Lãnh đạo gương mẫu, cán bộ suy thoái sẽ "lộ diện"!

Sau hơn 30 năm công tác trong ngành và nghiên cứu, tôi thấy thực chất công tố là toàn bộ những hoạt động tố tụng của hình sự để thực hiện việc đưa vụ án ra tòa và buộc tội người phạm tội trước tòa án. Đó là trách nhiệm chính của công tố phải làm cho tốt. Còn kiểm sát hoạt động tư pháp thực chất là hoạt động kiểm tra có tính căn cứ và tính hợp pháp trong các hành vi và quyết định tư pháp, khi phát hiện vi phạm thì phải kiến nghị hoặc kháng nghị yêu cầu xử lý vi phạm và khôi phục lại trật tự pháp luật đã bị vi phạm. Hai chức năng này có quan hệ rất chặt chẽ với nhau như bóng với hình, để quyết định chất lượng hiệu quả của công tác kiểm sát.

Xuất phát từ chức năng như thế thì công tố là quyết định việc buộc tội cho nên cũng quyết định cả việc bắt giam, quyết định cả việc khởi tố và quyết định việc truy tố, suy cho cùng cơ quan điều tra dù có được đặt ở bộ, ngành nào thì cũng là để dọn đường cho công tố đưa vụ án ra tòa và buộc tội người đó trước tòa án. Nếu thấy không đủ căn cứ, tòa án sẽ trả hồ sơ để điều tra bổ sung, tòa án tuyên hủy, tòa án tuyên vô tội, tranh tụng mà thua VKS phải bồi thường. Các nước cũng như pháp luật ta bao giờ cũng dành cho công tố quyền điều tra, nên VKS điều tra một số loại tội xảy ra trong hoạt động tư pháp.

Nếu VKS chỉ phát hiện và kiến nghị xử lý những hoạt động vi phạm bề nổi thì sẽ không loại trừ được những hành vi tội phạm ẩn nấp đằng sau vi phạm đó. Thực tiễn cho thấy, trong hoạt động tư pháp có oan sai thì có bóng dáng của tội phạm tham nhũng. Tham nhũng trong hoạt động tư  pháp là ăn tiền, nhận hối lộ, tham ô dẫn đến làm sai lệch hồ sơ vụ án, dẫn đến ra bản án hoặc quyết định trái pháp luật, hai điều này song hành với nhau. Chính vì vậy, tôi thấy rằng nếu như ta không làm rõ chỗ này thì sẽ không hiệu quả trong công tác thực hành công tố và kiểm sát tư pháp. Do đó, tôi đồng ý tiếp tục phải quy định cơ quan điều tra và chỉ tổ chức ở VKSND Tối cao thì mới làm được, vì vấn đề này rất khó.

Quy định theo hướng chung nhất là điều tra một số tội phạm xảy ra trong hoạt động tư pháp, người phạm tội là cán bộ cơ quan tư pháp, cụ thể sau này tội gì để cho Luật Tổ chức điều tra hình sự quy định. VKS bảo vệ quyền con người, trong Hiến pháp quy định VKS phải chống oan sai ngay từ khi điều tra, chứ không phải chờ đến khi tòa án quyết định, đấy là tính kịp thời. Tôi cho rằng, để nâng cao chất lượng công tác tư pháp không phải cải cách trụ sở, không phải cải cách vỏ vật chất mà phải cải cách con người, cải cách cái đầu, cải cách lương tâm và cải cách trách nhiệm. Tập trung vào cải cách con người làm sao để thẩm phán, kiểm sát viên độc lập chỉ có theo luật. Nhưng họ độc lập chỉ khi vô tư trách nhiệm tố tụng, phải độc lập khi có cơ chế pháp lý chặt chẽ, không có sơ hở, phải dành cho họ một chế độ, lương bổng cho thỏa đáng, chỉ khi họ không nghĩ đến tiền thì họ mới trong sáng được, bởi "đói ăn vụng, túng làm liều". Những việc mới quá và những việc được ta cứ suy đoán, ta tưởng tượng ra, trong khi đó có những việc hạn chế, khiếm khuyết tôi cho rằng cần phải có biện pháp để hạn chế, khắc phục.