Tốt nghiệp đại học An ninh nhân dân, Nguyễn Thanh Don về công tác tại cơ quan Thường trực phía Nam, bộ Công an. Trong thời gian công tác, Don quen biết một cán bộ Agribank chi nhánh TP.HCM và được người này cung cấp tài liệu “mật” liên quan đến những sai phạm của Giám đốc chi nhánh ngân hàng này. Có được tài liệu, Don đã tống tiền Giám đốc chi nhánh ngân hàng nhưng bị phát hiện và bị bắt.
Bị cáo Nguyễn Thanh Don tại phiên tòa. |
Cựu cán bộ công an dùng tài liệu “mật” để “làm tiền”
Một ngày cuối tháng Mười, TAND TP.HCM mở phiên tòa xét xử bị cáo Nguyễn Thanh Don (SN 1983) về tội Cưỡng đoạt tài sản. Don là cựu cán bộ công an thuộc cục An ninh xã hội, công tác tại cơ quan thường trực phía Nam, bộ Công an. Quá trình làm việc, Don được một người quen đưa cho tập tài liệu liên quan đến những sai phạm của Giám đốc chi nhánh của một ngân hàng.
Có được tài liệu này, Don đóng giả người khác, yêu cầu Giám đốc ngân hàng chi 3 tỷ đồng nhưng hành vi của Don bị phát hiện. Nội dung vụ án được đại diện VKS công bố tại tòa có nội dung như sau: Ngày 5/1/2018, ông Trần Văn Gấm (Giám đốc Agribank chi nhánh 4) tố giác đối tượng xưng danh là Trần Thanh Tra, gọi điện thoại, nhắn tin đe dọa, yêu cầu ông Gấm đưa 3 tỷ đồng mang đến địa chỉ số 258 Nguyễn Trãi, phường Nguyễn Cư Trinh, quận 1 (cơ quan thường trực phía Nam, bộ Công an).
Lý do ông Gấm bị yêu cầu đưa tiền là bởi đối tượng Trần Thanh Tra đang giữ 1 bộ tài liệu có liên quan tới các khoản nợ xấu của Agribank chi nhánh 4, nếu không đưa cho Tra 3 tỷ đồng thì Tra sẽ gửi tài liệu đến cơ quan điều tra để xử lý. Trong các ngày 6 và 7/1/2018, đối tượng xưng danh là Trần Thanh Tra tiếp tục gọi điện thoại, nhắn tin yêu cầu ông Gấm đưa tiền. Khi ông Gấm nói chưa rút được tiền thì đối tượng Tra yêu cầu chuẩn bị trước 1,5 tỷ đồng và hẹn giao tiền vào sáng hôm sau.
Vào 10h ngày 8/1/2018, ông Gấm mang tiền tới địa chỉ hẹn. Tuy nhiên, đối tượng xưng danh là Tra không xuất hiện mà nhờ một thanh niên khác ra nhận tiền, đồng thời đưa tài liệu cho ông Gấm. Ông Gấm yêu cầu kiểm tra tài liệu thì thanh niên này không đồng ý và nói chỉ nhận tiền và giao tài liệu chứ không kiểm tra. Cùng lúc này, lực lượng cảnh sát điều tra thuộc bộ Công an có mặt, bắt giữ nam thanh niên trên. Tại cơ quan điều tra, nam thanh niên vừa bị bắt giữ khai tên Trần Duy Quang. Quang khai là em họ của Nguyễn Thanh Don và được Don nhờ đến đến trước cổng trụ sở cơ quan thường trực phía Nam, bộ Công an để chuyển 1 tập tài liệu cho 1 người đàn ông và nhận túi xách. Do Don hứa sẽ cho Quang 200 triệu đồng để mở quán cà phê nên Quang đồng ý. Quang nói mình chỉ làm theo yêu cầu của Don, hoàn toàn không biết tập tài liệu mà Don nhờ đưa cho ông Gấm có nội dung gì. Quang cũng không biết Don tống tiền ông Gấm, mà chỉ là đi đưa tài liệu, nhận tiền giúp anh (Nguyễn Thanh Don - PV) để được cho một số tiền mở quán cà phê.
Chiếc cặp rỗng không “cứu” được cựu Đại úy công an
Từ lời khai của Trần Duy Quang, cơ quan điều tra bộ Công an triệu tập Nguyễn Thanh Don lên làm việc. Don khai có quen biết với ông Lê Bá Thọ làm việc tại Agribank chi nhánh 4. Ông Thọ nói cho Don biết việc ông Gấm làm Giám đốc Agribank chi nhánh 4 nhưng có nhiều sai phạm và sẽ cung cấp tài liệu để Don làm việc.
Sau đó, Thọ đưa cho Don tài liệu có liên quan tới đến những khoản nợ xấu của Agribank chi nhánh 4 và đơn tố cáo ông Gấm ghi tên là Lê Bình. Có được tài liệu liên quan đến ông Gấm, Don đánh máy 1 bức thư đề tên là Trần Thanh Tra ghi địa chỉ số 258 Nguyễn Trãi, phường Nguyễn Cư Trinh, quận 1 và sử dụng điện thoại bàn của cơ quan (bộ Công an) nơi Don công tác gọi cho ông Gấm với nội dung “biết điều thì khắc phục hậu quả”. Hai ngày sau đó, Don tiếp tục nhắn tin, điện thoại đe dọa, yêu cầu ông Gấm đưa 3 tỷ đồng để “mua” tài liệu mà Don đang có. Sau khi thỏa thuận, Don hẹn ông Gấm đến tại cổng cơ quan nơi mình làm việc vào sáng 8/1/2018 để đưa tiền và nhận lại tài liệu.
