Trang National Interest đưa tin trong 11 ngày giao tranh vào giữa tháng 5, Israel đã sử dụng các cuộc không kích chính xác để cố gắng phá hủy cơ sở hạ tầng của Hamas ở Gaza và giáng cho nhóm chiến binh này một đòn mà phải mất nhiều năm mới có thể khắc phục được.
Mục tiêu không phải nhằm vào số lượng lớn máy bay chiến đấu tầm thấp của Hamas, mà là các đường hầm chiến lược và cơ sở hạ tầng cho phép nó di chuyển xung quanh hàng loạt tên lửa, đã được sử dụng để nhắm vào Israel. Hơn 4.300 quả rocket đã được bắn vào Israel và hệ thống phòng không Iron Dome tiên tiến của Israel, đánh chặn hầu hết các mối đe dọa từ tên lửa đối với các thành phố của Israel.
Trong một cuộc phỏng vấn với người đứng đầu Bộ chỉ huy ngầm phía Nam của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), cơ quan đóng vai trò quan trọng trong cuộc xung đột gần đây, IDF đã phác thảo cách thức nhắm vào Hamas.
Đây là một hoạt động độc đáo chống lại cái mà Israel gọi là "Tàu điện ngầm" ở Gaza, một loạt các đường hầm ngầm nối hơn 100 km bên dưới Dải Gaza. Dải Gaza chỉ dài 41 km và rộng từ 6 - 12 km, có nghĩa hệ thống đường hầm ngầm không chỉ rộng rãi mà còn đan xen các khu vực bên dưới các tòa nhà dân sự tạo nên một vùng rộng lớn của Dải Gaza. Khu vực này được trang trí bằng các tòa nhà thấp tầng cùng các thị trấn và làng mạc, khiến nó trở thành một trong những khu vực đông đúc hơn trên thế giới.
Trong khi trước đây, quân đội đã phải đối mặt với các mạng lưới đường hầm ngầm và các chướng ngại vật, thách thức của Israel càng trở nên phức tạp hơn bởi sự hiện diện của quá nhiều người dân trong đó. Trong những năm qua, Israel đã tạo ra một phương pháp để khắc phục mối lo ngại này, dù biết rằng có áp lực quốc tế gay gắt để tránh thương vong cho người dân. Những thương vong này xảy ra trong các cuộc chiến tương tự, chẳng hạn như vụ đánh bom của Liên quân do Mỹ dẫn đầu vào khu dân cư Al Jadeeda ở Mosul vào tháng 3/2017, khiến hơn 100 người chết.
Israel đã đối mặt với thách thức này trong năm 2009 và 2014, có một số lượng lớn thương vong về người dân, cũng như một số lượng lớn thương vong giữa các chiến binh Hamas. Cả hai cuộc chiến đó đều liên quan đến một cuộc tấn công trên bộ. Israel đã thay đổi chiến thuật sau năm 2014 và có ít xung đột hơn với Hamas.
Tuy nhiên, đã có những đợt bùng phát trong năm 2018 và 2019 chứng kiến hàng trăm quả rocket được bắn vào Israel trong các cuộc đụng độ kéo dài nhiều ngày. Chiến thuật của Israel về các cuộc không kích chính xác và cảnh báo vào các tòa nhà bị chiếm đóng đã làm giảm thương vong trong các cuộc đụng độ đó xuống gần bằng 0. Đó cũng là phương pháp mà Israel đã sử dụng trong các cuộc không kích ở Syria, trong đó đã có hàng nghìn mục tiêu chống lại các mục tiêu của Iran kể từ năm 2015.
Đã có rất ít thương vong dân sự hoặc quân sự trong các cuộc tấn công vô cùng chính xác này. Tại Gaza, Israel đã sử dụng bom, đạn JDAM mua lại từ Mỹ, cũng như mạng lưới giám sát máy bay và các hệ thống khác. Israel không nói rõ họ có thể đã sử dụng máy bay hoặc UAV nào trong cuộc xung đột.
Hamas xây dựng các trục xuống đất bằng bê tông để sử dụng trong cuộc giao tranh. Các trục thường được xây dựng bên dưới các ngôi nhà và Israel nói rằng họ cố gắng tấn công hệ thống ngầm thường bằng cách đánh vào các khu vực dọc theo đường phố hoặc các khu vực trống khác, để không phá hủy các ngôi nhà dân sự. Israel đã cân nhắc lợi ích tương đối của việc đánh vào các tòa nhà so với tác hại của nó đối với cơ sở hạ tầng dân sự.
Hệ thống tàu điện ngầm cho phép Hamas phóng loạt tên lửa tầm xa, đôi khi hơn 100 tên lửa cùng một lúc. Theo truyền thông Iran trong cuộc xung đột gần đây, Hamas đã cố gắng áp đảo hệ thống phòng không của Israel bằng những vụ phóng tên lửa bão hòa này. IDF nói rằng sau khi bắt tay vào chiến dịch chống lại tàu điện ngầm, Hamas đã kém hiệu quả hơn trong việc nhắm mục tiêu vào các thành phố của Israel như Tel Aviv.
