Theo quy định của luật Giao thông đường bộ 2008, chỉ có các lực lượng sau đây có thẩm quyền điều khiển, xử phạt giao thông:
- Cảnh sát giao thông đường bộ: Là lực lượng chuyên trách đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường bộ.
- Lực lượng Cảnh sát khác: Khi được giao nhiệm vụ hỗ trợ Cảnh sát giao thông đường bộ.
- Công an xã: Trong phạm vi địa bàn xã, phường, thị trấn.
- Thanh tra giao thông: Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao.
Dân phòng không thuộc các đối tượng được quy định có thẩm quyền điều khiển, xử phạt giao thông. Do đó, việc dân phòng dừng xe, kiểm tra giấy tờ, xử phạt người vi phạm giao thông là vi phạm pháp luật.
Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật, dân phòng có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc bảo đảm trật tự an toàn giao thông, cụ thể như:
- Tham gia tuần tra, kiểm soát: Phát hiện, ngăn chặn các hành vi vi phạm giao thông.
- Thông báo cho cơ quan chức năng: Khi phát hiện các hành vi vi phạm giao thông nghiêm trọng.
- Hỗ trợ giải quyết các vụ tai nạn giao thông.
Do đó, nếu phát hiện thấy dân phòng có hành vi điều khiển, xử phạt giao thông, người dân có thể:
- Yêu cầu dân phòng xuất trình giấy tờ chứng minh thẩm quyền.
- Từ chối chấp hành yêu cầu của dân phòng nếu họ không có thẩm quyền.
- Báo cáo vi phạm của dân phòng đến cơ quan chức năng có thẩm quyền.