(ĐSPL) - Thời gian qua, hoạt động nổ mìn, khai thác đá của Công ty Cổ phần khai thác và chế biến đá Thạch Hải đã khiến nhiều hộ dân thôn Bắc Hải, xã Nam Hải, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) rất bức xúc. Bởi sự việc khiến họ mất ăn mất ngủ, lo lắng vì cứ mỗi lần nổ mìn, tường nhà của các hộ dân lại rung lắc. Mọi sinh hoạt của người dân bị đảo lộn và nhất là ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp.
Để tìm hiểu thực hư sự việc, PV báo Đời sống và Pháp luật đã đến tận nơi khảo sát tình hình.
Tường nhà nứt toác vì nổ mìn
Theo phản ánh của các hộ dân nơi đây, trong quá trình Công ty Cổ phần khai thác và chế biến đá Thạch Hải nổ mìn phá đá đã gây ô nhiễm khói bụi, đá văng tứ tung khiến nhiều nhà dân bị nứt nẻ, hư hỏng nặng.
Chỉ cho chúng tôi thấy những vết nứt trên tường và trần nhà, chị Nguyễn Thị Hiệu, trú tại thôn Nam Hải không giấu nổi sự lo lắng: “Đều đặn ngày nào họ cũng tiến hành nổ mìn 2 lần. Buổi trưa khoảng 11h30, họ đánh mìn tầm 2-3 quả, buổi chiều tầm 6h tối khoảng 4-5 quả. Mỗi lần họ nổ mìn khai thác, mái tôn nhà tôi lại rung lên, khói bụi và những mảnh đá nhỏ bay tứ tung. Các hộ nhà cao tầng đa phần nứt nẻ hết”.
 |
| Những vết nứt chạy dài men theo bờ tường. |
Theo sự chỉ dẫn của một số hộ dân, qua quan sát, chúng tôi thấy rõ những kẽ nứt chạy dài men theo bờ tường, trên mái nhà, những viên ngói cũng bị sứt mẻ do sự rung chuyển quá mạnh. Nhiều gia đình, hoàn cảnh vốn khó khăn nhưng trước tình trạng ngôi nhà của mình đang dần bị hư hỏng, không biết sẽ sập bất cứ lúc nào, họ cũng đành vay mượn tiền để sửa sang lại.
Không chỉ ảnh hưởng đến nhà cửa, hoạt động khai thác đá này còn chặn "đường sống" của người dân. Mỗi khi trời mưa, bùn đỏ từ trên vách đá trôi xuống, chảy tràn vào ruộng của các hộ dân khiến những mẩu ruộng đang thời tươi tốt bỗng dưng bị bỏ hoang vì không thể nào sản xuất được.
Ruộng vườn của chị Nguyễn Thị Sự, trú tại xóm trong Bắc Hải, gần ngay mỏ đá đã bị bùn đất vùi lấp bao nhiêu năm. Trò chuyện với chúng tôi, chị buồn bã: “Tôi nghe tin công trình khai thác này tiếp tục gia hạn thêm 5 năm mà buồn. Nương vườn, ruộng đồng ở sát mỏ đá trước trồng khoai, trồng lạc tốt lắm, giờ đá lăn, bùn trôi xuống, sục lên tận đầu gối, hoa màu chẳng sống nổi. Tiền họ bồi thường cho những gia đình có ruộng vườn gần bãi đá ít ỏi, cũng chỉ được vài trăm ngàn. Việc cày bừa giúp dân thì cũng mới diễn ra đây thôi nhưng rồi cũng chẳng ăn thua ”.
Cùng chung nỗi trăn trở, chị Nguyễn Thị Dung, trú ở thôn Nam Hải cho biết: “Ruộng đất của gia đình tôi trước đây cày cấy tốt, nhưng mấy năm gần đây, bùn đất từ mỏ đá tràn vào nhiều, giờ không còn sản xuất được đành bỏ hoang. Hàng năm, hộ nào nhiều đất thì công ty họ trợ cấp cho tầm 30 - 45 ngàn, nhà nào ít đất thì được tầm 20 ngàn mua thuốc cỏ về phun. Mọi năm, đất của tôi làm 1 năm 2 mùa, mùa khoai, lạc và mùa lúa nhưng năm nay chỉ được mỗi mùa lạc. Đặc biệt, cứ vào mùa khô, tầm tháng 4-5, bụi đá phủ kín ruộng như một màu khói, lá xanh cũng trở thành trắng”.
 |
| Ông Nguyễn Văn Quyền bức xúc chỉ cho PV xem vị trí ngôi nhà bị ảnh hưởng. |
Bụi bặm “đầu độc” người dân
Là xã nghèo miền biển, quanh năm chịu ảnh hưởng của gió Lào, giờ lại thêm việc Công ty Cổ phần khai thác và chế biến đá Thạch Hải thường xuyên nổ mìn phá đá khiến khói bụi mù mịt, thậm chí, tràn cả vào nhà khiến người dân nơi đây không ngừng kêu than.
