(ĐSPL) - Có hay không một thế g?ớ? bí ẩn nằm dướ? lòng Hồ Tây như quan n?ệm của những ngườ? dân s?nh sống lâu năm quanh danh lam này vẫn đồn thổ??
H?ện tượng “cuồng phong” bất thường trên Hồ Tây đã nhấn chìm không ít ngườ?. G?ả? mã những h?ện tượng này, PV báo Đờ? sống & Pháp luật đã có cuộc trao đổ? vớ? ông Lê Thanh Hả? - Phó g?ám đốc trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn Trung ương.
Kh? mây đen vần vũ kéo từ phía Tây Hà Nộ? thì Hồ Tây sẽ xảy ra g?ông lốc.
Đã từng xảy ra những trận “cuồng phong”
Thưa ông, vớ? nh?ều năm làm trong ngành khí tượng thuỷ văn, ông đã từng chứng k?ến trận “cuồng phong” nào ở Hồ Tây?
Kh? tô? về cơ quan khí tượng thủy văn công tác cách đây 30 năm, tô? cũng đã từng được nghe những ngườ? đồng ngh?ệp của mình đ? trước nó? về h?ện tượng g?ông mạnh ở Hồ Tây (theo khoa học gọ? là g?ông mạnh chứ không phả? cuồng phong-PV). Thực tế ở V?ệt Nam đã có những trận g?ông mạnh, g?ông nguy h?ểm xảy ra ở Hồ Tây. Sự k?ện rõ nhất là năm 1955 có một đoàn văn công nước ngoà? tham quan tạ? Hồ Tây đã bị cơn g?ông mạnh làm lật thuyền và có mấy ngườ? tử nạn.
Cơ chế hình thành những cơn g?ông mạnh do đâu, thưa ông?
Vào đầu mùa hè và cuố? mùa xuân bao g?ờ cũng xảy ra h?ện tượng này. G?ông mạnh do không khí bất ổn định kết hợp vớ? nắng nh?ều. Nắng hun đốt mặt đệm tạo ra lớp không khí nóng bốc lên cao. Sau đó lạ? kết hợp vớ? hình thế thờ? t?ết có hộ? tụ của không khí, gây ra g?ông, lốc và những trận g?ông rất mạnh kèm theo những đợt mưa lớn cục bộ đầu mùa có thể có mưa đá, sấm sét, g?ông lốc.
K?nh ngh?ệm cho thấy, ở Hồ Tây, những cơn g?ó mạnh thường kéo từ phía Sơn Tây, Ba Vì, Hoà Bình kéo lên tạo thành g?ông. Và, những cơn g?ông này khá mạnh, nguy h?ểm. Trước kh? g?ông mạnh xảy ra có rất nh?ều yếu tố, nhưng cần đặc b?ệt lưu ý là g?ó g?ật mạnh.
Được b?ết, những cơn g?ông d?ễn ra trong khoảng thờ? g?an rất ngắn. L?ệu, kh? có “dự báo” thì các nhà thuyền hay cá nhân hoạt động trên Hồ Tây có kịp thoát nạn, thưa ông?
Từ nhữäng năm 80 đến nay, các nhà thuyền ở Hồ Tây đã l?ên hệ vớ? chúng tô? để có sự phố? hợp cảnh báo về những h?ện tượng tự nh?ên bất thường. Chúng tô? đã quan sát, có những cơn g?ông từ phía Tây- khu vực Ba Vì kéo đến, Hoà Bình kéo lên. Theo dự báo của chúng tô?, v?ệc gây những cơn g?ông mạnh, tố lốc ở Hồ Tây rất hay xảy ra vào dịp mùa hè, đặc b?ệt vào tháng 5, tháng 6 và tháng 7.
Thông thường, từ lúc quan sát được mây g?ông và đến kh? g?ông mạnh xảy ra khoảng 30-60 phút. Vì thế, chúng tô? cũng cố gắng thông báo kịp thờ? để cho những thuyền lớn ở Hồ Tây kịp vào bờ. Ngay như h?ện tượng g?ông, lốc xảy ra ở các địa phương, v?ệc cảnh báo g?ông tố lốc năm nào cũng được nhắc đến. Những b?ện pháp và cách phòng tránh cũng được đề cập nh?ều, song những cá? chết thương tâm vẫn xảy ra.
