Gia đình ông Chấn khắc khoải chờ tiền bồi thường 10 tỷ

(ĐSPL) - Hơn 3.000 ngày chất chồng cơ cực, nhẫn nại, đong đầy nước mắt, cuối cùng chân lý cũng đến với người tù oan Nguyễn Thanh Chấn. Điều trớ trêu là 10 năm ông Chấn ở tù, cả gia đình rơi vào cảnh bĩ cực thì đến bây giờ, họ vẫn đang phải tìm cách chứng minh nỗi oan nghiệt, mất mát để được nhận bồi thường.

Diễn biến mới nhất tại buổi làm việc với PV báo Đời sống và Pháp luật, lãnh đạo cục Bồi thường Nhà nước cho rằng, để nhận được số tiền bồi thường gần 10 tỉ đồng như đề nghị, gia đình ông Chấn phải cung cấp những giấy tờ, chứng từ liên quan để chứng minh thiệt hại về vật chất và tinh thần?

Chẳng khác gì... đánh đố!

Tại buổi làm việc đầu tiên giữa gia đình ông Nguyễn Thanh Chấn (53 tuổi, trú tại Thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang) - người bị tù oan hơn 10 năm với Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội về đề nghị bồi thường vừa qua, ông Trần Xuân Thảo, Phó phòng nghiệp vụ Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội đã nêu những ý kiến về việc hướng dẫn gia đình ông Chấn làm những thủ tục cần thiết để được tiền bồi thường. Cụ thể, ông Chấn phải nộp các chứng từ chứng minh những khoản yêu cầu bồi thường để tòa hướng dẫn ông làm thủ tục theo yêu cầu bồi thường.

Vấn đề này đã gây nhiều bức xúc trong dư luận bởi nhiều ý kiến, kể cả chuyên gia ngành tư pháp cũng cho rằng, sự việc xảy ra đã 10 năm và gia đình ông Chấn là nạn nhân trong vụ án oan, vì thế việc áp dụng quy định cứng nhắc để yêu cầu gia đình ông Chấn cung cấp giấy tờ, hóa đơn liên quan thì khác gì đánh đố. Và liệu rằng cái vòng luẩn quẩn cứ tiếp tục xoay thì đến bao giờ gia đình ông Chấn mới nhận được tiền bồi thường để trả nợ và khắc phục cuộc sống?

Trao đổi với PV, ông Trần Việt Hưng, Phó cục trưởng cục Bồi thường Nhà nước cho biết: Tại Điều 79 Bộ luật Tố tụng Dân sự quy định về chứng minh thiệt hại nêu rõ: "Đương sự có yêu cầu Toà án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình phải đưa ra chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu đó là có căn cứ và hợp pháp; Đương sự có nghĩa vụ đưa ra chứng cứ để chứng minh mà không đưa ra được chứng cứ hoặc không đưa ra đủ chứng cứ thì phải chịu hậu quả của việc không chứng minh được hoặc chứng minh không đầy đủ đó...".

Ông Trần Việt Hưng, Phó cục trưởng cục Bồi thường Nhà nước.

Theo ông Hưng, việc quy định về cung cấp kịp thời, đầy đủ và trung thực tài liệu, chứng cứ liên quan và chứng minh thiệt hại xảy ra, là một quy định chung khi yêu cầu giải quyết bồi thường thiệt hại và trong yêu cầu bồi thường Nhà nước nói riêng. Do đó, việc ông Thảo có viện dẫn Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (TNBTCNN) về vấn đề này mà đúng nội dung của Luật thì không sai. Vấn đề là ở chỗ quy định về nghĩa vụ chứng minh thiệt hại trong dân sự là quy định chung, mặc dù có thể gây bất lợi cho người bị thiệt hại. Tuy nhiên, muốn thay đổi thì phải sửa luật cho phù hợp.

"Việc ông Chấn yêu cầu bồi thường gần 10 tỉ đồng, theo tôi, thứ nhất, cần phải nghiên cứu cụ thể hồ sơ và các chứng cứ, tài liệu ông Chấn đưa ra theo quy định của pháp luật; thứ hai, cần căn cứ vào quy định của Luật TNBTCNN về thiệt hại được bồi thường (tại chương IV) và quy định tại TTLT số 05 để xác định các thiệt hại và tính toán các mức bồi thường cho từng thiệt hại cho đúng quy định", ông Hưng tiếp tục viện dẫn các điều luật để nêu ra các yêu cầu đối với gia đình ông Nguyễn Thanh Chấn để được nhận tiền bồi thường.

Tối đa 45 ngày phải thỏa thuận xong việc bồi thường, nhưng...

Hiện gia đình ông Chấn đang rất băn khoăn không biết đề nghị bồi thường của gia đình đã được cơ quan chức năng giải quyết đến đâu? Bởi đến nay, đã gần ba tháng trôi qua kể từ thời điểm ngày 15/8, gia đình ông Nguyễn Thanh Chấn được Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội mời đến làm việc liên quan đến đề nghị bồi thường sau 10 năm tù oan trong khi Luật TNBTCNN quy định thời hạn tối đa là 45 ngày.

