Gặp ngư dân tỷ phú 40 năm vươn khơi và chữ Đạo của nghề

Tuy vậy, ông vẫn giữ được nguyên vẹn cái chất bình dị, thật thà của một ngư dân Bình Định. Với ông, được góp sức để bảo vệ, giữ gìn lãnh hải của Tổ quốc là một nhiệm vụ cao cả và thiêng liêng... ông là  Nguyễn Văn ái, 65 tuổi, ngụ ở thôn Xuân Bình, xã Mỹ An, huyện Phù Mỹ (Bình Định).

Chúng tôi tìm về nhà lão ngư Nguyễn Văn ái khi ông vừa trở về sau nhiều tháng lênh đênh trên biển hành nghề đánh bắt cá. Trong ngôi nhà khang trang, tiện nghi, ông ái niềm nở đón tiếp và kể cho chúng tôi nghe về cái "nghiệp" bám biển và làm giàu nhờ "lộc" biển của gia đình ông. Sinh ra và lớn lên trên dải đất miền Trung,  như bao gia đình nông dân khác, cuộc sống của ông Nguyễn Văn ái ngày ấy luẩn quẩn trong sự nghèo đói. "Cha mẹ tôi có 11 người con, tất cả cùng sống chung trong một ngôi nhà chật hẹp, không đủ che mưa che nắng, cơ cực vô cùng. Tôi là con trai lớn, nên phải bỏ học từ nhỏ để bám biển mưu sinh, giúp đỡ cha mẹ chăm lo cho các em. Thế nên cái "nghiệp" biển khơi muôn trùng sóng gió gắn bó với tôi từ đó...", ông ái nhớ lại.

Rồi giọng ông chùng xuống: "Tuổi trẻ của tôi là những ngày dài lênh đênh trên biển. Năm 1972, tôi lập gia đình và sáu người con trai lần lượt ra đời. Đại gia đình tôi sống nhờ vào chiếc ghe nhỏ công suất 12 CV, quanh quẩn ven bờ kiếm dăm ba con cá, con tôm đắp đổi qua ngày, cuộc sống cứ thiếu trước hụt sau. Đã vậy, khi vợ tôi sinh đứa con thứ ba thì mắc bệnh hiểm nghèo, tê liệt toàn thân, nằm một chỗ. Lúc đó, tôi thực sự bế tắc không biết xoay xở thế nào". Với suy nghĩ còn người là còn của, ông quyết định bán chiếc ghe vốn là nguồn sống của cả gia đình để chạy chữa cho vợ, nhưng chẳng thấm vào đâu. Không còn gì để bán, ông lại dỡ hết mấy chục miếng tôn lợp nhà bán nốt. Vợ mang trọng bệnh, con ông mới sinh ra đã thiếu sữa mẹ, khóc suốt ngày. Mẹ ông phải bế đứa cháu tội nghiệp đi khắp làng trên xóm dưới xin bú nhờ. Thương con, bố mẹ vợ khuyên ông đưa vợ về quê ở Cam Ranh (tỉnh Khánh Hòa) để tiếp tục thuốc thang, chạy chữa. Lúc bấy giờ, tài sản trong nhà đã "đội nón ra đi" hết, không có tiền thuê xe, ông nhờ những thanh niên trong họ tộc khiêng vợ ông từ Mỹ An đi bộ lên ga Phù Mỹ, rồi theo đường tàu lửa khiêng vào đến Cam Ranh, suốt ba ngày đêm ròng rã mới đến nơi... Cuối cùng, trời cũng không phụ lòng người, sau gần hai năm điều trị, bệnh tình vợ ông đã thuyên giảm đáng kể. "Bố mẹ vợ động viên tôi trở lại với biển và giúp vốn để đóng một chiếc ghe công suất 12 CV. Sức khỏe vợ con tôi ngày càng tốt hơn, lại có ghe mới, được trở về với biển, tôi mừng không tả hết", lão ngư Nguyễn Văn ái bồi hồi nhớ lại.

 

Với đức tính cần cù chịu khó, kinh tế gia đình ông ngày càng được cải thiện. Quyết tâm bám biển, bám ngư trường để vươn khơi xa, năm 1979, ông mạnh dạn bán ghe cũ và vay thêm tiền đóng chiếc ghe công suất 30 CV. Làm ăn ngày càng khấm khá hơn, ông nghĩ phải sắm ghe lớn, tăng năng lực đánh bắt. "Vậy là tôi dốc túi và vay ngân hàng 40 triệu đồng đóng mới một chiếc tàu cá công suất 90 CV, trang bị hai hầm đá, có thể bám biển dài ngày hơn. Tôi mở rộng ngư trường đánh bắt ra các vùng biển Đại Lãnh, Cam Ranh (Khánh Hòa) và một số tỉnh phía Nam, phía Bắc", ông ái hào hứng chia sẻ.       