G?ông mạnh là một dạng thờ? t?ết nguy h?ểm
Nh?ều ý k?ến cho rằng, Hồ Tây có “sóng lớn” và nh?ều ngườ? dân sống ở đây lo ngạ? “sóng lớn” gây nguy h?ểm. Vậy, cơ chế hình thành "sóng lớn" ở Hồ Tây như thế nào, thưa ông?
Hồ Tây là một hồ tương đố? rộng (526 ha-PV), nên trong một số trường hợp, nếu có g?ó mùa Đông Bắc mạnh hoặc g?ó Đông Nam mạnh thì phía đón g?ó có sóng rất lớn. Hồ càng lớn thì sóng ở phía g?ó thổ? đến cũng càng lớn.
Hồ Tây có ha? loạ? g?ó là Đông Bắc và Đông Nam. Kh? g?ó Đông Nam thổ? thì phía bên đường Lạc Long Quân đón g?ó nh?ều thì lở nh?ều. Kh? g?ó Đông Bắc thổ? thì phía bên Cổ Ngư sẽ bị lở nh?ều. Cứ g?ó lớn thì sóng lớn. Đ?ều đó, lý g?ả? tạ? sao h?ện tượng nước lớn tạo sóng đánh tràn cả mặt đường.
Những trận “cuồng phong” trên Hồ Tây thực ra là những cơn g?ông mạnh của g?a? đoạn cuố? mùa xuân đầu mùa hè ở Hà Nộ? gây ra. Ở những nơ? càng thoáng thì g?ó càng mạnh kèm theo đó là h?ện tượng g?ông, lốc mạnh. D?ện tích mặt hồ cũng có tính chất đặc thù tạo ra độ ẩm không khí cao. Độ ẩm không khí cao gặp những đám mây g?ông đến sẽ tích tụ thêm và phát tr?ển mạnh. Ngoà? ra, mặt hồ lớn cũng tạo ra sóng ở phía đố? d?ện, ngược lạ? vớ? phía g?ó thổ? đến và tạo sóng lan truyền.
Cũng có ý k?ến cho rằng, nh?ều trường hợp tử vong ở Hồ Tây cũng khá bí ẩn và huyền bí. Dường như những trận “cuồng phong” là do “sóng âm” g?ộ? về. Ông lý g?ả? như thế nào về nhận định này?
G?ông là h?ện tượng xảy ra trong khí quyển còn sóng là do g?ó tạo thành trên bề mặt nước chứ không có h?ện tượng “sóng âm”. Tô? cũng từng nghe thông t?n có ngườ? trấn yểm bùa ở Hồ Tây dẫn đến những thông t?n kỳ bí, l?êu tra?. Nhưng theo tô?, hoàn toàn không có h?ện tượng bí ẩn ở Hồ Tây và những ngườ? th?ệt mạng cũng đều có nguyên nhân cụ thể. Tô? khẳng định, g?ông lốc chỉ là những h?ện tượng th?ên nh?ên bình thường. Tuy nh?ên, cơn g?ông mạnh là một dạng thờ? t?ết nguy h?ểm, quy mô của nó rất nhỏ (từ lúc hình thành đến kh? kết thúc chỉ 10 phút hoặc và? t?ếng). Vì thế, nếu chúng ta không có phản ứng nhanh, rất dễ bị “nhấn chìm”.
Bầu trờ? vần vũ là... “cuồng phong” kéo về
Vậy theo ông, ngườ? dân (đặc b?ệt ngườ? dân sống ven Hồ Tây) phả? làm gì để phản ứng nhanh vớ? “cuồng phong”?
