(ĐSPL) "Cua tr?nh nữ" chỉ nghe tên thô? đã hấp dẫn và cuốn hút vớ? bao ngườ?. Chính sự lô? cuốn đó đã kh?ến nh?ều ngườ? dân ở Ngọc Sơn (Lạc Sơn - Hòa Bình) bỏ công sức, thờ? g?an để săn bằng được.
Một ngày cuố? thu, chúng tô? quyết định khăn gó? theo chân một thổ địa có t?ếng ở Ngọc Sơn để săn "cua tr?nh nữ".
Cận cảnh một nàng "cua tr?nh nữ".
Nhập cuộc
Phả? thừa nhận rằng, bà con đồng bào m?ền ngược luôn nằm trong tốp đầu về sự h?ếu khách. Mỗ? lần đ? công tác m?ền nú?, chúng tô? thường được bà con ch?êu đã? những món đặc sản của vùng m?ền đó. Kh? hơ? rượu nồng của men lá thấm vào ngườ? thì cũng là lúc những câu chuyện trên rừng dướ? bể lạ? được nhắc đến.
Trong một lần làm khách ở Hòa Bình, tô? được một ngườ? bạn ở đây g?ớ? th?ệu về "cua tr?nh nữ". Thú thật, kh? nghe lần đầu t?ên tô? đã g?ật mình vì tưởng bạn có hàm ý trêu đùa, tô? bảo "ngườ? thì còn b?ết ngườ? tr?nh nữ hay không chứ cua thì làm sao b?ết được là tr?nh nữ hay cua đàn bà, xằng bậy".
Mặc tô? không t?n, ông bạn vẫn thao thao bất tuyệt về loạ? cua đặc b?ệt ấy. Kh? rượu đã ngà ngà say, hắn hứa lần sau sẽ dẫn về tận sào huyệt của "cua tr?nh nữ" để chứng m?nh những lờ? hắn kể là thật.
Bẵng đ? một thờ? g?an, phần vì bận công tác, phần vì ít có dịp quay lạ? Hòa Bình nên tô? quên khuấy đ? mất cá? gọ? là "cua tr?nh nữ", co? nó như là câu chuyện ph?ếm trên bàn nhậu. Vừa rồ?, nhận được đ?ện thoạ? của bạn cũ, nhắc chuyện lên Hòa Bình để g?ớ? th?ệu loà? cua độc đáo ấy, tô? quyết định quay lạ? một chuyến, theo chân gã thổ địa này đ? săn loà? cua đang còn… tr?nh.
Ghé Ngọc Sơn - thủ phủ của loà? cua này mớ? b?ết, hóa ra mùa thu không phả? là thờ? đ?ểm thích hợp để săn loà? cua tr?nh nữ. Thổ địa của tô? bảo, "cua tr?nh nữ" cũng lãng mạn phết, mùa thu mát mẻ chúng trốn vào hang ở, kh? nào nắng lên thì mớ? dễ bắt. Tô? mặc kệ, không quan tâm đến v?ệc bắt được nh?ều hay ít, quan trọng là được ch?êm bá? loà? cua độc đáo mang hồn tr?nh nữ.
Tuấn - tên thổ địa dẫn chúng tô? sang nhà hàng xóm tên Mao, ngườ? được mệnh danh là vua săn "cua tr?nh nữ" của vùng. Anh Mao đã vác dụng cụ đ? thì không bao g?ờ về tay không, dù đó là mùa nào. Hơn bốn mươ? tuổ?, nhưng tay nghề bắt cua của anh kh?ến cho a? nấy cũng phả? trầm trồ thán phục.
Ngô? nhà sàn của g?a đình anh Mao nằm sâu trong đồ?. Gặp chúng tô? anh n?ềm nở đón t?ếp, nó? về loạ? cua "độc nhất vô nhị" này. Anh Mao cho b?ết: "Loà? cua này mọ? bộ phận trên cơ thể đều trắng đục như sữa, nó còn gọ? là "cua tr?nh nữ".
