Hé lộ vụ Liên Xô bắn hạ “Thiên sứ” U-2 Mỹ

(ĐS&PL) - Ngày 1/5/1960, máy bay trinh sát U-2 Mỹ đã “biến mất” trong không phận Liên Xô Ít ai biết được điều gì đã xảy ra với "niềm tự hào của Không quân Mỹ" thời đó.

Ngày 1/5/1960, máy bay tr?nh sát U-2 Mỹ đã “b?ến mất” trong không phận L?ên Xô Ít a? b?ết được đ?ều gì đã xảy ra vớ? "n?ềm tự hào của Không quân Mỹ" thờ? đó.Mất tích bí ẩnĐầu thập n?ên 1950, vớ? những căng thẳng đang g?a tăng của Ch?ến tranh Lạnh, quân độ? Mỹ rất cần một th?ết bị tr?nh sát ch?ến lược tốt để thăm dò các kế hoạch của quân độ? L?ên Xô. Vì vậy, Mỹ cho rằng một ch?ếc máy bay hoạt động ở độ cao trên 20 km sẽ vượt quá tầm vớ? của các máy bay ch?ến đấu, tên lửa và thậm chí là cả radar của L?ên Xô.Cũng trong thờ? g?an này, L?ên Xô tuyên bố đã chế tạo thành công tên lửa đạn đạo xuyên lục địa có thể bắn tớ? Mỹ. Đ?ều này kh?ến cho Wash?ngton hết sức đau đầu và gấp rút tìm cách k?ểm tra tình hình thực tế. Ngay lập tức, Tổng thống Mỹ Dw?ght E?senhower đã chỉ thị cho G?ám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Allen Dulles bắt tay ngh?ên cứu chế tạo loạ? máy bay tr?nh sát tầm cao.

U-2 có thể hoạt động trong mọ? đ?ều k?ện thờ? t?ết, ở độ cao “không tưởng” (khoảng 21 km, gấp đô? độ cao của các máy bay thương mạ?) và làm nh?ệm vụ không kể ngày đêm.

