Thủ tướng Anh Liz Truss đang đối mặt với những lời kêu gọi từ chức đến từ các nhân vật có tiếng nói và nghị sĩ đảng Bảo thủ sau hàng loạt quyết định gây tranh cãi của bà liên quan tới chính sách thuế.
Theo các nhà phê bình, quyết định bổ nhiệm ông Jeremy Hunt vào vị trí bộ trưởng và loại bỏ các phần quan trọng trong nền tảng kinh tế của bà không đủ để trấn an thị trường và các thành phố. Những đồng minh của bà hiện vẫn lên tiếng bảo vệ bà và công kích những người muốn bà từ chức là, gọi đó là "thuyết âm mưu" buộc đảng Tory thực hiện một cuộc bầu cử sớm.
Các nhân vật hàng đầu của các thành phố và 3 nghị sĩ Tory đã công khai kêu gọi bà Truss rời ghế thủ tướng.
Trong đó, ông Stuart Rose, cựu Giám đốc M&S và Chủ tịch Asda, nhận định Thủ tướng Truss đã "đánh mất niềm tin" của các doanh nghiệp và nhà đầu tư. Trao đổi với Financial Times, ông chia sẻ: "Là một thủ tướng, bạn phải có được niềm tin của doanh nghiệp, nhà đầu tư, cử tri và các đồng nghiệp trong đảng. Bà ấy lại không có được cái gì trong bất cứ điều này".
Dame Alison Carnwath, cựu chủ tịch Land Securities và cố vấn cấp cao của ngân hàng đầu tư Evercore, thì cho rằng bà Truss "không làm tốt nhiệm vụ, không có đủ sự ủng hộ trong quốc hội, các chính sách kinh tế khó hiểu và thiếu phong cách, sức hút cũng như quyền hạn". Bà nói thêm rằng bà Liz Truss có thể sẽ trở thành "thủ tướng tại vị ngắn nhất từ trước đến nay".
Còn ông Guy Hands, người sáng lập công ty cổ phần tư nhân Terra Firma, cũng cho rằng bà Truss "nên rời đi càng sớm càng tốt". Ông nhận xét: "Một người trưởng thành nên nhận quyền lãnh đạo đảng Bảo thủ và trở thành một vị thủ tướng đại diện cho toàn bộ người dân Anh. Người ấy nên làm những điều này sớm, trước khi ánh đèn tắt hoàn toàn trên một đất nước từng rất vĩ đại".
Ông Hands cũng chỉ trích việc bà Truss sa thải cựu Bộ trưởng Tài chính Kwasi Kwarteng là một hành động chính trị "hèn nhát".
Ông Crispin Blunt, một cựu Bộ trưởng Anh, nói rằng "mọi thứ đã kết thúc" và đảng Tory cần đưa ra quyết định. Trong khi đó, Andrew Bridgen và Jamie Wallis, hai đảng viên thành viên dự khuyết của đảng Bảo thủ tại Quốc hội, cũng đã lên tiếng kêu gọi bà Truss từ chức.
James Athey, một nhà quản lý quỹ trái phiếu tại Abrdn, nhận xét: "Nhiều nhà đầu tư sẽ cần một khoảng thời gian, cũng như các tin tức tốt về tài chính trước khi quyết định có nên tiếp tục ủng hộ chính phủ".
Một số bộ trưởng đã bắt đầu xoay quanh các nghị sĩ trong nỗ lực tăng cường sự ủng hộ cho các ứng cử viên lãnh đạo tiềm năng, bao gồm những người ủng hộ Bộ trưởng Quốc phòng Ben Wallace, lãnh đạo của Commons Penny Mordaunt và cựu Bộ trưởng Rishi Sunak.
Trước đó vào tháng 9 vừa qua, bà Liz Truss đã giành chiến thắng trong cuộc đua giành vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ ngày 5/9 và trở thành tân thủ tướng trong bối cảnh nước Anh đối mặt loạt thách thức lớn nhất trong nhiều thập kỷ bao gồm lạm phát tăng cao. Người tiền nhiệm của bà, cựu Thủ tướng Boris Johnson đã tuyên bố từ chức từ hồi tháng 7 do vướng loạt bê bối chính trị, như việc tiệc tùng trong thời gian nước Anh phong tỏa phòng dịch COVID-19.
Khi ấy, bà Truss được chọn nhờ cam kết cắt giảm thuế lớn, bãi bỏ những quy định mà bà cho rằng sẽ gây sốc cho nền kinh tế sau nhiều năm tăng trưởng trì trệ. Tuy nhiên, chỉ ít lâu sau, cựu Bộ trưởng Tài chính Kwarteng đã công bố kế hoạch cắt giảm thuế trị giá 45 tỷ bảng (50,4 tỷ USD). Quyết định này đã vấp phải sự chỉ trích từ thị trường tài chính Anh.
Ngày 14/10, Thủ tướng Truss đã thông báo quyết định sa thải ông Kwarteng và hủy bỏ nhiều phần trong gói kích thích kinh tế đầy tham vọng mà bà đề ra khi nhậm chức tháng trước. Sau động thái trên của bà Truss, đồng bảng Anh và trái phiếu chính phủ Anh đã giảm mạnh.
Minh Hạnh (Theo Financial Times)