Sáng 8/1, Don đưa cho Quang 1 điện thoại di động và 1 tập tài liệu, nói Quang đến cổng cơ quan bộ Công an phía Nam để giao tập tài liệu và nhận 1 túi xách từ một người đàn ông. Khi Quang và ông Gấm đang trao đổi tiền - tài liệu qua lại thì các trinh sát thuộc bộ Công an xuất hiện, bắt giữ. Biết hành vi của mình bị bại lộ, Don chạy xe máy tới đường Võ Văn Kiệt vứt hết các điện thoại mà Don đã dùng để liên lạc với ông Gấm. Tiếp đó, Don về cơ quan tiêu hủy tất cả tài liệu mà Don phô tô từ tài liệu mà ông Thọ đưa. Vào 13h cùng ngày, Don mua 1 điện thoại có gắn sim rác nhắn tin cho ông Gấm với nội dung: “Quang chỉ là thằng xe ôm” nhằm mục đích che giấu tung tích.
Dù tiêu hủy các tài liệu, chứng cứ, nhưng Don vẫn không qua mặt được cán bộ điều tra, hành vi của Don bị bại lộ. Tại phiên tòa, Don khai từng tốt nghiệp đại học An ninh nhân dân vào tháng 6/2006 và về công tác tại cục An ninh xã hội, bộ Công an. Don biết các sai phạm của ông Gấm thông qua ông Lê Bá Thọ. Được gọi xác minh, ông Thọ cho biết trong quá trình công tác tại Agribank chi nhánh 4, ông và bà Trần Thị Mỹ Hương (nhân viên kho quỹ Agribank chi nhánh 4) đều có mâu thuẫn với ông Gấm. Từ đó, ông Thọ đã đưa cho Nguyễn Thanh Don 1 biên bản làm việc đợt 2 tại Agribank chi nhánh 4 và một đơn tố cáo ghi tên Lê Bình. Đơn tố cáo này do bà Hương đưa cho ông Thọ.
Mục đích của việc đưa các tài liệu liên quan đến ông Gấm cho Don là nhằm gây bất lợi, tổn hại về uy tín và vật chất cho ông Gấm. Tuy nhiên, ông Thọ không bàn bạc với Don, không biết Don sử dụng các tài liệu để yêu cầu ông Gấm đưa tiền. Có cùng lời khai với ông Thọ, bà Trần Thị Mỹ Hương thừa nhận biết các sai phạm của ông Gấm và có mâu thuẫn với ông Gấm nên bà làm đơn tố cáo ông Gấm và ghi tên Lê Bình.
Do cả ông Thọ và bà Hương không có mục đích tống tiền khi đưa các tài liệu cho Don mà chỉ nhằm mục đích hạ uy tín ông Gấm. Đồng thời, ông Gấm không yêu cầu xử lý ông Thọ, bà Hương nên cơ quan điều tra không xử lý đối với 2 người này. Đối với Trần Duy Quang, Quang không bàn bạc với Don, không có ý thức cưỡng đoạt tài sản nên không có căn cứ xử lý. Về phần Don, bị cáo thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội. Don cũng từ chối luật sư được tòa chỉ định, lý do là bản thân ăn năn hối cải, muốn thành tâm khai báo nên từ chối và gửi lời cảm ơn luật sư đã vào Chí Hòa thăm gặp, động viên. Don cũng đề nghị được xử kín và không đăng tải bản án lên cổng thông tin điện tử của ngành tòa án. Tuy nhiên, đề nghị của Don không được tòa chấp nhận.
Lúc đầu, Don bị truy tố đưa ra xét xử theo điểm a, khoản 4, Điều 170, BLHS, có khung hình phạt 12-20 năm tù. Tuy nhiên, ngày ra tòa, VKS bất ngờ quyết định thay đổi khoản truy tố đối với bị cáo Don thành khoản 1, Điều 170 (mức hình phạt từ 1-5 năm tù). Theo đại diện VKS, hành vi của Don đã cấu thành tội phạm Cưỡng đoạt tài sản khi yêu cầu giao tiền. Tuy nhiên, bị cáo chưa nhận được tiền nên hành vi của bị cáo chưa đạt nên thay đổi khung hình phạt cho Don.
Đại diện VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt Don từ 3 năm đến 3 năm 6 tháng tù giam. Sau giờ nghị án, HĐXX đồng ý với quan điểm của đại diện VKS khi cho rằng, việc Don đe dọa ông Gấm giao 1,5 tỷ đồng là có và hành vi này đã cấu thành tội phạm hình sự. Tuy nhiên, khi giao tiền, ông Trần Văn Gấm đem đến chiếc cặp không. Dữ liệu vụ án là bị cáo là chưa nhận được tiền nên việc VKS thay đổi khoản truy tố là đúng.
Ngoài ra, HĐXX xem xét các tình tiết giảm nhẹ ăn năn, thành khẩn, phạm tội lần đầu, hoàn cảnh, gia đình có công, phạm tội chưa đạt, được bị hại làm đơn bãi nại để giảm cho bị cáo Don một phần hình phạt. Từ nhận định trên, HĐXX đã tuyên phạt Nguyễn Thanh Don 3 năm 6 tháng tù giam về tội Cưỡng đoạt tài sản.
Công Thư
Bài đăng trên báo giấy Đời sống& Pháp luật số 173