Sau một cuộc gặp vớ? Tổng thống E?senhower, Tập đoàn Lockheed A?rcraft nhận được một hợp đồng trị g?á 22,5 tr?ệu USD cho 20 ch?ếc máy bay đầu t?ên. Những ch?ếc máy bay này sau đó được đặt tên là U-2, vớ? b?ệt danh “Th?ên sứ”. Chuyến bay thử ngh?ệm đầu t?ên của U-2 được tr?ển kha? vào tháng 8/1955 và loạ? máy bay này chính thức được đưa vào hoạt động năm 1956 dướ? sự quản lý của CIA. U-2 có thể hoạt động trong mọ? đ?ều k?ện thờ? t?ết, ở độ cao “không tưởng” (khoảng 21 km, gấp đô? độ cao của các máy bay thương mạ?) và làm nh?ệm vụ không kể ngày đêm. Về th?ết kế, U-2 là loạ? máy bay do thám một chỗ ngồ?, một động cơ, thân dà?, cánh rộng cùng vớ? hệ thống cảm b?ến, camera độ nét cao, làm nh?ệm vụ tr?nh sát.Mục t?êu chính của U-2 lúc đó là L?ên Xô, đố? thủ lớn nhất của Mỹ trong Ch?ến tranh Lạnh. Mỹ sẽ dựa vào những thông t?n này để đánh g?á các t?ến bộ trong khoa học và công nghệ của L?ên Xô, đặc b?ệt là trong lĩnh vực quốc phòng. Ngoà? ra, U-2 cũng được sử dụng để thu thập thông t?n tình báo l?ên quan đến các hoạt động quân sự trong các cuộc xung đột ở Syr?a, Iraq, Saud? Arab?a, Lebanon và Yemen lúc đó.Ngày 4/7/1956, U-2 bắt đầu thực h?ện sứ mệnh g?án đ?ệp đầu t?ên tạ? vùng trờ? L?ên Xô. Vì L?ên Xô kh? đó chưa chế tạo được loạ? vũ khí nào có khả năng bắn rơ? máy bay g?án đ?ệp bay cao như vậy nên chỉ b?ết "nhìn trờ? và than thở", mặc cho U-2 tự tung tự tác suốt 4 năm sau đó. Cũng trong thờ? g?an này, U-2 đã thu thập được rất nh?ều t?n tức có g?á trị và nhờ vào đó mà Tổng tống E?senhower tuyên bố rằng L?ên Xô không hoàn toàn ch?ếm ưu thế về vũ khí hạt nhân so vớ? Mỹ.Nhưng đến ngày 1/5/1960, tình hình đã thay đổ?. Vào đêm trước kỳ nghỉ ngày Quốc tế Lao động, ph? công Franc?s Gary Powers của CIA cùng ch?ếc U-2 cất cánh từ một căn cứ ở Pak?stan và bay tớ? một căn cứ quân sự khác tạ? Na Uy. Vớ? đường bay như kế hoạch ban đầu, Powers sẽ bay qua 5.000 km thuộc không phận L?ên Xô. V?ệc bay do thám như thế này Powers đã thực h?ện và? lần. Những lần trước Powers chỉ bay đến khu vực gần Moscow, nhưng trong nh?ệm vụ lần này, Powers sẽ phả? vào sâu hơn nữa, tớ? vùng trờ? trên eo b?ển Baren để làm nh?ệm vụ tr?nh sát. Cùng phố? hợp vớ? hành động vớ? Gary Powers còn có một ch?ếc U-2 khác cất cánh từ Thổ Nhĩ Kỳ, bay dọc theo b?ên g?ớ? L?ên Xô nhằm đánh lạc hướng và thu hút sự chú ý của các trạm rađa L?ên Xô.Powers không thể ngờ rằng đây là chuyến bay g?án đ?ệp cuố? cùng của anh ta bở? vớ? th?ết kế đặc b?ệt, U-2 có thể dễ dàng trốn thoát sự k?ểm soát của các radar và tên lửa phòng không của đố? phương. Kh? đến gần thành phố Sverdlovsk Oblast ở dãy nú? Ural, Powers đã đụng độ vớ? những ch?ến đấu cơ của L?ên Xô nhưng anh ta vẫn yên tâm rằng các máy bay t?êm kích này không thể làm gì như những lần trước.

Tên lửa SAM-2 rờ? bệ phóng

Tuy nh?ên, chỉ và? phút sau, những t?ếng nổ chát chúa bất thình lình vang lên, 14 tên lửa SAM-2 đã đồng loạt được phóng lên nhằm vào ch?ếc U-2. Powers trong lúc hoảng hốt chỉ kịp nhấn nút thoát h?ểm, còn ch?ếc U-2 đã bị trúng đạn và nổ tung. Kh? vừa chạm đất, Powers đã bị lực lượng an n?nh L?ên Xô tóm gọn.Bí mật được hé lộThực ra, ngay từ tháng 7/1956, kh? lần đầu t?ên Mỹ cho U-2 tr?nh sát trong lãnh thổ L?ên Xô, Moscơ đã phát h?ện ra vị khách “không mờ? mà đến” này. Do không có hỏa lực đạt tớ? tầng cao như vậy, nên v?ệc t?êu d?ệt “Th?ên sứ” vẫn là một nh?ệm vụ bất khả th?. Để bắn hạ được ch?ếc U-2, L?ên Xô đã bỏ ra không b?ết bao công sức.Đến ngày 1/5/1960, quân độ? L?ên Xô đã sẵn sàng đón đánh, bố trí chu đáo mạng lướ? hỏa lực, chỉ còn chờ U-2 “dẫn xác” đến.

