Hồi ức một thuở của “chúa tể rừng xanh” trên đỉnh Pha Chiến

(ĐSPL)-Ngườ? Thá? ở Lũng Cao vẫn thường bảo vớ? nhau rằng, trên đỉnh Son Bá Mườ? có một ngườ? được ví như "chúa tể rừng xanh", nắm g?ữ bí mật của muôn loà?, xưa k?a, thường lấy v?ệc lên rừng săn hổ, hạ gấu, trêu vượn, ghẹo na?... làm thú vu? mỗ? ngày.

Ông là Hà Hoàng Nh?, 73 tuổ?, ở bản Son (Lũng Cao, Bá Thước, Thanh Hóa).

Ngửa cổ uống cạn chén rượu ngô thơm lừng, g?à Nh? ngồ? khoan tha? bên khung cửa sổ nhà sàn, vừa cẩn thận lau chù? cây súng kíp dà? hơn 1m vừa thủng thẳng chuyện trò. Ông cho b?ết, thờ? đó, cây súng kíp g?ống như một vật "thần thánh" của ngườ? Mông và cũng chỉ có họ mớ? nắm được những tuyệt kỹ để làm ra loạ? súng này hoàn toàn bằng phương pháp thủ công. Và những ngườ? đàn ông Mông thường không có khá? n?ệm về thờ? g?an bở? họ thường dành toàn bộ quỹ thờ? g?an của mình cho v?ệc làm súng. Buổ? sáng, sau kh? thức dậy, họ sẽ ra bờ suố? và ngồ? khoan nòng súng đến tố? mớ? trở về nhà.

Khoan nòng súng là một công v?ệc đò? hỏ? rất nh?ều sự k?ên nhẫn, bền bỉ và chuẩn xác. Thật khó có thể t?n được những thanh sắt dà? được dùng để làm nòng súng lạ? được ngườ? ta khoan hoàn toàn bằng tay mà không hề sử dụng đến bất cứ sự trợ g?úp nào từ máy móc. Để khoan xong một ch?ếc nòng súng, ngườ? ta phả? k?ên nhẫn vớ? công v?ệc này trong nh?ều g?ờ, cũng có thể là nh?ều ngày, thậm chí nh?ều tháng tùy vào độ dà? của nòng súng và kỹ thuật của ngườ? khoan. 

Để phục vụ công v?ệc này, ngườ? ta thường làm các g?á khoan nòng súng vớ? các thanh gỗ dày, chắc được tạo hình g?ống như một ch?ếc thang vớ? các bậc ở g?ữa được đục lỗ để cố định trục mũ? khoan. Trục khoan là 1 thanh gỗ tròn, có đường kính khoảng 5cm, có lỗ nhỏ ở g?ữa để đút mũ? khoan. Để kéo mũ? khoan, ngườ? ta dùng 2 ch?ếc dây bằng da trâu hoặc da bò buộc vào trục gỗ, đầu dây có th?ết kế tay cầm cho ngườ? kéo. Kh? khoan, 2 ngườ? khoan sẽ đứng 2 bên g?á khoan, phố? hợp nhịp nhàng, đều đặn vớ? nhau trong v?ệc kéo dây để đ?ều kh?ển mũ? khoan, thao tác g?ống như v?ệc cưa gỗ. Công v?ệc tưởng như rất đỗ? đơn g?ản này lạ? đò? hỏ? rất nh?ều ở ngườ? khoan về sức khỏe, sự dẻo da?, k?nh ngh?ệm và tốc độ để có được những đường khoan thẳng, đẹp, chuẩn xác.

Theo lờ? kể của g?à Nh?, khoảng những năm 1940, 1950, cả vùng Son Bá Mườ? bao gồm 3 bản ngườ? Thá? là bản Son, bản Bá, bản Mườ? mớ? chỉ có và? chục hộ dân s?nh sống, đâu đâu cũng là rừng, muông thú nh?ều vô kể, cuộc sống vẫn còn phụ thuộc nh?ều vào v?ệc săn bắn, há? lượm. Thờ? đó, ngườ? ta vẫn còn dùng cung tên để bắn thú rừng bở? súng là một món hàng vô cùng xa xỉ, có kh? phả? đổ? bằng cả một g?a tà?. Cho nên ngay từ kh? còn rất nhỏ, ông đã luôn ngưỡng mộ cây súng kíp của bố và ao ước một ngày nào đó mình có thể sử dụng nó như bố đã từng sử dụng. Nhưng không phả? mất nh?ều thờ? g?an để ước ao, chẳng bao lâu sau đó, ông đã có cơ hộ? để thể h?ện tà? th?ện xạ th?ên bẩm của mình.

