Cuộc khủng hoảng tại Ukraine đang mang đến một quỹ đạo khác xa so với những gì Tổng thống Joe Biden từng tưởng tượng khi nhậm chức vào tháng 1/2021 với mục tiêu chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trên thế giới và tái củng cố lại vị thế của Mỹ trong khi đối phó với đại dịch COVID-19.
Trong đó, ông chủ Nhà Trắng đã nói về việc xây dựng một mối quan hệ "ổn định và có thể dự đoán được" với Tổng thống Nga Vladimir Putin, một ngụ ý rằng trọng tâm của Mỹ sau đó có thể hướng tới những thách thức khác, cấp bách hơn.
Thế nhưng hiện nay, ông Biden đang đối mặt với sự bùng nổ của cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai. Mặc dù các lực lượng Mỹ không trực tiếp tham gia, cuộc xung đột đang thử thách giới hạn sức mạnh của Mỹ và chiến dịch của Tổng thống Biden về việc đảm bảo rằng ông có đủ năng lực lãnh đạo đất nước trên trường quốc tế.
Những nỗ lực của Tổng thống Biden nhằm ngăn chặn xung đột - bằng cách đe dọa trừng phạt và công bố các tính toán của Nga - đã không thành công. Kịch bản nghiệt ngã đã buộc Tổng thống Biden chuyển sang các kế hoạch phức tạp để trừng phạt nền kinh tế Nga.
Trong đó, ông Biden đã công bố các lệnh trừng phạt bổ sung vào ngày 24/2, nhắm vào các ngân hàng Nga bằng cách đóng băng tài sản của họ ở các quốc gia phương Tây và hạn chế khả năng nhập khẩu công nghệ quan trọng như các chất bán dẫn.
Ông Biden nói: "Chúng tôi đã chủ ý thiết kế những biện pháp trừng phạt này để tối đa hóa tác động lâu dài đối với Nga và giảm thiểu tác động với Mỹ và các đồng minh".
Dù vậy, cuộc khủng hoảng tại Ukraine hiện nay vẫn tác động không hề nhỏ tới Tổng thống Biden và đảng của ông.
Cuộc khủng hoảng hiện nay sẽ thử thách sự kiên nhẫn của người Mỹ trong về vai trò quan trọng trong các cuộc xung đột nước ngoài, ngay cả khi quân đội Mỹ không tham chiến.
Những tháng gần đây, tỷ lệ ủng hộ của ông Biden vẫn ở mức thấp và có xu hướng giảm. Còn chương trình nghị sự trong nước của ông, bao gồm các sáng kiến giáo dục và các chương trình khí hậu, đã bị đình trệ. Giờ đây, những tác động kinh tế từ các lệnh trừng phạt có thể góp phần vào lạm phát và giá khí đốt tăng cao vào thời điểm mà Đảng Dân chủ được cho là có khả năng mất thế đa số tại Quốc hội trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11/2022.
Duy trì một mặt trận thống nhất với các đồng minh cũng có thể là một thách thức khác với Mỹ. Mặc dù Nhà Trắng đã nhấn mạnh sự đoàn kết quốc tế, nhưng các quốc gia châu Âu thường có những mong muốn khác nhau đối với việc thách thức Moscow. Đã có sự tranh cãi về việc có nên loại Nga khỏi SWIFT, một mạng lưới quốc tế cho phép chuyển khoản ngân hàng toàn cầu.
Ông Timothy Naftali, nhà sử học tại Đại học New York (Mỹ), nhận xét Tổng thống Biden, một chính trị gia có kinh nghiệm đối ngoại sâu sắc - người đã chấp nhận vai trò truyền thống của Mỹ trong việc neo giữ liên minh xuyên Đại Tây Dương, "gần như có đủ điều kiện để cung cấp vai trò lãnh đạo đó".
Ông chia sẻ: "Điều này đã định hình lại nhiệm kỳ tổng thống của ông ấy. Đây cũng là cơ hội để ông ấy chứng minh rằng bạn cần một vị tổng thống hiểu rõ về các liên minh và rằng bạn không thể làm mọi thứ một mình".
Tăng cường các mối quan hệ quốc tế là một phần trong chiến dịch tranh cử của ông Biden thời còn là đại diện đảng Dân chủ. Điều này khác hoàn toàn so với người tiền nhiệm của ông, cựu Tổng thống Donald Trump, người đã coi nhẹ những liên minh lâu đời ở châu Âu.
Giao tranh đã diễn ra xung quanh Chernobyl, nơi xảy ra thảm họa hạt nhân tồi tệ nhất trong lịch sử vào năm 1986. Việc này có thể cho phép bụi phóng xạ thoát ra ngoài và tràn ra khu vực - hoặc thậm chí, lan ra cả các nước láng giềng.
Hạ nghị sĩ đảng Cộng hoà Adam Kinzinger nhận định diễn biến này "chắc chắn sẽ kích hoạt Điều 5" - cam kết bảo vệ lẫn nhau của NATO. Một số thành viên NATO trước đó đã viện dẫn Điều 4, yêu cầu tham vấn khi các nước lo ngại lãnh thổ của họ đang bị đe dọa, sau khi Nga triển khai binh sĩ tới Ukraine.
Trước những lo ngại xoay quanh cuộc khủng hoảng hiện nay, Lầu Năm Góc đã triển khai thêm 7.000 binh sĩ tới châu Âu và chuyển về phía Đông những cơ sở hạ tầng đã có, bao gồm máy bay trực thăng tấn công và máy bay chiến đấu tiên tiến. Tổng thống Biden cam kết "sẽ bảo vệ từng tấc đất của NATO bằng toàn bộ sức mạnh của Mỹ".
Ông Douglas Brinkley, một nhà sử học về tổng thống tại Đại học Rice, nhận định Tổng thống Biden "cần hăng hái và cứng rắn nhưng được đẩy tình hình trở thành Thế chiến III".
Những diễn biến căng thẳng hiện nay đã phần nào gây thêm khó khăn cho nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden. Nhìn chung, hiện chỉ khoảng 44% người Mỹ tán thành công việc tổng thống của ông, trong khi tỷ lệ phản đối 55%.
Một cuộc thăm dò trước đó của AP-NORC được thực hiện vào tháng 1/2022 cho thấy chỉ 25% người Mỹ nghĩ rằng cụm từ "nhà lãnh đạo mạnh mẽ" phù hợp để mô tả ông Joe Biden.
Theo AP, tình hình hiện nay vừa là thách thức nhưng cũng tạo cơ hội để Tổng thống Biden chứng minh với những những người nghi ngờ mình rằng họ đã sai.
Minh Hạnh