Vũ khí chính của lướ? hỏa lực quân độ? L?ên Xô là tên lửa đất đố? không SAM-2

Vũ khí chính của lướ? hỏa lực quân độ? L?ên Xô là tên lửa đất đố? không SAM-2. Tên lửa này được bắt đầu ngh?ên cứu chế tạo vào cuố? những năm 40 và trang bị cho quân độ? vào g?ữa những năm 50. Năm 1957, lần đầu t?ên nó xuất h?ện trong lễ duyệt b?nh tạ? Moskva nhân ngày Quốc tế Lao động 1/5. Cánh trước, cánh chính, khoang và cánh đuô? của tên lửa th?ết kế theo hình chữ thập dùng động cơ tên lửa cố định. Kh? tác ch?ến, mục t?êu bị phá hủy nhờ vào 3.600 mảnh vỡ vớ? tốc độ ban đầu 3 km/g?ây do sức nổ tạo ra. SAM-2 là vũ khí phòng không t?ên t?ến nhất của L?ên Xô thờ? bấy g?ờ. Trong vụ bắn hạ U-2, SAM-2 tham g?a tác ch?ến lần đầu t?ên và đã có ch?ến thắng vang dộ?. Kh? Powers đ?ều kh?ển ch?ếc máy bay tớ? không phận tỉnh Sverdlovsk, các đơn vị SAM-2 do các đạ? úy, t?ểu đoàn trưởng Bor?s Mojayev và Ivan Yl?nysh chỉ huy đã bắn rơ? ch?ếc U-2 trên.Nhưng tầm bắn cao nhất của SAM-2 lúc bấy g?ờ vẫn không đạt tớ? độ cao của máy bay U-2 Mỹ (sau nh?ều lần nâng cấp, độ cao bay h?ện nay của SAM-2 lên tớ? 25 km). Cho nên, dù SAM-2 đã được trang bị cho bộ độ? phòng không kh? U-2 bay vào L?ên Xô lúc đó nhưng nó cũng không có khả năng t?êu d?ệt U-2.Trong thờ? g?an ấy, ngườ? ta vẫn thắc mắc không h?ểu nổ?: Máy bay U-2 của Powers bị rơ? là do trục trặc kỹ thuật hay là ngườ? L?ên Xô đã có được loạ? tên lửa có thể bắn hạ U-2? Đ?ều bí ẩn này mã? tớ? năm 1960 mớ? được làm rõ sau kh? một đ?ệp v?ên cao cấp L?ên Xô là Patolesky t?ết lộ bí mật. Lúc đó ngườ? Mỹ mớ? b?ết bộ phận h?ển thị độ cao trên ch?ếc máy bay của Powers đã bị đ?ệp v?ên của L?ên Xô gắn th?ết bị đặc b?ệt gây ra sự sa? lệch về chỉ số trên ch?ếc đồng hồ đo độ cao. Còn bản thân Powers kh? đó thì vẫn đ?nh n?nh cho rằng anh ta bị bắn hạ kh? đang bay ở độ cao trên 20 km. Bí mật này cũng được đạ? tá nghỉ hưu Alexander Orlov, ngườ? đã trả? qua rất nh?ều năm trong lực lượng phòng không L?ên Xô và cũng là chỉ huy phụ trách v?ệc U-2 sau kh? bị bắn hạ, khẳng định. Trong một bà? v?ết được xuất bản năm 1998, ông Orlov nhắc lạ? rằng ch?ếc U-2 đã nằm trong tầm bắn của tên lửa SAM-2 kh? bay qua khu vực Ural của L?ên Xô.Sau kh? Powers bị bắt, phía Mỹ ngay lập tức khẳng định ch?ếc U-2 bị nạn kh? làm nh?ệm vụ đo đạc thờ? t?ết, nhưng v?ên ph? công bị bắt sống và toàn bộ dữ l?ệu từ xác ch?ếc máy bay được g?ả? mã đã vạch trần âm mưu do thám của cơ quan tình báo Mỹ. V?ên ph? công Powers bị kết tộ? g?án đ?ệp và bị xử 10 năm tù, g?am ở nhà lao Rub?anca của KGB. Một năm sau đó, v?ên ph? công này được tha về nước sau một cuộc trao đổ? tù b?nh.Vụ U-2 bị bắn hạ trên cũng là động lực để Mỹ chế tạo ra các hệ thống tr?nh sát khác như máy bay s?êu thanh SR-71 hay vệ t?nh do thám Corona sau này. Và xác ch?ếc U-2 bị L?ên Xô bắn hạ kể trên h?ện vẫn được trưng bày tạ? Bảo tàng Lịch sử quân sự Nga.Theo CAND

Link nguồn Copy link