Vợ chồng ông Nguyễn Thanh Chấn ngậm ngùi trong buổi làm việc đầu tiên với đại diện Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội về giải quyết đề nghị bồi thường.

Về vấn đề này, luật sư Trương Anh Tú (đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho biết, theo quy định tại Điều 19 Luật TNBTCNN, thời hạn thương lượng bồi thường là 30 ngày. Nhưng trường hợp như của ông Chấn do tính chất khó khăn, phức tạp nên việc thỏa thuận bồi thường có thể diễn ra trong thời hạn 45 ngày. Tức là việc bồi thường cho ông Chấn tính từ ngày 15/8/2014, tối đa 45 ngày sau là hết hạn và phải thỏa thuận xong việc bồi thường đối với ông Chấn. Như vậy, đến nay đã hết thời hạn nhưng vụ việc vẫn chưa giải quyết xong.

"Trong vụ án này, đòi hỏi sự sáng tạo linh hoạt của VKSND Tối cao; TAND Tối cao, trực tiếp là những người thực thi pháp luật mới giải quyết được vấn đề. Nếu chỉ nhìn vào những câu chữ trong quy định của pháp luật, thì chắc chắn việc bồi thường cho ông Chấn sẽ bế tắc. Lúc này, rất cần vai trò của luật sư và những người thực thi pháp luật. Cơ quan chức năng cần có giải pháp tháo gỡ, trên cơ sở các quy định của pháp luật về trách nhiệm bồi thường Nhà nước để tìm ra giải pháp giải quyết thấu tình đạt lý việc đền bù oan sai cho ông Chấn", luật sư Trương Anh Tú nói.

Về yêu cầu bồi thường của ông Nguyễn Thanh Chấn còn nêu: Gia đình ông có công với cách mạng, ông Chấn là con liệt sỹ, cũng là con trai duy nhất trong gia đình, nên có trách nhiệm chính trong việc phụng dưỡng mẹ già (là vợ liệt sỹ). Nhưng do 10 năm chịu tù oan, ông Chấn không thực hiện được trách nhiệm chăm sóc đối với mẹ của mình. Mặt khác, vợ ông Chấn là bà Nguyễn Thị Chiến, trong suốt 10 năm chồng bị ngồi tù oan, đã mất rất nhiều công sức tiền của, đi lại nhiều nơi tìm tòi, thu thập các chứng cứ xác đáng, truy tìm tung tích hung thủ... mới có thể minh oan cho chồng. Theo luật sư Tú, những yêu cầu trên là có cơ sở và cơ quan chức năng cần phải xem xét để bồi thường mới thấu tình đạt lý.

Được minh oan vẫn phải chạy ăn từng bữa

Sau khi nhận được những thông tin về ý kiến của lãnh đạo cục Bồi thường Nhà nước từ PV, bà Nguyễn Thị Chiến, vợ ông Chấn tâm sự: "Từ hôm vợ chồng tôi ra Hà Nội nộp mẫu đơn kê khai đề nghị cho TAND Tối cao đến nay vẫn chưa nhận được phản hồi gì. Cả nhà lúc nào cũng trông ngóng, mong sớm nhận được tiền bồi thường để trả nợ. Dạo này, tôi hay đau ốm phải đi viện, ông Chấn sức khỏe yếu không làm được việc nên hai vợ chồng chỉ biết ra quán mua nợ thức ăn hàng ngày. Cũng may mà người ta thương tình cho nợ, rồi cũng có nhiều nhà hảo tâm đến thăm, chia sẻ và giúp đỡ".

Ông Thân Ngọc Hoạt, người được ông Chấn ủy quyền làm các thủ tục pháp lý cũng cho hay, hiện tại, gia đình ông Chấn vẫn trong tình cảnh hết sức khó khăn, tài sản đã cạn kiệt, trong khi vợ chồng ông Chấn đều lâm trọng bệnh. Về vấn đề cần bổ sung những giấy tờ, hóa đơn hợp pháp mới nhận được tiền bồi thường, ông Hoạt cho biết: "Chúng tôi đã gửi những yêu cầu về bồi thường đến TAND Tối cao như tòa yêu cầu. Có những thứ không còn lưu lại giấy tờ như ăn uống, đi lại, thăm nom, thuốc thang trong suốt 10 năm kêu oan và thăm nuôi ông Chấn ở tù oan thì chúng tôi cũng nêu ra những căn cứ có cơ sở. Còn về thiệt hại danh dự, nhân phẩm, sức khỏe của cả gia đình ba thế hệ thì làm sao chứng minh hết được. Hiện chúng tôi vẫn đang mòn mỏi chờ đợi trả lời của TAND Tối cao...".