Theo thông tin từ VOV, đợt tập kích mới nhất được không quân Iran tiến hành vào khoảng gần 21h tối 15/6 (theo giờ địa phương, tức gần 1h sáng nay, giờ Hà Nội), sớm hơn thường lệ khoảng gần 2h. Trong cuộc tấn công, Iran phóng khoảng 30-50 quả tên lửa đạn đạo nhằm vào hai thành phố lớn nhất Israel là Tel Aviv và Haifa.
Truyền thông khu vực cho biết, một cơ sở chiến lược tại thành phố cảng Haifa đã trúng tên lửa của Iran, gây cháy dữ dội. Khu vực Tel Aviv cũng ghi nhận nhiều tiếng nổ lớn song chưa rõ mức độ thiệt hại. Các nguồn tin Israel xác nhận, 7 tòa nhà ở Haifa đã bị hư hại, nhiều ô tô cháy rụi. Theo một số báo cáo ban đầu, chỉ riêng khu vực Haifa ghi nhận ít nhất 15 người bị thương.
Theo tờ Bưu điện Jerusalem, việc Iran thường tấn công vào ban đêm không chỉ đơn thuần liên quan tới tầm nhìn mà là sự kết hợp của những hạn chế về kỹ thuật, yếu tố tác chiến và chiến tranh tâm lý.
Đợt tập kích mới nhất được không quân Iran tiến hành vào khoảng gần 21h tối. Ảnh: Reuters
Không giống như máy bay, tên lửa không thể dựa vào oxy trong khí quyển để tạo lực đẩy. Thay vào đó, chúng mang theo cả nhiên liệu và chất oxy hóa, những thành phần cần thiết cho quá trình đốt cháy trong hệ thống của tên lửa. Điều này xuất phát từ việc các tên lửa đạn đạo thường bay tới độ cao có rất ít hoặc không có oxy.
Tên lửa có 2 loại gồm loại sử dụng nhiên liệu lỏng và loại sử dụng nhiên liệu rắn. Cả 2 loại đều có ý nghĩa chiến lược riêng.
Dùng tên lửa nhiên liệu lỏng để tránh bị phát hiện
Các tên lửa tầm xa của Iran, như Shahab, thường sử dụng nhiên liệu lỏng. Quá trình tiếp nhiên liệu cho loại tên lửa này rất phức tạp, nguy hiểm và đòi hỏi cơ sở hạ tầng phóng cố định cùng đội ngũ nhân viên mặt đất. Khu vực tiếp nhiên liệu trở thành điểm dễ bị tổn thương nhất trước sự giám sát của vệ tinh và máy bay do thám của đối phương. Để giảm thiểu rủi ro bị phát hiện và tấn công, Iran thường tiến hành các hoạt động tiếp nhiên liệu vào ban đêm, khi tầm nhìn hạn chế và khả năng bị phát hiện trên không giảm đáng kể.
Ưu thế bất ngờ khi dùng tên lửa sử dụng nhiên liệu rắn
Đối lập với loại ở trên, các tên lửa tầm ngắn và tầm trung như Fateh-110 và Zolfaghar thường sử dụng nhiên liệu rắn. Các tên lửa này được nạp sẵn hỗn hợp nhiên liệu và chất oxy hóa dưới dạng rắn và được lưu trữ bên trong tên lửa. Loại vũ khí này có thể sẵn sàng phóng, không cần tiếp nhiên liệu tại chỗ và có thể phóng từ bệ phóng di động, khiến chúng rất lý tưởng cho các cuộc tấn công bất ngờ.
Tuy nhiên, một khi được kích hoạt, tên lửa nhiên liệu rắn sẽ phải phóng, không thể hủy bỏ. Điều này được coi là sự đánh đổi về mặt hoạt động cho tính cơ động và tốc độ.
Khả năng sống sót của kho vũ khí tên lửa Iran
Bất chấp các cuộc không kích liên tục của Israel, Iran vẫn duy trì khả năng phóng tên lửa đạn đạo. Thành công này có được nhờ học thuyết quân sự lâu đời, cơ sở hạ tầng phi tập trung và chiến thuật sống sót được nâng cao. Theo đánh giá của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), Iran sở hữu khoảng 2.000 tên lửa đạn đạo có tầm bắn và loại đầu đạn khác nhau, có khả năng gây ra mối đe dọa cho lãnh thổ Israel thông qua vài trăm hệ thống phóng.