Ông Nguyễn Văn Quyền, trú tại thôn Nam Hải cho biết: “Mỗi lần đi qua những con đường sát mỏ đá, chúng tôi lại phải trùm kín mít vì sợ khói bụi xộc vào mũi, mồm. Mùa nắng, mỗi một lần có xe chở đá chạy qua là khói bụi lại mù mịt, người lưu thông phải lò dò từng bước một, màu trắng xóa của bụi đã che hết cả đường. Mùa mưa, đường lấm bùn lầy lội, xe qua lại trơn trợt rất dễ bị ngã. Thấy dân phản ứng gay gắt, họ mới cho đổ bê tông một số đoạn đường, thuê người tưới nước, quét dọn nhưng tình trạng bụi bẩn hành hạ người dân vẫn tiếp tục diễn ra”.
Thời gian qua, tại thôn Bắc Hải lẫn Nam Hải, người chết vì bệnh rất nhiều. Riêng năm 2013, thôn Nam Hải có đến 14 người chết vì bệnh ung thư. Trâu bò thi nhau mắc bệnh ỉa chảy. Theo một số người dân, có thể do nguồn nước sinh hoạt bị nhiễm phải thuốc mìn, con người hít phải khói mìn nên mới như vậy.
 |
| Mỏ đá, nơi Công ty Cổ phần khai thác và chế biến đá Thạch Hải đang hoạt động. |
Trước sự lên án của hàng loạt hộ dân, Quản lý mỏ đá Đào Xuân Dương cho hay: “Theo quy định, mỏ phải cách nhà dân bán kính tối thiểu là 500m nhưng hiện tại, mỏ đã cách hơn 1km, đáp ứng đủ điều kiện. Còn việc nổ mìn gây ảnh hưởng tới nhà dân là lẽ đương nhiên (?!). Hiện tại, chúng tôi chưa thấy người dân nào vào tận mỏ đá để phản ánh thiệt hại, chỉ mới nghe qua xã phản ánh lạị. Trước mắt, để khắc phục tình trạng này, chúng tôi đã có những biện pháp như xây lắp hệ thống tưới nước, tưới đường bao quát vùng Đại Hải, Nam Hải. Năm 2010, sau trận lũ lớn khiến bùn đất chảy tràn xuống ruộng của dân, chúng tôi đã hỗ trợ, cải tạo và cày ruộng giúp họ. Ngoài ra, chúng tôi cũng đã có một số tiền bồi thường đưa trực tiếp cho dân và có xác nhận của chính quyền địa phương”.
Xem thêm clip: Hà Tĩnh: Khai thác mỏ đá, hàng chục tường nhà dân nứt toác
Trao đổi với chúng tôi về việc này, ông Nguyễn Hải Lý, Chủ tịch UBND xã Thạch Hải cho biết: “Vào những mùa mưa, lũ to, để giảm thiểu đất bùn trôi xuống ruộng, chúng tôi đã giao nhiệm vụ cho Công ty Cổ phần khai thác và chế biến đá Thạch Hải làm hố lắng, đào mương tránh nước từ trên mỏ xuống. Chúng tôi vẫn lắng nghe ý kiến phản ánh của dân qua các cuộc tiếp xúc cử tri và đã yêu cầu phía công ty khắc phục vấn nạn ô nhiễm môi trường do khói, bụi, tiếng ồn từ hoạt động nổ mìn, để đảm bảo cuộc sống sinh hoạt của bà con”.
Tuy nghiên, theo quan sát của PV, những biện pháp nhằm khắc phục hậu quả của Công ty khai thác và chế biến đá Thạch Hải dường như vẫn chưa thuyết phục. Bằng chứng cụ thể là các hộ dân vẫn tiếp tục lên tiếng kêu than. Thiết nghĩ, phía công ty cùng UBND xã Thạch Hải và các cơ quan chức năng cần vào cuộc để có những biện pháp triệt để hơn nữa, quan tâm hỗ trợ, giúp bà con ổn định sản xuất. Đảm bảo an toàn tính mạng, cũng như giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm môi trường đang là vấn nạn ám ảnh người dân.
