 - 15cm) hơn lá cây trưởng thành, xếp như hai lưỡi kéo ở phần đầu cành. Cây trưởng thành lá nhỏ và ngắn lại (dài 4 - 5cm), mọc thành búi dày ở đầu cành, làm cho tán cây thông già dày và sẫm màu hơn.

Quả của cây thông hai lá dẹt chín vào mùa mưa (tháng 9, tháng 10 hàng năm). Hạt nhỏ màu nâu nhạt, hình bầu dục dài, có cánh tròn ở đầu, khi chín có thể phát tán trong một phạm vi khá rộng và nón quả còn tồn tại một thời gian trên cây.

"Cây cụ" có tuổi đời tới 1.200 năm

Thông hai lá dẹt sinh trưởng trong những khu rừng nguyên sinh thuộc các tỉnh Lâm Đồng, Khánh Hòa, và Đắk Lắk.

Cây thường mọc ở độ cao từ 1.200 đến 2.000m, sinh trưởng rất chậm với tốc độ chỉ 1mm đường kính mỗi năm. Những cây lớn nhất có thể đạt đường kính tới 2,5m, tương đương tuổi đời 1.000 năm. Một cá thể quý hiếm với tuổi đời lên tới 1.200 năm hiện đang được bảo tồn tại Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà (Lâm Đồng). Với chu vi gốc khổng lồ 7,3m, cây được cộng đồng người bản địa K'Ho, Lạch và Cil coi như "cây thần linh". Theo nhiều nghiên cứu, thông hai lá cổ thụ ở Vườn quốc gia Bidoup - Núi Bà là một trong những loài có bộ gene không biến đổi nhiều so với chính nó từ thời khủng long, theo báo Tuổi Trẻ.

Gỗ thông hai lá dẹt được xếp vào nhóm I trong bảng 8 nhóm gỗ của Việt Nam. Gỗ mềm, nhẹ, ít nhựa, màu từ trắng đến vàng nhạt, có nhiều đặc tính kỹ thuật tốt, có thể sử dụng làm nhà, làm bao bì, bột giấy, sợi tổng hợp…

Cây thông hai lá dẹt không chỉ là một phần di sản thiên nhiên độc đáo của Việt Nam mà còn là biểu tượng của sự cân bằng và hài hòa giữa con người với môi trường. Việc bảo tồn loài cây này không chỉ góp phần duy trì đa dạng sinh học mà còn thể hiện trách nhiệm của chúng ta với tương lai của hành tinh.