Ở Ngọc Sơn, chỉ có ba nơ? mà "cua tr?nh nữ" xuất h?ện nh?ều nhất đó là rừng Bẩy Mý, rừng Bà G?à, và Bã? Nhạ. Còn lạ? quanh nơ? dân cư s?nh sống thỉnh thoảng trong vườn ngườ? dân cũng có, nhưng số lượng không nh?ều".
Đặc b?ệt, "cua tr?nh nữ" có thể sống cả những nơ? khô cằn, không hề có sông suố? hay nguồn nước nào hết. Nơ? ở của loạ? cua này là những cá? hang to, có thể luồn cả cánh tay vào được. Thường thì những hang này sâu 1 - 2m, nhưng có hang sâu đến tận 3 - 4m.
Anh Mao đang trổ tà? câu cua.
Đ? săn "cua tr?nh nữ"
Không để chúng tô? phả? đợ? lâu, "vua săn cua tr?nh nữ" mang theo đồ nghề rồ? dẫn chúng tô? vào rừng. Đã từng theo nông dân đ? săn chuột, săn rắn, thậm chí là săn thú, nhưng lần này cảm g?ác đ? săn một thứ còn tr?nh như cua kh?ến chúng tô? vô cùng háo hức. Tô? chuẩn bị sẵn máy ảnh, định bụng bắt được con nào "chộp" ngay con ấy.
Thổ địa Tuấn g?ảng g?ả? thêm, nếu ở đồng bằng ngườ? ta thường móc cua ở bờ ruộng, thì trên này thợ săn lạ? chuộng cách câu cua. "Cua đồng bằng hay cua m?ền nú? cũng đều ở trong hang, tuy nh?ên vớ? loà? cua đặc b?ệt này thì cũng phả? có một phương án đặc b?ệt để bắt", anh Mao nó? thêm.
Hang "cua tr?nh nữ" có một cá? lỗ khá to, mình lấy cành cây câu nhắc nhắc trước m?ệng hang, cua tưởng là thức ăn vộ? vàng bò ra. Do cua ở sâu trong lòng đất nên ngườ? ta phả? dùng cần dụ nó ra ngoà? rồ? mớ? bắt. Một đ?ều lý thú đó là kh? nó đã ra khỏ? hang thì mình dụ nó đến đâu thì nó đ? đến đó.
Theo chân anh Mao, chúng tô? đến cuố? rừng Bà G?à, nơ? được co? là một trong những "th?ên đường cua tr?nh nữ" của xã Ngọc Sơn. Vừa ra đến nơ?, anh Mao đã chỉ cho chúng tô? từng khu vực nào có nh?ều cua nhất, ở đây có bao nh?êu hang, vị trí nào anh đều nhớ cả.
Đ? vào được một đoạn, kh? đến gần một cửa hang cua, anh Mao quay lạ? nó? vớ? chúng tô? "g?ống cua này vốn sợ ngườ?, nên các chú cứ đứng ở đây, đến gần quá, t?ếng bước chân động là nó sợ, nó không ra đâu". Nghe anh nó?, chúng tô? đứng từ xa nhưng vẫn có thể nhìn thấy những hang cua, để tận mắt "mục sở thị" tà? nghệ bắt cua của anh.
Anh Mao nhẹ nhàng bước những bước chân rất khẽ, tay cầm cành cây làm mồ? nhử. Đến gần cửa hang, anh lom khom bước áp sát vào nơ? ẩn náu của "cua tr?nh nữ". Tay cầm cành cây, rồ? l?ên tục đưa đ? đưa lạ? trên m?ệng hang. Phả? đợ? khoảng 5 phút sau mớ? thấy một con cua bò ra, anh Mao t?ếp tục nhử cua ra khỏ? hang, vừa ra khỏ? hang rồ? nhanh tay bắt lấy con cua đang tìm đường chạy trốn.
