Lực lượng Hezbollah ra đời như thế nào?
Theo thông tin trên báo Tin Tức, Hezbollah được thành lập vào những năm 1980, khi Liban bị tàn phá bởi cuộc nội chiến. Đây là một đảng chính trị và tổ chức chiến binh của người Hồi giáo Shia có trụ sở ở Liban.
Ông Hassan Nasrallah - lãnh đạo hiện tại của Hezbollah - là thành viên của Phong trào Amal, một lực lượng dân quân người Shia, một trong nhiều nhóm tranh giành quyền lực trong cuộc nội chiến ở Liban, trước khi ông gia nhập Hezbollah vào năm 1982.
Hội đồng Quan hệ Đối ngoại cho biết, ông Nasrallah có quan hệ chặt chẽ với giới lãnh đạo Iran, đảm nhiệm chức Tổng thư ký của Hezbollah vào năm 1992 sau khi Israel ám sát người đồng sáng lập và lãnh đạo trước đó của nhóm là Abbas Al-Musawi.
Hoạt động quân sự của Hezbollah và sự hỗ trợ từ Tehran đã khiến Mỹ, Anh Anh và các quốc gia phương Tây khác liệt nhóm này vào danh sách các tổ chức khủng bố. Dù vậy, Hezbollah cũng có các đại diện lập pháp ở Quốc hội Liban và cung cấp nhiều dịch vụ xã hội trong nước.
Ngoài nhánh quân sự hùng mạnh, là tâm điểm của mối quan tâm hiện nay, Hezbollah còn điều hành một đảng chính trị có ảnh hưởng quyết định, các đài truyền hình và một mạng lưới rộng khắp các dịch vụ phúc lợi bao gồm phòng khám và trường học. Lợi ích kinh doanh rộng lớn của Hezbollah, cả hợp pháp và bất hợp pháp, mang lại nguồn thu hàng trăm triệu USD.
Nguồn tài nguyên đa dạng này và mối liên kết chặt chẽ với Iran và Syria đã giúp Hezbollah vượt qua nhiều thách thức trong 40 năm tồn tại. Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran được cho là đóng một vai trò quan trọng ngay từ những ngày đầu thành lập tổ chức và đã cố vấn một cách hiệu quả cho Hezbollah.
Sức mạnh của lực lượng Hezbollah
Báo Tiền Phong dẫn thông tin trên Reuters cho hay, trong khi các nhóm khác giải giáp vũ khí sau cuộc nội chiến ở Liban, Hezbollah vẫn giữ vũ khí của mình để chống lại lực lượng Israel đang kiểm soát phần đất ở phía Nam đất nước. Israel cuối cùng rút quân vào năm 2000.
Hezbollah thể hiện những tiến bộ quân sự của mình vào năm 2006, trong cuộc chiến kéo dài 5 tuần với Israel. Cuộc chiến nổ ra sau khi Hezbollah tiến vào Israel, bắt cóc hai binh lính và sát hại một số người khác. Trong cuộc chiến này, lực lượng này đã bắn hành nghìn quả rocket vào Israel, khiến 1.200 người ở Liban và 158 người Israel thiệt mạng.
Sức mạnh quân sự của Hezbollah càng tăng lên sau khi lực lượng này tiến vào Syria, một đồng minh khác của Iran trong khu vực, để giúp Tổng thống Bashar al-Assad chống lại phiến quân Hồi giáo dòng Sunni.
Được biết, Hezbollah sở hữu nhiều loại vũ khí hiện đại như tên lửa chính xác và máy bay không người lái, tuyên bố có thể tấn công tất cả các khu vực của Israel. Các cuộc không kích gần đây của Israel ở Syria có thể nhằm mục đích ngăn chặn các nguồn cung cấp tiếp tế cho Hezbollah từ Iran.
Năm 2021, thủ lĩnh Hezbollah Sayyed Hassan Nasrallah cho biết lực lượng này có 100.000 chiến binh. Một đoạn video gần đây cho thấy các chiến binh Hezbollah đang huấn luyện bằng súng bắn tỉa và ván trượt ở vùng núi Liban, có thể đã nhấn mạnh thêm năng lực quân sự của nhóm này.
Theo thông tin từ Naveed Ahmed - một nhà phân tích độc lập chuyên về Hezbollah ở vùng Vịnh, Hezbollah có một lực lượng gồm 20.000 chiến binh, nhiều người được đào tạo bài bản và được trang bị tốt.
Lực lượng này có thể được mở rộng nhanh chóng bằng cách huy động 30.000 người thành viên bán thời gian, sau đó được tăng cường thêm bằng những lực lượng phụ trợ được đào tạo kém hơn.
Chưa kể, nhiều chỉ huy Hezbollah đã thu được kinh nghiệm hữu ích trong các trận chiến ở Syria. Các chuyên gia nhận định, thành trì của Hezbollah ở miền Nam Liban hiện được bảo vệ bởi hệ thống hầm sâu, đường hầm và kho chứa dưới lòng đất.
Ông Ahmed cho biết: “Họ đang trang bị tận răng. Họ có kho dự trữ tên lửa, rất nhiều đạn pháo; họ có máy bay không người lái tầm xa có khả năng mang đầy đủ trọng tải. Đó là một tổ chức quân sự rất linh hoạt và tiên tiến nhờ những kinh nghiệm ở Syria”.
Quan hệ của Hezbollah và Hamas như thế nào?