Về học thuyết công nghiệp và chiến lược, trong hơn hai thập kỷ, Iran đã tập trung vào ba thành phần cốt lõi: một là ngành công nghiệp quốc phòng trong nước tiên tiến có khả năng sao chép và thiết kế ngược công nghệ nước ngoài; hai là phát triển năng lực sản xuất độc lập; và bà sản xuất hàng loạt nhiều loại tên lửa và bệ phóng khác nhau. Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) và quân đội chính quy Iran đã đầu tư mạnh vào việc xây dựng một kho vũ khí khó có thể vô hiệu hóa chỉ bằng một cuộc tấn công hoặc chiến dịch duy nhất của đối phương.
Chiến thuật phóng tên lửa ban đêm của Iran không chỉ là ngẫu nhiên. Ảnh: Press TV.
Yếu tố công nghệ và chiến thuật
Theo các chuyên gia Israel, việc Iran liên tục phóng tên lửa vào ban đêm không phải là quyết định ngẫu nhiên, mà phản ánh học thuyết quân sự nhiều lớp, có tính đến thực tế kỹ thuật, cơ hội chiến lược và động lực tâm lý của xung đột.
Bằng cách tận dụng cả tên lửa nhiên liệu rắn và lỏng, bệ phóng di động và khả năng ẩn mình tự nhiên vào ban đêm, Iran đã xây dựng một hệ thống ưu tiên khả năng sống sót, tính bất ngờ và tác động tâm lý ngay cả khi chính tên lửa không thể chạm tới mục tiêu.
Trong cuộc đối đầu giữa răn đe và phòng thủ đang diễn ra, thời điểm phóng cũng quan trọng như chính tên lửa.
Hạn chế
Báo Tin tức cho biết, hệ thống của Iran cũng có hạn chế là chỉ huy và kiểm soát tập trung. Theo tình báo Israel, các chỉ huy chiến trường không có thẩm quyền để phát động các cuộc tấn công độc lập trong trường hợp khẩn cấp. Điều này đã dẫn đến sự chậm trễ trong 24 giờ đầu tiên của cuộc leo thang hiện tại, trì hoãn các loạt tên lửa quy mô lớn do các chỉ thị không rõ ràng.
Sau khi Israel chuyển từ hoạt động bí mật sang tấn công công khai, Không quân Israel bắt đầu nhắm vào các địa điểm phóng tên lửa, nhà kho và sau đó mở rộng trọng tâm sang ngành sản xuất quốc phòng của Iran. Các quan chức quốc phòng cấp cao của Israel tiết lộ rằng "kết quả đã vượt ngoài mong đợi, với việc máy bay Israel hoạt động tự do trên bầu trời Iran, được hỗ trợ bởi những đột phá tình báo lớn".
Một nguồn tin quốc phòng cấp cao Israel cho biết: "Iran đang phải vật lộn để phóng những loạt đạn lớn như chúng ta đã thấy vào năm ngoái. Họ bị cản trở bởi các cuộc tấn công vào chỉ huy, cơ sở lưu trữ và cơ sở hạ tầng phóng, cũng như hệ thống chỉ huy và kiểm soát bị phá vỡ".
Để thực hiện đòn tấn công của mình, IAF đang điều động nhiều máy bay có người lái trên các khu vực nghi ngờ phóng tên lửa, tìm cách xác định và tấn công các bệ phóng trong thời gian thực. Máy bay chiến đấu liên tục ở chế độ sẵn sàng phản ứng ngay lập tức trước khi mục tiêu di chuyển hoặc biến mất.
Một quan chức quốc phòng cấp cao Israel giải thích với tờ Jerusalem Post: “Hai quá trình sẽ làm giảm nghiêm trọng khả năng tên lửa của Iran. Đó là các cuộc không kích liên tục của Israel và sự cạn kiệt những gì còn lại của hệ thống phóng của họ. Và nếu bất kỳ tên lửa nào lọt qua, chúng sẽ bị hệ thống phòng không của chúng tôi ở mặt trận trong nước đánh chặn”.