Đến năm 1995, ông quyết định bán bớt chiếc ghe công suất 30 CV, cộng với số tiền tích góp được mua thêm chiếc tàu công suất 190 CV. Có tàu lớn, ông cùng với các con bám biển ở khu vực Trường Sa. Như có duyên với biển cả, sau nhiều chuyến "xuôi chèo mát mái", ông ái phất lên nhanh chóng trước sự vui mừng của bà con thôn xóm. Cứ khoảng ba ngày, bình quân hai chiếc tàu của ông đánh được 7-8 tấn cá/tàu, rồi quay vào bờ bán sản phẩm. Và chỉ trong vòng một năm, ông đã trả xong vốn vay và mua thêm hai chiếc tàu lớn hơn, mỗi tàu công suất 370 CV có thể bám biển dài ngày hơn. Vì lẽ đó nên khu vực Đá Lát, Đá Tây, Nhà Giàn... vùng biển thuộc quần đảo Trường Sa đã trở nên quen thuộc với cha con ông cùng 75 thuyền viên.

Hiện gia đình ông ái sở hữu bốn tàu cá lớn trị giá hàng chục tỉ đồng, trong đó tàu BĐ 94439 TS công suất 900 CV là một trong những tàu cá lớn nhất khu vực miền Trung; tiếp đến là tàu BĐ 94529 TS công suất 800 CV và hai tàu cá BĐ 94032 TS và BĐ 94033 TS, mỗi tàu 450 CV. Các tàu cá của ông ái đều được trang bị hiện đại, năng lực đánh bắt lớn. Từ năm 2011 đến nay, bình quân đoàn tàu cá của gia đình ông lãi ròng trên 10 tỉ đồng/năm; các thuyền viên thu nhập từ 180-200 triệu đồng/người/năm.

 

Với hơn 40 năm "cưỡi sóng" biển khơi, ông Nguyễn Văn ái hiểu rất rõ những rủi ro và hiểm nguy trên biển. Vì lẽ đó nên ông rất xem trọng việc trang bị thiết bị hiện đại cho tàu, chủ động né tránh thời tiết bất lợi và luôn phát huy tinh thần đoàn kết giữa các thuyền viên. ông ái chia sẻ: "Trên tàu của tôi luôn có hàng chữ: "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết" để nhắc nhở các thuyền viên phải biết giúp đỡ lẫn nhau, sống chân tình, không được gây bất kỳ một xích mích nào dù là nhỏ nhất. Để thuyền viên gắn bó bền lâu, trước hết mình phải xem họ như con cháu ruột thịt trong nhà. Trong quá trình làm việc, phải vì cái chung, cái lớn hơn, ai chưa biết thì mình bày vẽ, ai thiếu thốn hoặc gặp sự cố cần giúp đỡ thì mình sẵn sàng giúp đỡ. Từ trước đến giờ, lực lượng thuyền viên trên bốn chiếc tàu của gia đình tôi rất ít khi thay đổi".

ở tuổi 65, sức khỏe đã giảm sút và dù đã bàn giao các tàu cá cho sáu người con trai, nhưng ông ái vẫn luôn là một "tổng chỉ huy" đội tàu gia đình. ông luôn theo dõi và hướng dẫn các con trên mỗi hải trình thông qua hệ thống liên lạc đã được cài đặt sẵn ở nhà. ở đất liền, vợ chồng ông cùng các con dâu đảm đương các công việc như thu chi, liên hệ với các mối lái, bán sản phẩm. ông ái thường xuyên nhắc nhở các con phải giữ bản lĩnh ngư dân Việt Nam, công dân Việt Nam mỗi khi ra khơi, sẵn sàng tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh hải quốc gia, đồng thời phải có tinh thần chia sẻ, giúp đỡ những trường hợp gặp hoạn nạn. Nhiều lần, đội tàu của ông đã cứu hộ nhiều tàu gặp nạn, trong đó có trường hợp 28 thuyền viên của một tàu câu mực ở tỉnh Quảng Ngãi bị tàu Trung Quốc tấn công làm tàu này vỡ đôi. ông mua quần áo, cấp tiền cho các thuyền viên này về quê. ông quan niệm rằng: "Đó là cái đạo của nghề đi biển".

Là một người con của Mỹ An, ngoài việc đóng góp xây dựng đường giao thông, quỹ vì người nghèo của xã, mỗi năm ông còn mua 2,5 tấn gạo cấp phát cho những người già neo đơn, trẻ em mồ côi. Với ông, đó là tình làng nghĩa xóm, là việc nên làm.