Ở nhà giam Công an tỉnh An Giang, dù bị thương rất nặng do dính 3 phát đạn vào đùi trước đó, nhưng Bạch Hải Đường vẫn bí mật nuôi chí vượt ngục. Hằng ngày y dùng thìa ăn cơm kiên nhẫn nạo tường nhà giam, sau đó nhào cát cùng cơm thừa làm vữa bít lại như cũ. Cơ hội đến Bạch Hải Đường đã vượt ngục trót lọt - cuộc đào thoát ngoạn mục thời điểm đó được coi là sự kiện chấn động đối với lực lượng công an tỉnh An Giang. Thế nhưng, dù ma mãnh đến đâu “siêu trộm” vẫn không thoát được lưới pháp luật. Bị bắt lại lần 2, Bạch Hải Đường đã chết trong trại giam vì bệnh tật mà không một người thân nào đến nhận xác.
“Khoét vách” ngục đào thoát ngoạn mục
Đêm 22/3/1980, Bạch Hải Đường bị lực lượng Thị đội Long Xuyên (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh An Giang) vây bắt ngay tại “khu ổ chuột” Ba Lâu (nay là đường Thoại Ngọc Hầu, Phường Mỹ Long, TP. Long Xuyên). Trong cuộc vây bắt nghẹt thở này, y đã bị bắn 3 phát đạn vào đùi phải. Ngay ngày hôm sau, “siêu trộm” được giải về nhà giam công an tỉnh để chờ hỏi cung. Ông Phạm Thành Lợi - nguyên cán bộ thị đội Long Xuyên, người cho Bạch Hải Đường “ăn đạn” nay đã bước sang tuổi 62, nhưng vẫn nhớ như in cuộc vây bắt 40 năm trước. Ông nhớ lại: “Đêm đó tại nhà thị đội, Bạch Hải Đường bị còng, người lấm lem bùn đất, chân bê bết máu nhưng khuôn mặt vẫn lạnh tanh, không hề nao núng. Anh em chúng tôi sợ nhà giam của thị đội không giữ được chân “siêu trộm”, lãnh đạo quyết định bàn giao y cho công an tỉnh. Ai cũng nghĩ, dù có ba đầu sáu tay thì Bạch Hải Đường cũng không thể thoát, nhưng điều không ngờ đó đã xảy ra”.
Ông Thanh là người xông vào bắt Bạch Hải Đường |
Ở nhà giam công an tỉnh, Bạch Hải Đường bị giam chung phòng với 4 phạm nhân khác, được điều trị vết thương dưới sự giám sát chặt chẽ 24/24 của đội ngũ quản giáo. Hằng ngày y vẫn tỏ ra rất ngoan ngoãn, tuân thủ nội quy trại, gặp cán bộ luôn răm rắp dạ, vâng khiến ai nấy đều nghĩ y đã có sự thay đổi để hoàn lương. Thế nhưng, một âm mưu đáo trại đang được Bạch Hải Đường và đồng bọn bí mật lên kế hoạch. Hằng ngày tranh thủ lúc ăn cơm, Bạch Hải Đường và đồng bọn phân công nhau dùng thìa để khoét tường, sau đó trích một phần cơm thừa, pha với nước và cát để tạo thành vữa và trát lại như cũ. Trình độ ngụy trang của “siêu trộm” và đồng bọn hoàn hảo đến mức, dù lực lượng quản giáo sát sao đến mấy cũng không hề nhận ra. “Chúng tôi ngày ngày đều kiểm tra phòng giam ngày ngày vẫn thấy Bạch Hải Đường nằm lết do vết thương ở chân. Chúng tôi nghĩ không bao giờ một tên tù thương tích nặng có thể vượt ngục được”, ông Lê Trường Thanh, nguyên cán bộ công an tỉnh vào thời điểm đó nhớ lại.
