"Bất cứ a? tuyên bố có khả năng t?ên tr?, thấu thị hoặc áp vong, họ chính là kẻ lừa đảo". Đạ? tá T?ến sỹ Đỗ K?ên Cường đã nó? như vậy vớ? k?nh ngh?ệm hơn 30 năm ngh?ên cứu các h?ện tượng dị thường.
Câu chuyện về các nhà ngoạ? cảm đang thu hút sự quan tâm của dư luận, nhất là sau một loạt phóng sự VTV “vạch mặt nhà ngoạ? cảm”, trong đó có cả một nhân vật được co? là “huyền thoạ? ngoạ? cảm” của V?ệt Nam, vậy Ông bình luận gì về vấn đề này?
Tô? hoàn toàn ủng hộ VTV trong v?ệc vạch mặt g?ớ? ngoạ? cảm. Nếu có t?ếc thì chỉ t?ếc là VTV lên t?ếng hơ? muộn. Vớ? sức mạnh to lớn trong v?ệc tác động lên nhận thức và hành động của xã hộ?, nếu VTV lên t?ếng sớm hơn, chắc chắn g?ớ? ngoạ? cảm không thể lộng hành như thờ? g?an qua. Tô? rất mừng là nay xã hộ? đã tương đố? đồng thuận trong vấn đề rất nhạy cảm này.
X?n lưu ý rằng, ngay từ 2007, tô? đã được cộng tác vớ? nhà thơ Nguyễn Quang Th?ều (h?ện là Phó Chủ tịch Hộ? nhà văn V?ệt Nam) và nhà thơ Nguyễn Quyến để vạch mặt g?ớ? ngoạ? cảm. Và vào năm 2008, báo Thể thao và Văn hóa đã đăng l?ên t?ếp 28 bà? v?ết của tô? về các h?ện tượng dị thường, trong đó tô? k?ên quyết bác bỏ cá? gọ? là “ngoạ? cảm tìm mộ”, một thuật ngữ hoàn toàn sa? về mặt học thuật và về mặt thực t?ễn.
Báo chí có thuật ngữ nhà ngoạ? cảm “rởm” và nhà ngoạ? cảm “chân chính”, vậy theo Ông có t?êu chí gì để phân b?ệt không hay tất cả đều là rởm?
Kh? được đăng bà? trả lờ? phỏng vấn kết luận loạ? bà? v?ết vớ? cá? tít: “Đạ? tá Đỗ K?ên Cường, ch?ến b?nh quyết sạch ngoạ? cảm g?ả danh”, tô? đã đùa vớ? nhà thơ Nguyễn Quang Th?ều và nhà thơ Nguyễn Quyến rằng, phả? chăng tô? không chống ngoạ? cảm “chân chính”.
Đạ? tá T?ến sỹ Đỗ K?ên Cường.
X?n khẳng định một sự thật rằng, sau 130 năm ngh?ên cứu (sau kh? Hộ? ngh?ên cứu tâm l?nh đầu t?ên trên thế g?ớ? ra đờ? tạ? Anh năm 1882), g?ớ? khoa học quốc tế chưa tìm thấy bất cứ một bằng chứng đáng t?n cậy nào cho thấy các h?ện tượng ngoạ? cảm và tâm l?nh có thật. Đ?ều đó có nghĩa bất cứ a? tuyên bố có khả năng t?ên tr?, thấu thị hoặc áp vong, họ chính là kẻ lừa đảo, cho dù là lừa đảo chủ ý (để cầu danh lợ?) hoặc không chủ ý (do t?n tưởng mù quáng vào khả năng không có thật của mình).
X?n nhấn mạnh đ?ều căn cốt đó, do một thực tế là ngay cả những ngườ? đang mạnh mẽ phê phán g?ớ? ngoạ? cảm tìm mộ dường như cũng t?n các h?ện tượng tâm l?nh có thể có thật, cho dù vớ? xác suất rất nhỏ. Nh?ều ngườ? nhắc tớ? Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Kh?êm, nhà t?ên tr? Nostradamus hoặc nhà t?ên tr? Vanga.. X?n nhấn mạnh rằng, nguyên lý bất định của cơ học lượng tử đã là phát súng ân huệ đố? vớ? khả năng t?ên tr? từ lâu rồ?; nếu không thì các hãng xổ số đã phá sản.
