Nguồn gốc và quá trình thay đổi của Không lực Một
Khái niệm về một chiếc máy bay được thiết kế riêng cho Tổng thống Hoa Kỳ sử dụng đã có từ đầu những năm 1940. Cụ thể, tháng 1/1943, Tổng thống Hoa Kỳ Franklin D. Roosevelt đến Hội nghị Casablanca ở Maroc bằng máy bay Boeing 314 Clipper. Thời điểm đó, chuyên cơ của Tổng thống Hoa Kỳ chưa có tên gọi chính thức là Không lực Một.
Năm 1944, chiếc máy bay có tên gọi chính thức VC-54, với biệt danh “Sacred Cow” được đưa vào phục vụ Tổng thống Roosevelt. Người kế nhiệm của ông là Tổng thống Hoa Kỳ Harry S. Truman đã sử dụng máy bay này rất nhiều trong 27 tháng đầu cầm quyền.
Đáng chú ý, ngày 26/7/1947, Tổng thống Truman ký Đạo luật An ninh Quốc gia năm 1947, xác lập Không quân Hoa Kỳ như một lực lượng độc lập, khiến VC-54 trở thành “nơi khai sinh” của lực lượng này.
Chiếc VC-118 với biệt danh “Independence” chuyên chở Tổng thống Truman trong khoảng thời gian từ năm 1947 - 1953. Được biết, biệt danh của chiếc máy bay này được đặt theo tên quê hương của Tổng thống Truman - thành phố Independence (bang Missouri).
Trong khoảng thời gian từ năm 1953 - 1961, Tổng thống Hoa Kỳ Dwight D. Eisenhower đã sử dụng máy bay VC-121A và VC-121E, với biệt danh là "Columbine II" và "Columbine III". Biệt danh của hai phương tiện này được đặt theo tên loài hoa chính thức của bang Colorado nhằm vinh danh quê hương của Đệ Nhất Phu nhân Hoa Kỳ Mamie Geneva Doud Eisenhower.
Tên gọi Không lực Một (Air Force One) ra đời vào năm 1953, khi Không quân Hoa Kỳ giới thiệu số hiệu điều khiển không lưu của máy bay chở tổng thống. Sự thay đổi này nhằm mục đích phân biệt rõ ràng giữa máy bay của tổng thống và bất cứ máy bay nào khác hoạt động dưới cùng tên liên lạc.
Từ quan điểm kỹ thuật, thuật ngữ Không lực Một áp dụng cho bất kỳ máy bay nào của Lực lượng Không quân chở Tổng thống Hoa Kỳ nhưng hiện thường được dùng để chỉ các máy bay cụ thể được trang bị để chở Tổng tư lệnh quân đội.
VC-137 của Tổng thống Hoa Kỳ John Fitzgerald Kennedy là chiếc máy bay đầu tiên được biết đến rộng rãi với cái tên Không lực Một. Cụ thể, năm 1962, một chiếc VC-137C được đưa vào sử dụng với số đuôi 26000. Máy bay này đã chở Tổng thống Kennedy đến Dallas ngày 22/11/1963 và đưa thi thể ông về thủ đô Washington sau khi ông bị ám sát.
Cũng trên chiếc VC-137C, ông Lyndon B. Johnson tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Hoa Kỳ thứ 36 tại sân bay Love Field (Dallas, bang Texas). Tới năm 1972, Tổng thống Hoa Kỳ Richard M. Nixon có chuyến thăm lịch sử đến Cộng hoa nhân dân Trung Hoa và Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô).
Sau đó, máy bay mang số đuôi 27000 thay thế số đuôi 26000, được dùng để chở ba Tổng thống Hoa Kỳ gồm ông Richard Nixon, ông Gerald Rudolph Ford và ông Jimmy Carter đến Cairo (Ai Cập) ngày 19/10/1981, đại diện cho Hoa Kỳ tham dự tang lễ của Tổng thống Ai Cập Anwar Sadat.
Chiếc VC-25A đầu tiên có số đuôi 28000 bay với tên gọi Không lực Một vào 6/9/1990, chở Tổng thống Hoa Kỳ George H.W. Bush đến Kansas (bang Florida), sau đó quay trở lại thủ đô Washington.