Bên cạnh tô?, Tuấn cũng trổ tà? bằng v?ệc rón rén vén những lùm cây rậm rạp bước đến những hang cua. Hắn cũng cầm lấy cần câu, nhử nhử nhưng phả? mã? tớ? gần 20 phút thì một chú cua mớ? chịu thò đầu ra. Tô? không b?ết câu nên cứ lăng xăng bên cạnh chờ cua bò ra để chụp bắt. Mặc dù không phả? mùa săn cua, nhưng cả buổ? sáng hôm đó nhờ tà? nghệ của anh Mao mà số cua chúng tô? bắt được cũng không phả? là ít.
Đến gần trưa, kh? lượng cua bắt được cũng kha khá, ba chúng tô? quyết định quay về vì theo anh Mao, g?ờ này cua cũng no rồ? nên sẽ không dễ để câu được. Tô? hơ? t?ếc vì cả buổ? sáng đánh vật vớ? "cua tr?nh nữ" nhưng vẫn chưa thỏa mãn trí tò mò. H?ểu lòng tô?, Tuấn vỗ va? "lần sau sẽ cho ông đ? cùng". Trên đường về, hắn nó? nh?ều đến bữa trưa vớ? món "cua tr?nh nữ" rang muố? cho quãng đường ngắn lạ?.
Buổ? trưa ở nhà anh Mao thật đầm ấm, đậm chất h?ếu khách của bà con m?ền nú?. Một đĩa cua rang muố?, một bát canh cua rau đay, cà muố? trông thật hấp dẫn. Anh Mao từ tốn rót rượu mờ? khách rồ? kể những câu chuyện l?ên quan đến loà? cua có một không ha? này.
"Cua tr?nh nữ" không chỉ đặc b?ệt ở tên gọ? mà còn đặc b?ệt ở địa bàn s?nh sống. Loà? cua này chỉ xuất h?ện ở xã Ngọc Sơn mà thô?. Vì thế, chính quyền địa phương cũng đã nh?ều lần tuyên truyền ngườ? dân không nên tận d?ệt loà? cua độc đáo này.
Trong câu chuyện, bố anh Mao, góp chuyện, g?ọng đượm buồn. Cụ bảo cụ rất buồn vì thờ? g?an qua không b?ết từ đâu xuất h?ện t?n đồn ăn "cua tr?nh nữ" vào sẽ chết, bở? loà? cua này đang chứa chất cực độc. "Lão sống hơn 80 năm nay rồ?, lớn lên từ con cua, con ốc mà có bị làm sao đâu, không h?ểu a? lạ? vu oan cho loà? cua đặc b?ệt ấy. Tô? chưa thấy a? ăn cua này bị ngộ độc cả", bố anh Mao ch?a sẻ.
G?ả? oan cho cua
Mặc kệ những lờ? đồn, tô? và Tuấn đã không cưỡng lạ? được sự hấp dẫn, thơm ngon của loà? "cua tr?nh nữ" kh? cùng vớ? chủ nhà uống hết ha? cha? rượu đế vớ? cua rang muố?. Ch?ều hôm ấy, chúng tô? lên gặp ông Bù? Văn Dương, Chủ tịch xã Ngọc Sơn vớ? hy vọng "g?ả? oan" cho loà? cua này.
Ông Dương vu? vẻ cho b?ết, đây là loà? cua cực độc đáo của quê hương mà không nơ? nào có. Từ trước tớ? nay chưa có trường hợp nào bị ngộ độc kh? ăn loà? cua này, vì thế lờ? đồn về độc tố trong cua là không có cơ sở. Tuy nh?ên, ông Dương cũng nhắn gử?, "cua tr?nh nữ" là sản phẩm độc đáo của Ngọc Sơn, duy chỉ có ở Ngọc Sơn vì thế nên bảo tồn, g?ữ gìn chứ không nên tận d?ệt loà? "cua tr?nh nữ" đáng quý này.
Hà Khê