Những vấn đề VTV đề cập không phả? là lần đầu nhưng trước đây báo chí chỉ “đánh” lẻ tẻ rồ? sau đó chìm xuống và những ngườ? được gọ? là “nhà ngoạ? cảm” vẫn hoạt động bình thường? Ông có thấy đ?ều này là bất thường?
Không có đơn vị và cá nhân quyền lực nào đứng sau hoặc bao che g?ớ? ngoạ? cảm và tâm l?nh đâu. Chính xác hơn, chính chúng ta là những kẻ bao che. Tạ? sao tô? nó? như vậy? Đó là vì “chúng ta muốn t?n”, một bản năng gốc của con ngườ?.
Có thể bạn đọc ngạc nh?ển, nhưng khoa học cuố? thế kỷ 20 chứng tỏ rằng, con ngườ? là loà? động vật mê tín, kh? chúng ta rất thích nghe và dễ t?n các h?ện tượng lạ thường, những h?ện tượng có vẻ nằm ngoà? h?ểu b?ết đương đạ?. Tạ? sao như vậy? Lý thuyết t?ến hóa h?ện đạ? nó? rằng, ngườ? mê tín có sức khỏe thế chất và t?nh thần tốt hơn ngườ? không mê tín, do đó có khả năng d? truyền hệ g?en bản thân tốt hơn. Là hậu duệ của những ngườ? mê tín, nên chúng ta mang sẵn cá? bản năng mê tín trong bản chất s?nh học của mình! Tuy nh?ên đây là một chủ đề rất phức tạp, nếu có dịp tô? sẽ trình bày rõ hơn.
Từ vụ VTV lật tẩy nhà ngoạ? cảm: T?ến sỹ Đỗ K?ên Cường "cần cấm g?ớ? ngoạ? cảm hành nghề"
Vấn đề nhà ngoạ? cảm, nhất là v?ệc sử dụng họ trong v?ệc tìm mộ l?ệt sĩ đã quá rố? loạn trong thờ? g?an qua. Vậy theo Ông, các cơ quan nhà nước cần ứng xử như thế nào để thay đổ? tình trạng trên? Có ý k?ến cho rằng, nên cấm tr?ệt để hoặc nếu để các nhà ngoạ? cảm này tồn tạ? thì cần phả? quản lý bằng cách tổ chức th? để cấp g?ấy chứng nhận, cấp g?ấy hành nghề.
Nếu đặt ra nh?ệm vụ quản lý ngoạ? cảm, nên tham khảo k?nh ngh?ệm quốc tế, nhất là của Mỹ, nơ? cả ha? g?ớ? ủng hộ và phản đố? các h?ện tượng lạ đều hoạt động rất năng nổ. Ở đây có ha? vấn đề: học thuật và quản lý nhà nước. Về mặt học thuật, chính phủ Mỹ tuyệt đố? không ch? t?ền thuế của dân để ngh?ên cứu các h?ện tượng đáng ngờ về mặt khoa học như ngoạ? cảm và tâm l?nh. Cần lưu ý thêm rằng, các tờ báo chính thống ngoạ? quốc (như T?me, Newsweek, The Econom?st,…) không bao g?ờ v?ết về các h?ện tượng này (trừ các bà? phê phán!). Tất cả k?nh phí ngh?ên cứu ngoạ? cảm đều do sự đóng góp của những ngườ? ưa chuyện lạ.
Do không công nhận ngoạ? cảm về mặt học thuật, nên chính phủ Mỹ cũng không đặt ra vấn đề quản lý ngoạ? cảm (tạ? sao lạ? quản lý cá? không có?). Các nhà ngoạ? cảm được tự do hoạt động để thỏa mãn tính h?ếu kỳ của dân chúng, m?ễn là không ảnh hưởng tớ? quyền lợ? hợp pháp của ngườ? khác và của xã hộ?. Nếu có sự lừa gạt thì đó là v?ệc của tòa án.
R?êng tạ? V?ệt Nam, quan đ?ểm của tô? là cấm g?ớ? ngoạ? cảm hành nghề. Còn a? muốn chứng tỏ khả năng, hãy thực h?ện sự thử ngh?ệm trước g?ớ? chuyên môn đủ tư cách học thuật. Tuy nh?ên đó chỉ là hoạt động thuần túy học thuật mà thô?.
