Báo Lao Động đưa tin, tại buổi họp báo quý II/2024 vào chiều 12/7, ông Trần Tuấn Anh - Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2024, Viện Hàn lâm thực hiện tốt các nhiệm được giao, trong đó có Dự án đầu tư xây dựng Trung tâm Vũ trụ Việt Nam trong “Chiến lược Phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ vũ trụ đến năm 2030”.
Hiện Viện Hàn lâm đã hoàn thành trên 90% khối lượng các công việc cần thực hiện của dự án từ nguồn vốn đối ứng, đã và đang xây dựng đề án “Tăng cường năng lực quốc gia về quan sát Trái đất dựa trên hệ thống vệ tinh nhỏ”, thực hiện quy trình thành lập Tạp chí Khoa học và Công nghệ Vũ trụ Việt Nam.
Vận hành ổn định Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần và các mạng trạm quan trắc, góp phần tích cực trong công tác cảnh báo, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai.
Tính từ ngày 15/12/2023 đến ngày 14/5/2024, trung tâm đã ghi nhận được 126 trận động đất có độ lớn dao động trong khoảng từ 2,5 đến 4,1 độ theo thang mô men trên lãnh thổ và vùng biển Việt Nam, trong đó có 23 trận động đất có độ lớn trên 3,5 độ. Đặc biệt, ngày 25/3/2024, trận động đất có độ lớn 4,0 độ đã xảy ra tại ở khu vực huyện Mỹ Đức (Hà Nội).
Mô hình hệ thống vệ tinh LOTUSat-1. Ảnh: NEC/ Tiền Phong
Về tiến độ hoàn thành Dự án Trung tâm vũ trụ Việt Nam, TS Lê Xuân Huy - Phó Tổng Giám đốc Trung tâm vũ trụ Việt Nam cho biết tính đến thời điểm hiện tại (tháng 7/2024), một số hạng mục chính đã hoàn thành, dự kiến tháng 12/2024 các hạng mục xây dựng sẽ được bàn giao.
TS Lê Xuân Huy chia sẻ thêm, hệ thống vệ tinh LOTUSat-1 đã được chế tạo và đang chờ bệ phóng từ phía Nhật Bản, dự kiến tháng 2/2025 vệ tinh sẽ được phóng lên quỹ đạo.
Theo kế hoạch, hệ thống được vận hành thử nghiệm 3 tháng. Dự kiến tháng 6/2025, vệ tinh LOTUSat-1 sẽ được bàn giao cho Trung tâm Vũ trụ Việt Nam vận hành toàn bộ hệ thống trong 5 năm.
Theo thông tin trên báo Tiền Phong, để chuẩn bị cho việc khai thác vệ tinh sau khi phóng lên quỹ đạo, toàn bộ hệ thống thiết bị mặt đất gồm trung tâm vận hành điều khiển vệ tinh, trung tâm ứng dụng dữ liệu vệ tinh đã được lắp đặt tại Trung tâm Vũ trụ Việt Nam ở Hòa Lạc từ tháng 5/2024, dự kiến tháng 9/2024 sẽ bàn giao hệ thống này để đón nhận tín hiệu đầu tiên của vệ tinh.
Trước đó, Việt Nam kí kết gói thầu “Vệ tinh LOTUSat-1, thiết bị và đào tạo nhân lực” với Tập đoàn Sumitomo (Nhật Bản). Có khối lượng khoảng 570kg, LOTUSat-1 là vệ tinh sử dụng công nghệ radar có khả năng chụp ảnh trái đất với độ phân giải cao trong mọi điều kiện thời tiết cả ngày lẫn đêm. Dự án đồng thời đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, giúp Việt Nam từng bước tiếp cận và làm chủ công nghệ chế tạo vệ tinh có khối lượng lớn hơn.
Theo TS Lê Xuân Huy, vệ tinh có thể chụp ảnh trong mọi điều kiện thời tiết nên rất phù hợp với quốc gia có điều kiện khí tượng nhiều mây và sương mù như Việt Nam. Vì vậy, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam kỳ vọng, dữ liệu từ vệ tinh này có thể đóng góp nhiều cho Việt Nam.
Trong khi đó, PGS.TS Phạm Anh Tuấn - Tổng giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam cho biết, Việt Nam là một trong những nước chịu ảnh hưởng nhiều nhất trên thế giới bởi sự nóng lên toàn cầu và sự biến đổi khí hậu.
Các dịch vụ và công nghệ vũ trụ sẽ là chìa khóa để hiểu hơn quá trình biến đổi khí hậu và hỗ trợ toàn bộ chu trình giám sát, phòng chống thiên tai. Qua đó, góp phần hạn chế tối đa tác động của những thảm họa thiên nhiên do thiên tai và biến đổi khí hậu.
PGS.TS Phạm Anh Tuấn đồng thời nói rằng, công nghệ vũ trụ đang tiếp tục phát triển mạnh mẽ trên thế giới và mỗi quốc gia có cách tiếp cận công nghệ vũ trụ khác nhau. Việt Nam lựa chọn việc từng bước làm chủ công nghệ thiết kế, chế tạo vũ trụ thay vì mua ảnh vệ tinh của nước ngoài.
Con đường này mất nhiều thời gian và công sức nhưng theo PGS Phạm Anh Tuấn, hướng tiếp cận đó phù hợp với điều kiện Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển và bảo vệ đất nước trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0, khi công nghệ cao, thông tin, dữ liệu trở thành vũ khí cạnh tranh giữa các quốc gia.