Chiến dịch lớn chống lại tàu điện ngầm bắt đầu vào ngày 14/5, với khoảng 160 máy bay săn lùng 150 mục tiêu trong một chiến dịch không kích kéo dài suốt đêm. Gần đây nhất là vào tháng 2, IDF đã tiến hành tấn công tới 3.000 mục tiêu trong khoảng thời gian 24 giờ. Điều này có nghĩa chiến dịch ở Gaza chỉ là một ví dụ nhỏ về hỏa lực mà IDF có thể tung ra bằng cách sử dụng máy bay phản lực thế hệ thứ 5 tiên tiến như máy bay chiến đấu tàng hình F-35.
Khi nói đến Hamas, quyết định tấn công vào hệ thống đường hầm Metro được xây dựng dựa trên các chiến dịch trong quá khứ. Ví dụ, vào năm 2014, Israel đã nhắm mục tiêu vào các đường hầm của Hamas kéo dài từ Gaza vào Israel. Sau đó, Israel đã xây dựng một hàng rào dưới lòng đất và trên mặt đất để ngăn Hamas đào đường hầm dưới biên giới.
Israel cũng đã tấn công biệt kích người nhái Hamas và các đơn vị hải quân khác nhau, bao gồm cả tàu ngầm không người lái trong cuộc chiến gần đây. IDF đã phải đối đầu với các đơn vị ATGM của Hamas cũng như các đơn vị tác chiến mạng và bây giờ là máy bay không người lái. Hệ thống "Vòm sắt" đã bắn hạ máy bay không người lái của Hamas lần đầu tiên trong cuộc xung đột này.
Tầm quan trọng của việc phá hủy hệ thống tàu điện ngầm là ngăn chặn Hamas có thể dễ dàng di chuyển tên lửa xung quanh lòng đất và thiết lập các xà lan hàng loạt có thể phối hợp và liên kết với sự chỉ huy và kiểm soát tập trung. Trong quá khứ, Hamas thường bắn nhiều quả rocket cùng lúc từ những chiếc xe tải ít tinh vi hơn và các phương pháp khác.
Tuy nhiên, Iran đã hoàn thiện việc sử dụng các tên lửa chính xác mới và cũng là nơi cất giấu các tên lửa, chẳng hạn như 107mm và 122mm mà dân quân ở Iraq sử dụng, để chúng có thể được hẹn giờ và khai hỏa tại một địa điểm. Tên lửa của Hamas hiện lớn hơn nhiều, trong đó có một số tên lửa có thể đạt cự ly 250km.
“Tàu điện ngầm này là một hệ thống mà họ đã xây dựng trong khoảng 10 năm. Trong cuộc chiến năm 2014, chúng tôi không tập trung vào hệ thống này. Nó không hiệu quả và họ không có nhiều như vậy khi đó", nhân viên IDF nói. Israel coi hệ thống này là một chiến lược của Hamas và như vậy việc phá hủy nó là một thất bại chiến lược, không chỉ là một chiến thuật đối với Hamas. Nó thiết lập tổ chức trở lại nhiều năm.
Có thể tấn công một hệ thống như thế này chạy khắp Gaza mà không cần tấn công nhiều nhà dân vì nếu tấn công vào các đầu của một đường hầm, các chiến binh có thể bị mắc kẹt bên trong. Ngoài ra, các cuộc đình công trên tàu điện ngầm dường như đã gây tổn hại cụ thể cho hệ thống của Hamas.
Nhóm khác ở Gaza có nhiều tên lửa là Thánh chiến Hồi giáo Palestine. Israel đã tiến hành một chiến dịch kéo dài nhiều ngày chống lại nhóm đó vào năm 2019, đồng thời cũng làm giảm khả năng của nhóm này. Có vẻ như các nhóm không sử dụng chung các đường hầm dưới lòng đất.
Israel đã tấn công hệ thống vài ngày sau cuộc xung đột gần đây. Điều này xảy ra khi Hamas sẽ không ngừng bắn tên lửa tầm xa và giới lãnh đạo chính trị của Israel đã quyết định tăng sức ép lên Hamas.
Hamas nói rằng họ có thêm nhiều km đường hầm dưới Gaza và truyền thông Iran cho biết Hamas đang xây dựng lại kho vũ khí tên lửa của mình. Nó có khoảng 15.000 tên lửa và phải bổ sung chúng. Theo cán bộ IDF, Hamas có thể xây dựng lại hệ thống nhưng sẽ mất nhiều thời gian. Hamas có thể đã lùi lại 10 năm.
Bích Thảo(Theo National Interest)