Qua mắt được cán bộ quản giáo, Bạch Hải Đường và đồng bọn âm thầm khoét mỏng dần bờ tường nhà giam, đến lúc chỉ cần dùng lực đẩy nhẹ là có thể thông ra ngoài thì chúng dừng lại. Thời cơ đã đến, vào một đêm mưa gió giữa tháng 5/1980, khi lực lượng quản giáo mất cảnh giác, Bạch Hải Đường đã tháo còng cùng 4 phạm nhân khác chui ra ngoài tẩu thoát. Sáng ra cán bộ nhà giam đến kiểm tra thì chỉ còn mấy chiếc còng chỏng chơ cùng một lỗ hổng bờ tường, tất cả đều sững sờ kinh ngạc. Còn ngỡ ngàng hơn, trên vách tường nhà giam có dòng chữ như thách thức: “Nơi đây không phải chốn dừng bước giang hồ của Bạch Hải Đường”, ký tên Nguyễn Ngọc Truyện. Không ngờ sự cẩn trọng trong 3 tháng qua của cán bộ quản giáo cũng chỉ bằng thừa.
Thông tin cấp báo lên lãnh đạo công an tỉnh, một tổ công tác đặc biệt ngay sau đó được thành lập, với quyết tâm truy lùng bằng được Bạch Hải Đường bắt về trong thời gian sớm nhất. Ông Lê Trường Thanh kể lại: “Lúc đó chúng tôi ra lệnh truy nã khắp các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long; lần theo dấu vết trước đây y từng ở, lấy lời khai những người liên quan nhưng tất cả đều vô vọng”. Tháng 5 trôi qua vẫn chưa có một thông tin gì về Bạch Hải Đường. Tháng 6 qua nhanh và tháng 7 đã tới, anh em ai nấy đều sốt ruột. Đang trong lúc bế tắc nhất thì có một nguồn tin trinh sát báo về, Bạch Hải Đường đang ẩn náu tại nhà vợ mình ở một vùng sâu thuộc tỉnh Sóc Trăng.
Xộ khám lần hai và chết trong cô độc
Ông Thanh nhớ lại: “Khi nghe tin, chúng tôi ai nấy mừng rỡ, lãnh đạo liền triệu tập cuộc họp khẩn, cử lực lượng thiện chiến nhất đi bắt đối tượng. Thượng úy Phạm Thanh Sơn (đã mất), nguyên đội trưởng đội trọng án, một trong những CSHS tài năng nhất của Phòng CSHS tỉnh An Giang, có tư duy phá án tốt và đặc biệt là rất giỏi võ được cử đi. Ông Thanh là người khỏe mạnh, cũng có võ nên được chọn và một chiến sỹ kiêm lái xe. Tôi còn nhớ lãnh đạo lúc đó cấp cho chúng tôi một xe jeep, mấy can xăng đầy ắp ý nói, chừng nào nếu chưa bắt được được Bạch Hải Đường thì chưa về lại đơn vị”. Ngày 25/7/1980, tổ công tác đặc biệt lên đường hướng Sóc Trăng thẳng tiến.
Bạch Hải Đường lúc bị bắt lần cuối trước khi chết. |
Nói về Bạch Hải Đưởng, thời gian trốn thoát biết rằng bản thân đang bị công an truy nã ráo riết nên y đề phòng cao độ. Tại nhà vợ, y luôn cảnh giác, chỉ lúc nào cần lắm mới ra khỏi ấp, còn không thì ở nhà. Bạch Hải Đường hiểu cần phải tạm nằm yên một thời gian khi tình hình lắng xuống mới “làm ăn” tiếp. Tổ công tác của ông Thanh đã nghiên cứu rất kỹ địa hình nơi Bạch Hải Đường trốn cũng như tính cách và tâm lý của hắn. Theo đó, nếu xông thẳng vào nhà thì cơ hội bắt được Bạch Hải Đường rất khó, bởi y là một kẻ rất nhanh, giỏi võ và khỏe mạnh. Ông Thanh và đồng đội luôn hiểu, nếu một chọi một thì coi như hắn luôn chắc phần thắng, đó là chưa kể hắn luôn có người thân bên cạnh hỗ trợ. Phương án khả thi nhất là dụ y ra ngoài để bắt. Nghiên cứu kỹ, tổ công tác quyết định dùng một người (cùng buồng giam và cùng vượt ngục với Bạch Hải Đường nhưng đã hợp tác với công an, tên Th.) để nhử y ra ngoài.