Theo khảo sát, Hồ Tây vốn là khúc cong của sông Hồng nên nước rất sâu, mặt hồ rộng, đặc b?ệt rất hay xảy ra g?ông lốc vào mùa nhất định trong năm. Vì thế, theo tô?, ngườ? dân cần có k?ến thức về khí hậu của khu vực Hà Nộ? để b?ết phòng tránh những ta? nạn đáng t?ếc xảy ra. Vì ở Hà Nộ? trong tháng 5, 6 và tháng 7 rất hay xảy ra g?ông lốc. Thờ? g?an g?ông tố, lốc hay xảy ra là vào buổ? ch?ều và buổ? tố? (16h-21h). Bản thân những a? đ? trên du thuyền, chèo thuyền, bơ?... đều phả? chú ý quan sát. Nếu thấy có cơn g?ông từ phía Tây Nam, phía Tây ùn ùn kéo đến thì phả? khẩn trương vào bờ để tránh những sự cố không mong muốn xảy ra.
Thưa ông, làm thế nào để nhận b?ết “cuồng phong” đang kéo về?
Thông thường, những đám mây trên bầu trờ? bỗng nh?ên vần vũ và đen sẫm lạ?, g?ó đang thổ?, bỗng nh?ên ngừng hẳn, kèm theo đó là nh?ệt độ g?ảm, độ ẩm trong không khí cao, không khí bỗng trở nên mát mẻ, se lạnh... là các dấu h?ệu cho thấy có khả năng g?ông và sấm sét, lốc xoáy sẽ xảy ra. Đố? vớ? mưa đá, nếu thấy những đám mây có dạng như bầu vú đen sẫm lạ? gần như che kín tầm mắt, sau đấy thấy g?ó nổ? lên mạnh tạo ra t?ếng ù ù, ầm ầm l?ên tục thì mọ? ngườ? cần cảnh g?ác vớ? mưa đá. Nếu t?ếp đó có lắc rắc và? hạt mưa rào, nh?ệt độ không khí lạnh đ? nhanh chóng, mưa đá sẽ xuất h?ện.
X?n cảm ơn ông!
Ông Nguyễn Xuân Anh, Phó v?ện trưởng v?ện Vật lý địa cầu khuyến cáo: “Ở V?ệt Nam, trung bình có đến hàng trăm ngày g?ông, tức khoảng mấy tháng trong một năm có đợt g?ông. Mưa g?ông kèm tố lốc và sấm sét là h?ện tượng th?ên nh?ên thường xuất h?ện vào đầu mùa mưa. Vì vậy, ngoà? v?ệc theo dõ? sát d?ễn b?ến của thờ? t?ết, ngườ? dân cần trang bị những k?ến thức cần th?ết về phòng, chống g?ông nhằm bảo vệ tà? sản và tính mạng”.
G?ông nguy h?ểm xảy ra ở những đâu?
Như ông vừa nó?, g?ông mạnh là một dạng thờ? t?ết nguy h?ểm. Vậy tạ? V?ệt Nam, “g?ông nguy h?ểm” có thể xảy ra ở đâu?
“G?ông nguy h?ểm” xuất phát từ một đố? lưu phát tr?ển và đ? kèm theo các h?ện tượng nguy h?ểm khác như: Sấm sét, g?ó g?ật mạnh, lốc... “G?ông nguy h?ểm” không phả? h?ện tượng thờ? t?ết cực đoan mà là h?ện tượng lặp lạ? có chu kỳ. Vào những thờ? kỳ của đầu mùa mưa và mùa xuân, kh? mặt trờ? th?êu đốt bề mặt trá? đất, rồ? buổ? ch?ều các dòng đố? lưu thường phát tr?ển, cộng vớ? những h?ện tượng thuận lợ? làm cho đố? lưu phát tr?ển như: G?ó mùa đông bắc tràn về, các dòng không khí chảy x?ết trong đớ? g?ó trên cao phát tr?ển mạnh, nên gây ra h?ện tượng “g?ông nguy h?ểm”.
“G?ông nguy h?ểm” có thể xảy ra bất cứ đâu trên toàn lãnh thổ V?ệt Nam nhưng có một số khu vực nó xảy ra kèm theo mưa đá và tố lốc là tạ? vùng nú? phía Bắc, đặc b?ệt là phía Tây Bắc bộ, Tây Nguyên và Nam bộ trong thờ? kỳ đầu mùa.
Tr?nh Phúc- Hương Lan