Ngày 23/3/2016, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã có chuyến công du lịch sử đến Cuba bằng chiếc máy bay này. Được biết, đây là chuyến thăm đầu tiên của một Tổng thống Hoa Kỳ đương nhiệm đến quốc gia vùng Caribe này, kể từ chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ John Calvin Coolidge vào năm 1928.
Trong khi đó, chiếc VC-25A thứ hai với số đuôi 29000 từng đưa ba Tổng thống Hoa Kỳ gồm ông William Jefferson Clinton, ông Jimmy Carter và ông George Walker Bush đến Israel dự tang lễ Thủ tướng Israel Yitzhak Rabin.
Phương tiện này cũng đi vào lịch sử vào ngày 11/9/2001, khi đưa Tổng thống George Walker Bush cùng các nhân viên trở về thủ đô Washington một cách an toàn, sau khi xảy ra vụ tấn công khủng bố làm rung chuyển nước Mỹ. Khi vụ việc xảy ra, Tổng thống Bush đang tới dự một buổi học tại trường tiểu học Emma E.Booker ở Sarasota (bang Florida).
Ở thời điểm hiện tại, tên gọi Không lực Một được sử dụng cho một trong hai chiếc máy bay dòng Boeing 747-200B được cải tiến ở mức độ cao, mang mã đuôi 28000 và 29000, với tên định danh trong Không quân là VC-25A.
Gần đây, các kế hoạch nhằm thay thế máy bay VC-25A cũ kỹ bằng thế hệ tiếp theo của VC-25B đã được tiến hành. Hai chiếc máy bay mới, dựa trên loại Boeing 747-8, dự kiến sẽ tiết kiệm nhiên liệu hơn, được trang bị công nghệ tiên tiến hơn và có khả năng đáp ứng tốt hơn nhu cầu di chuyển của Tổng thống Hoa Kỳ trong tương lai gần. Hiện, vẫn chưa rõ khi nào các phương tiện này được đưa vào sử dụng.
Những điểm đặc biệt của Không lực Một
Nhìn từ bên ngoài, Không lực Một có thể được nhận ra ngay lập tức với nước sơn xanh và trắng bóng loáng, trang trí bằng dòng chữ “United States of America”, Quốc kỳ Hoa Kỳ cùng con dấu của Tổng thống Hoa Kỳ. Sự hiện diện của con dấu càng nhấn mạnh thêm vị thế độc nhất của chiếc máy bay và mối liên hệ với tổng thống.
Không lực Một được trang bị hệ thống liên lạc hiện đại, cho phép tổng thống giữ liên lạc thường xuyên với các nhà lãnh đạo toàn cầu, các chỉ huy quân sự và Nhà Trắng. Hệ thống này gồm các kênh an toàn và được mã hóa để liên lạc bí mật, kết nối vệ tinh để liên lạc không bị gián đoạn ngay cả trong các chuyến bay đường dài và một trung tâm chỉ huy tối tân để tổng thống tiến hành các cuộc họp và điều phối hoạt động khi ở trên không.
Ngoài ra, Không lực Một được trang bị một loạt các tính năng an ninh tiên tiến để bảo vệ tổng thống và chính phương tiện đó, gồm hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến, hệ thống radar tiên tiến nhằm phát hiện sớm các mối đe dọa tiền ẩn, cũng như các tính năng để ngăn chặn và phòng thủ trước các cuộc tấn công trên không.
Các thiết bị điện tử trên Không lực Một được tăng cường nhằm chống lại xung điện từ. Đặc biệt, phương tiện có thể hoạt động như một trung tâm chỉ huy di động trong trường hợp khẩn cấp, đảm bảo khả năng của Tổng thống Hoa Kỳ trong việc điều phối các hoạt động quan trọng, ngay cả khi đang ở trên không.