Mùa ngô năm đó, kh? g?à Nh? mớ? chỉ khoảng 15, 16 tuổ?, có một con gấu lớn thường lên nương phá phách mùa màng, dân bản ghét lắm nhưng không làm gì được vì chúng rất khôn. Muốn trị con gấu đó để g?úp dân làng, g?à Nh? đã x?n bố cho dùng cây súng kíp rồ? lên rừng tìm gấu. Gấu là một loà? thú vô cùng khó săn bở? mũ? của nó rất thính, có thể phát h?ện hơ? ngườ? ở khoảng cách 100m. Nhưng sau nh?ều ngày lên rừng tìm k?ếm, g?à Nh? đã hạ được con gấu đó để bảo vệ nương rẫy cho dân làng khỏ? kẻ phá hoạ?. Tuy chỉ sử dụng đạn chì nhưng cây súng này đã g?úp ông g?ết được 3 con hổ, 2 con gấu, hơn 30 con khỉ, khoảng 40 con hoẵng, còn các loà? nhỏ như don, sóc bay... thì nh?ều không đếm xuể. Sau này, kh? ý thức được v?ệc bảo vệ rừng cùng các loà? động vật quý h?ếm, g?à Nh? không bao g?ờ còn sử dụng đến cây súng nữa nhưng vẫn luôn g?ữ gìn như một kỷ vật vô g?á của ngườ? cha đáng kính.

Bản lĩnh ngườ? thợ săn

Ngày đó, trâu bò trong làng thường bị cắn chết bở? một g?ống thú lớn mà hầu hết dân bản đều phỏng đoán là hổ. G?à Nh? bảo: "G?ống hổ này rất lạ! Chúng hay bắt trâu, bò nhưng không bao g?ờ ăn hết cả con mà chỉ ăn một phần nào đó trên cơ thể con vật đã bị cắn nát. Đầu tháng, chúng chỉ ăn nguyên phần đầu, g?ữa tháng, chúng ăn phần thân g?ữa, cuố? tháng, chúng chỉ ăn nguyên bộ mông và chỉ ăn những con bị cắn vào sau gáy, ngoà? ra, tất cả những con không bị cắn ở đúng vị trí đó đều bị bỏ lạ?". Không b?ết bao nh?êu trâu bò trong bản đã lần lượt bị hổ cắn chết trước sự tức g?ận của dân làng. Đêm đêm, nghe t?ếng hổ gầm vang nú?, b?ết "ông ba mươ?" lạ? về quấy phá nhưng dân trong làng cũng không b?ết phả? làm thế nào để tống khứ nó đ?.

Sau nh?ều ngày theo dấu chân hổ dữ, g?à Nh? cùng một thanh n?ên khác đã bàn nhau kế hoạch hạ trừ con thú đáng ghét này. G?à Nh? đã nổ súng kh? con hổ chỉ còn cách mình 5m. Nhưng lần ấy, g?à đã bắn trượt, v?ên đạn chỉ trúng vào mông cho nên con hổ vẫn còn sức chạy trốn. Sau gần nửa ngày lần theo vết máu, ha? ngườ? bắt đầu nhận mù? hô? của con thú cùng t?ếng gầm gừ rên rỉ đã ở rất gần. Kh? phát h?ện bóng con hổ thấp thoáng sau mớ cây, dây rừng chằng chịt, chuẩn bị g?ương nòng súng, cũng là lúc g?à Nh? cùng ngườ? bạn đồng hành bất ngờ bị nó quay lạ? tấn công. Cả ha? bỏ chạy thục mạng rồ? trèo tót lên cây. Con hổ bị thương gầm gừ một lúc rồ? bỏ vào rừng sâu. Mấy hôm sau, lần theo dấu vết con hổ để lạ?, g?à Nh? phát h?ện nó đã nằm chết trong một hang nú? không xa.

Ch?a sẻ về những k?nh ngh?ệm đ? rừng của mình, g?à Nh? cho b?ết tuy rất nguy h?ểm nhưng đ? săn đêm sẽ thuận lợ? hơn bở? ngườ? ta có thể dễ dàng phát h?ện vị trí của con thú nhờ những cặp mắt sáng xanh như những ngọn đèn trong bóng tố?. R?êng loà? hổ, kh? cảm thấy bị nguy h?ểm, tự nó có thể "tắt" đ? một mắt như một sự ngụy trang khéo léo, thậm chí có thể hù dọa một số kẻ yếu bóng vía về h?ện tượng lạ lùng này. Nhưng đ?ều đáng sợ hơn cả là khả năng "dịch chuyển tức thờ?" của chúng. Nh?ều lần, mặc dù vừa phát h?ện một cặp mắt hổ sáng quắc vụt lên trong đêm tố? rừng g?à nhưng chỉ trong tích tắc, cặp mắt ma quá? đã vụt b?ến mất và ông nhận ra bóng con hổ đã lù lù xuất h?ện ở sau lưng vớ? mù? hô? đặc trưng của nó xộc thẳng vào buồng phổ?. Nguy h?ểm là thế nhưng vớ? g?à Nh?, đó lạ? là một thú vu? không gì sánh được. Còn ban ngày, ông có thể nghe t?ếng ch?m chóc trong rừng, quan sát hoạt động của bầy khỉ trên cây cũng có thể đoán được hành tung của "chúa tể sơn lâm" hoặc những loà? thú lớn. Có kh? ông tìm chúng để săn hạ, cũng có kh?, ông chỉ tìm chúng để... trêu ghẹo.          

Dương Dung