Khoảng 3h chiều ngày 25/7/1980, khi Bạch Hải Đường đang nằm đong đưa võng dưới gốc cây trong vườn thì bất ngờ Th. xuất hiện. Gặp lại chiến hữu vượt ngục, Bạch Hải Đường mừng rỡ. Th. đề nghị ra quán nhậu lai rai nói chuyện, y không mảy may nghi ngờ và đi ngay. Tại quán nhậu bình dân gần nhà, Bạch Hải Đường rối rít hỏi chuyện Th. về tình hình bên ngoài, bàn phương án “làm ăn” trong tương lai... Đúng lúc cả hai đang say sưa thì bất bất ngờ ông Thanh và Thượng úy Sơn xuất hiện. Linh tính của một tên trộm đã mách bảo có gì đó bất thường, Bạch Hải Đường định chồm dậy thì ông Thanh và Thượng úy Sơn lao tới. Thượng úy Sơn rút súng lệnh: “Bạch Hải Đường giơ tay lên!”. “Siêu trộm” sững người thoáng chốc nhưng lại ngoái đầu bỏ chạy thục mạng vào phía trong bếp quán, ngay lập tức ông Thanh lao tới ôm từ đằng sau.
Cuộc giằng co quyết liệt, Bạch Hải Đường như con thú dính bẫy cố vùng vằng đánh trả hòng thoát nhưng bị ông Thanh gài chân té đập đầu vào bếp nấu, máu chảy ướt nhẹp tóc. Ông Thanh kể lại khoảng khắc nghẹt thở này: “Quyết không để hắn thoát, tôi ôm hắn từ đằng sau và hét giục đồng chí Sơn cứ bắn đi, nếu rủi tôi chấp nhận trúng đạn. Đồng chí Sơn chần chừ cuối cùng cũng bóp cò. Sau phát nổ, Bạch Hải Đường gục xuống chúi đầu vào bếp bất tỉnh. Tôi ngỡ đạn đã găm trúng đầu hắn, nhưng kiểm tra lại thì thấy trúng đùi. Hóa ra vì sợ đạn xuyên qua cả tôi nên đồng chí Sơn đã lựa thế cuối cùng hạ súng bóp cò. Tôi và đồng chí Sơn còng tay hắn, khênh ra bỏ lên xe jeep cho đồng chí lái xe canh giữ. Khi chúng tôi quay lại nhà nơi y trú để khám xét thì được biết đây là nhà vợ thứ của hắn. Trong nhà có khá nhiều bằng liệt sỹ, chúng tôi thầm nghĩ tiếc thay cho một gia đình cách mạng lại cưu mang một tên tội phạm nguy hiểm. Cũng có thể họ không biết y đang bị truy nã”.
Trở về trại giam tỉnh An Giang, lần này vết thương trên đùi Bạch Hải Đường càng nặng thêm, mặc dù các bác sỹ tận tình chăm sóc nhưng vẫn không có dấu hiệu thuyên giảm, y cứ nằm bệt mộ chỗ. Bên cạnh đó, chế độ canh phòng đối với y được nâng lên cấp độ cao nhất. Cơ hội trốn trại gần như không còn, lần này Bạch Hải Đường mới quyết định hạ bút khai tất tật tiểu sử, hoàn cảnh gia đình và quá khứ phạm tội một cách thành thật nhất. Rồi vết thương ở chân nhiễm trùng, cộng với bệnh kết lỵ, một ngày nọ Bạch Hải Đường đã chết trong trại giam khi chưa được đưa ra luận tội trước pháp luật. Theo ông Thanh thì khoảng thời gian cuối đời của Bạch Hải Đường vô cùng thê thảm. Lúc bị giam không một ai đến thăm, dù trước đây y nổi tiếng nhiều vợ, lắm bồ cùng vô số chiến hữu. Lúc chết cũng chẳng ai là thân thích đến nhận xác về khâm liệm và hương khói. Cuộc đời của “siêu trộm” lừng danh sống qua hai chế độ kết thúc từ đó.
Trong chuyến về lại Long Xuyên chúng tôi đã cố gắng hỏi thông tin về vợ, con hoặc người thân xa, gần của y nhưng tuyệt nhiên không ai hay biết. Và đến nay nói đến “siêu trộm” Bạch Hải Đường, người ta chỉ nhớ đến những câu chuyện còn trong dĩ vãng.
Hàn Phong - Lệ Hằng
