Lễ hội tình một đêm của người Ma Coong

Theo phong tục của người Macoong, để chuẩn bị cho lễ hội đập trống, mỗi người dân trong làng ai có gì thì đóng góp nấy cho làng, nhưng không thể không có gạo nếp để làng nấu rượu hiêng - thứ rượu được nấu bằng nếp nương với men lá, có màu trắng như sữa, chỉ được dùng cúng và mời khách quý. Còn làng không thể thiếu gà, xôi làm lễ cúng.

Bộ phận chủ lễ thường có 5 người, là những người đứng đầu 5 dòng họ trong vùng và được coi là những dòng họ có công khai phá ra vùng đất mà người Ma Coong đang sống hiện nay. Họ được quyền cha truyền con nối để làm chủ lễ hằng năm.

Ngay từ chiều, bản Cà Ròng đã đông kín người, dân bản ai cũng vui tươi, háo hức để chuẩn bị lễ hội. Giữa khoảng sân rộng, rượu hiêng, thịt gà nấu với chồi cây mây non, cá, xôi, ngọn cây mây, khúc thân cây đoác, một ít gạo đã được bày ra để sẵn sàng cúng thần linh.

Bà con ở 18 bản sẽ men theo những con đường mòn về đây dâng lễ. Sau khi đầy đủ người dân trong làng, già làng Đinh Xon bước vào lễ tế cúng trời đất, cúng Giàng mặt trời mọc, cúng Giàng mặt trời lặn, mong sao năm nay mưa thuận gió hoà, ngô lúa tốt tươi và tất cả mọi người khoẻ mạnh, không đau ốm.

Trên khoảnh sân rộng nhất của bản, trong căn nhà chính làm nơi hành lễ, chiếc trống được treo rất trang trọng. Đến đêm, khi các công việc đã được chuẩn bị xong, mọi người sẽ cùng chờ trăng lên để làm lễ. Khi trăng nhú lên trên rặng núi sau lưng bản, đồ vật cúng được mang ra sắp đặt. Mỗi bản có một mâm và trong lễ cúng phải có 18 mâm.

Khi trăng lên ngửa đầu là lúc vào giờ khai lễ. Già làng đọc lời khấn cầu trời đất phù hộ cho dân bản sống yên lành, làm ăn no đủ, mùa màng bội thu... Xong phần hành lễ, lúa gạo được ném ra tứ phía, cầu mong thóc lúa về đầy bồ, đầy nương. Sau vài lượt cúng khấn, già làng phát lệnh và lễ hội đập trống bắt đầu. Dân bản ùa vào, khách tham dự cũng ùa vào, ai ai cũng cố tranh cái dùi để đập trống.

Khi tiếng trống hội mở màn vang lên cũng là lúc mọi người bắt đầu xúm lại với những ché rượu cần, rượu hiên. Những thanh niên khỏe mạnh giành nhau chiếc dùi và trổ tài đánh trống mạnh, đánh trống nhanh. Những người không tham gia đánh trống thì cầm tay nhau nhảy múa quanh đống lửa cháy sáng rực.

Trống phải đánh cho kỳ thủng trước khi trời sáng mới thôi, trời đất mới chứng giám cho lòng thành của mọi người, trong năm mới mới được mùa màng. Vừa đánh trống, đám thanh niên vừa la vang rừng: “Roa lữ Giàng ơi! (sướng quá, vui quá trời ơi !)”. Trống thủng càng sớm, thanh niên càng mau được dắt tay bạn tình vào rừng tình tự.

Đêm hội đập trống thú vị và thu hút mọi người nhất có lẽ chính là đêm hội “tự do”. “Tự do” ở đây được hiểu là mọi người, không kể lạ quen, người bản này bản kia, người có gia đình hay chưa ... tất cả đều được dắt nhau vào rừng chuyện trò, tình tự. Khi mặt trống bị đánh vỡ, hàng chục thanh niên nam nữ, không chỉ có người Ma Coong ở Thượng Trạch, mà cả người nước bạn Lào ở các bản lân cận biên giới Việt - Lào cũng tự dắt tay nhau lẩn vào rừng tình tự. Lúc này chỉ còn lại những người già, trung niên và trẻ con vui chơi bên bếp lửa, hay nhâm nhi bên ché rượu cần.

Nếu như ở Sapa (Lào Cai) có chợ tình thì đêm hội đập trống của người Ma Coong (Quảng Bình) cũng giống như vậy. Đây là cơ hội cho những người yêu nhau mà không lấy được nhau có thể tìm nhau cho thõa lòng mong nhớ. Một đêm không có ghen tuông, không có giận hờn, chỉ có yêu thương nồng nàn của đam mê, của men nồng đôi lứa, để những người yêu nhau được cháy hết mình cho tình yêu... Để rồi khi trời vừa sáng, họ lại lưu luyến không muốn rời xa và chờ mong cho đến mùa trăng năm sau để lại được gặp nhau.