Hôm qua, cơ quan công an đã bắt “nhà tâm l?nh” - cậu Thủy (Bắc N?nh) vì tộ? lừa đảo làm g?ả hà? cốt l?ệt sỹ. Đây không phả? “nhà ngoạ? cảm” duy nhất có hành v? lừa đảo nhưng là trường hợp đầu t?ên bị xử lý theo pháp luật. Vậy theo Ông, có nên có một cuộc tổng đ?ều tra và xử lý tất cả những trường hợp có bằng chứng lừa đảo theo đúng quy định của pháp luật?
Đó là đ?ều bình thường trong một nhà nước pháp quyền và nên làm.
Gần đây, một g?áo sư có t?ếng đã phát b?ểu đạ? ý: không thể để V?ện Toán học, V?ện Vật lý “đứng cùng” vớ? một trung tâm có những ngh?ên cứu về “áp vong”. Ông bình luận thế nào về phát b?ểu này?
Tô? h?ểu sự bức xúc của và hoàn toàn đồng ý vớ? ý tưởng đó. Theo tô?, UIA và Trung tâm ngh?ên cứu t?ềm năng con ngườ? là những tổ chức phả? chịu trách nh?ệm chính trong v?ệc lăng xê g?ớ? ngoạ? cảm. Qua các sự vụ như công nhận khả năng áp vong của cô đồng Phương tạ? Thanh Hóa, tung hô lúa nhân đ?ện (trồng lúa không cần phân bón và thuốc trừ sâu, chỉ cần nhà nhân đ?ện tuần ha? lần đề nhìn ruộng lúa trong và? phút để “truyền năng lượng vũ trụ” mà lúa tốt bờ? bờ?!), bênh vực Phan Thị Bích Hằng hoặc gắn gương Huyền Thông để tôn v?nh một số nhà ngoạ? cảm, có thể thấy ha? tổ chức này là các cơ quan phản khoa học hơn là khoa học.
Có thể bạn đọc không ngờ tớ? một thực tế rất đáng buồn rằng, ông t?ến sỹ g?ám đốc UIA hoàn toàn không b?ết ngoạ? cảm là gì, cho dù ông rất hăng ha? ngh?ên cứu và tung hô g?ớ? ngoạ? cảm. Nếu không t?n, x?n bạn đọc hãy tìm lạ? ha? loạt bà? v?ết cũ của tô?.
Những ngườ? phụ trách UIA hay Trung tâm ngh?ên cứu t?ềm năng con ngườ? cũng là nhà khoa học, vậy theo Ông tạ? sao họ lạ? t?n và thuyết phục dư luận là có những nhà ngoạ? cảm thật (nhà ngoạ? cảm chân chính) dù khẳng định khả năng của họ chỉ đạt 60-70\% và có thể mất đ? ?
Có ha? lý do cơ bản. Đầu t?ên vớ? tư cách một ngườ? bình thường, họ cũng mê tín như chúng ta, do bản năng s?nh học ch? phố?. Thứ ha?, tuy cũng là nhà khoa học, nhưng họ không phả? là nhà khoa học trong lĩnh vực dị thường học, nên th?ếu k?ến thức chuyên sâu. Năm 2002, tô? đã từng báo cáo chủ đề Các h?ện tượng ngoạ? cảm và tâm l?nh dướ? ánh sáng khoa học tạ? V?ện Vật lý thuộc V?ện hàn lâm khoa học và công nghệ V?ệt Nam nên tô? b?ết. Tạ? buổ? sem?nar đó, vị g?áo sư g?ám đốc Trung tâm ngh?ên cứu t?ềm năng con ngườ? hoàn toàn chưa b?ết những thông t?n mà tô? trình bày.
Ông đánh g?á thế nào về sự “chủ quan” của các tổ chức ch? t?ền cho v?ệc t?m k?ếm mộ l?ệt sĩ bằng ngoạ? cảm như trường hợp Ngân hàng chính sách xã hộ? ch? hơn 7 tỷ đồng cho “nhà tâm l?nh Thủy”?
Hoặc họ t?n tưởng mù quáng vào khả năng tâm l?nh, hoặc họ không t?n nhưng vẫn ch? t?ền vì những lý do “tế nhị” nào đó. Chúng ta t?n tưởng vào cơ quan đ?ều tra và cùng chờ sự kết luận của pháp luật.
X?n cám ơn ông!
H.M?nh (Nguo?duat?n.vn)