Mối quan hệ giữa Hezbollah và Hamas không phải lúc nào cũng tốt đẹp, theo thông tin trên báo Tin Tức. Hamas vốn là một nhánh của phong trào Anh em Hồi giáo dòng Sunni, trong khi nguồn gốc tư tưởng của Hezbollah là cuộc cách mạng Iran của người Hồi giáo dòng Shia.
Hai nhóm bất hòa liên quan tới vấn đề Syria trong cuộc nội chiến, khi Hamas từ chối ủng hộ chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad.
Tuy nhiên, đại diện của cả hai và các quan chức an ninh Iran vẫn thường xuyên tham khảo ý kiến. Tất cả đều hướng tới việc chống Israel và phản đối bất kỳ hành động bình thường hóa quan hệ nào của các quốc gia Arab hoặc Hồi giáo với Nhà nước Do Thái.
Tuy không có bằng chứng về sự liên quan trực tiếp nhưng các chuyên gia phương Tây nhận thấy ảnh hưởng của Hezbollah đối với cuộc tấn công của Hamas vào Israel hôm 7/10.
“Không còn nghi ngờ gì nữa, Hamas đã có sự hỗ trợ của Hezbollah. Vụ này hoàn toàn nằm trong vở kịch của Hezbollah”, ông Matthew Levitt tại Viện Chính sách Cận Đông của Washington bày tỏ ý kiến.
Hezbollah có thể ảnh hưởng ra sao đến giao tranh Israel - Hamas?
Theo Reuters, Hezbollah cho biết họ đã "liên hệ trực tiếp với lãnh đạo cuộc kháng chiến của người Palestine" vào ngày 7/10, tức ngày Hamas thực hiện một cuộc tấn công bất ngờ vào Israel.
Kể từ ngày 7/10, Hezbollah đã nhiều lần giao tranh qua biên giới với Israel. Lực lượng này cho biết, họ sẵn sàng hỗ trợ Hamas vào thời điểm phù hợp. Reuters dẫn một số nguồn tin cho biết, các cuộc tấn công của Hezbollah đến nay được thiết kế ở mức vừa phải để kiểm soát tình hình và ngăn nguy cơ xảy ra một cuộc chiến lớn khác.
Hôm 14/10, ông Tzachi Hanegbi - cố vấn an ninh quốc gia của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, nói rằng các hành động của Hezbollah có vẻ kiềm chế, đồng thời cảnh báo lực lượng này không nên thực hiện những hành động có thể dẫn đến "sự hủy diệt" Liban.
Đến ngày 15/10, Bộ trưởng Quốc phòng Israel cho biết, Israel không muốn có xung đột ở mặt trận phía Bắc, nếu Hezbollah kiềm chế thì Israel cũng sẽ giữ nguyên tình hình dọc biên giới.
Căng thẳng dọc biên giới của Israel và Liban đang rất cao. Trong lúc quân đội Israel đang ráo riết chuẩn bị cho một cuộc tấn công trên bộ vào Dải Gaza, mối lo ngại của họ cũng đang hướng lên phía Bắc, canh chừng bất cứ động thái nào của Hezbollah.
Nếu các nhà lãnh đạo của Hezbollah quyết định ủng hộ việc leo thang các hành động căng thẳng ở mức độ thấp hiện nay thì có thể dẫn đến một cuộc xung đột hai mặt trận khốc liệt và khó khăn đối với Israel. Do đó, có khả năng dẫn đến một cuộc xung đột khu vực khi Syria, Iran, Mỹ và những "người chơi" khác tham gia.
Theo một số nhà phân tích, dù Hezbollah chuyên tâm tiêu diệt Israel nhưng có quá nhiều thứ để mất nên không thể mạo hiểm để xảy ra một cuộc xung đột toàn diện, vì lợi ích chính trị và thương mại sâu rộng của họ.
Một yếu tốc khác là lực lượng lớn của Mỹ hiện đang tiến vào phía Đông Địa Trung Hải, được điều động với mục đích rõ ràng là đe dọa Hezbollah và những người bảo trợ của lực lượng này ở Tehran.
“Không ai, kể cả một quốc gia có chủ quyền, sẽ không để ý đến hai nhóm tàu sân bay. Nó không ngăn cản họ thực hiện các cuộc tấn công quy mô nhỏ nhưng sẽ khiến Hezbollah suy nghĩ rất cẩn thận về việc làm bất cứ điều gì lớn hơn”, chuyên gia Matthew Levitt nói.
XEM THÊM: Chiến sự Israel - Hamas mới nhất ngày 20/10: Bộ trưởng Benny Gantz dự đoán về cuộc giao tranh
Tuy nhiên, điều gì sẽ xảy ra khi cuộc tấn công trên bộ của Israel vào Gaza được phát động là một câu hỏi khác. Người phát ngôn của Hezbollah mô tả các cuộc tấn công của họ cho đến nay là “một lời cảnh báo” đối với Israel, trong khi các quan chức cấp cao Hezbollah nhiều lần nói rằng họ sẽ không khoanh tay đứng nhìn.
Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Iran cảnh báo rằng "khả năng chiến tranh lan rộng ở các mặt trận khác đang đến giai đoạn không thể tránh khỏi".
Theo nhận định của Guardian, tình hình khu vực thay đổi đáng kể sau vụ tấn công ngày 7/10 có nghĩa là hiểu biết thông thường về cách hành xử của các tổ chức như Hamas hay Hezbollah không còn đúng nữa, dẫn đến việc rất khó dự đoán tương lai.
Đinh Kim(T/h)