Bên cạnh các biện pháp an ninh, Không lực Một được thiết kế để có thể tiếp nhiên liệu trên không trung, nhờ đó duy trì hoạt động trên không trong thời gian dài mà không cần dừng lại thường xuyên. Việc này đảm bảo sự an toàn của tổng thống, đồng thời cho phép Không lực Một có phạm vi hoạt động không giới hạn, có thể đưa tổng thống đến bất cứ địa điểm nào.
Nội thất bên trong Không lực Một được thiết kế tỉ mỉ để mang đến cho tổng thống cùng các nhân viên một không gian thoải mái, tiện dụng trong suốt chuyến bay. Máy bay có 3 tầng với tổng diện tích sàn 371,6m2, gồm một phòng rộng dành cho tổng thống, bên trong có một phòng làm việc lớn, nhà vệ sinh và phòng hội nghị.
Không lực Một cũng có phòng y tế có thể sử dụng làm phòng phẫu thuật và các bác sĩ luôn có mặt trên máy bay. Hai phòng bếp chuẩn bị đồ ăn trên máy bay có thể phục vụ tới 100 người cùng lúc. Trên Không lực Một còn có khu dành riêng cho các cố vấn cấp cao, nhân viên mật vụ, phóng viên và khách mời đi cùng tổng thống.
Một số phi cơ vận tải thường bay phía trước Không lực Một để cung cấp cho tổng thống các phương tiện và sự phục vụ cần thiết ở các địa điểm xa xôi. Trong khi đó, phi đội máy bay “Ngày tận thế” E-4B Nightwatch siêu tối mật gồm 4 chiếc máy bay Boeing 747 luôn theo sát phía sau Không lực Một. Bản thân Không lực Một cũng được làm bằng chất liệu cứng đến mức nó có thể trở thành một hầm trú ẩn trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công hạt nhân.
Không lực Một có tốc độ tối đa khoảng 965,6 km/h, gần bằng tốc độ âm thanh. Một trong những phi công điều khiển tiêm kích F-16 hộ tống Không lực Một đến Washington hôm 11/9/2001 kể đã phải tăng tốc để đuổi kịp máy bay này.
Trong suốt chuyến bay, Không lực Một có thể đạt độ cao tối đa khoảng 13.746 m, cao hơn nhiều so với độ cao bay thông thường của các chuyến bay thương mại. Đặc biệt, chi phí vận hàng Không lực Một không hề nhỏ, lên đến hàng triệu USD.
XEM THÊM: Phó Tổng thống Mỹ khẳng định ý nghĩa chuyến thăm Việt Nam của ông Joe Biden
Không lực Một hoạt động theo các giao thức an ninh nghiêm ngặt nhằm bảo vệ tổng thống và máy bay. Các quy trình này bao gồm kiểm tra lý lịch kỹ lưỡng đối với tất cả các nhân viên có liên quan, kiểm tra an ninh toàn diện đối với hành khách và hàng hóa cũng như các biện pháp an ninh nâng cao để bảo vệ trước các mối đe dọa tiềm ẩn.
Phi hành đoàn và nhân viên chịu trách nhiệm vận hành và bảo trì Không lực Một phải trải qua quá trình đào tạo chuyên sâu để đảm bảo trình độ chuyên môn và chuyên môn cao nhất. Phi công, hoa tiêu, chuyên gia liên lạc và nhân viên bảo trì phải trải qua các chương trình đào tạo nghiêm ngặt để đáp ứng các yêu cầu đặc biệt trong chuyến công du của tổng thống.
Không lực Một là một phần của đội máy bay lớn hơn được bảo trì đặc biệt để sử dụng cho tổng thống. Những chiếc máy bay này trải qua quá trình kiểm tra và bảo trì thường xuyên để đảm bảo chúng ở trong tình trạng tốt nhất cho mục đích cụ thể.
Tất cả các mặt liên quan đến vận hành phương tiện, bao gồm hiệu suất động cơ, hệ thống điện tử hàng không, các tính năng an toàn và chức năng bên trong máy bay đều được kiểm tra kỹ lưỡng.
Đinh Kim(Theo whitehouse.gov, aerotime.aero, princegeorgecountyva.gov, af.mil)
Ảnh: Không quân Hoa Kỳ, Shutterstock
