(ĐS&PL) – Không chỉ là cá? “duyên” kh? ông Chu gắn bó 20 năm vớ? nghề tắm rửa xác chết, mà đây còn là "cần câu cơm" đố? vớ? một con ngườ? có cuộc đờ? đầy truân chuyên, vất vả như ông.
Trong ch?ến tranh, ông từng đ? thanh n?ên xung phong (TNXP) rồ? chuyển sang vận tả? xe thồ phục vụ kháng ch?ến. Hòa bình lặp lạ?, ông trở thành “phu vàng” vớ? hơn hơn 12 năm sống k?ếp “nô lệ” để mong đổ? đờ?. K?ếp đào vàng, đào đá đỏ đầy những cuộc thanh trừng và ông tự g?ả? thoát cho mình vào một đêm trờ? tố? như mực, vớ? hành trình chạy trốn như ph?m hành động. Ông trở về rồ? “lăn lóc” vớ? k?ếp sống bạc bẽo trong 4 bức tường xây táp lô nham nhở. Có lần được ngườ? ta thuê tắm rửa cho một xác chết bị bệnh lâu năm, ông suy nghĩ rồ? nhận lờ? vì không làm thì chẳng có gì để ăn. Như là “cá? duyên”, suốt hơn 20 năm qua, ông sống vớ? nghề này và nhờ đó, vơ? đ? phần nào áp lực cơm áo, gạo
Cuộc đờ? truân chuyên của 1 cựu TNXP
Lần theo địa chỉ của ông Nguyễn Đông Thành (Nguyên chủ tịch UBND xã Quỳnh Mỹ) cung cấp, chúng tô? tìm đến “chò?” của cựu thanh n?ên xung phong Lê M?nh Chu kh? bà vợ của ông vừa ra khỏ? nhà để mưu s?nh bằng nghề mò cua bắt ốc.
Cảnh tượng đầu t?ên đập vào mắt chúng tô? là con được cách trở, đầy bùn và nước bẩn. Xe chúng tô? cứ phả? đ? số 1 mớ? leo lên được ngõ nhà ông, nằm ở lưng chừng nú?, thuộc xóm 1 xã Quỳnh Mỹ, huyện Quỳnh Lưu (Nghệ An). Phả? nó? là rất vất vả chúng tô? mớ? tìm được lố? dẫn vào nhà ông, kh? cây cố? um tùm đã che khuất.
Nhìn ngườ? đàn ông gầy gò, ốm yếu vớ? đô? mắt hóp sâu đang đứng trước chò? nghe nhạc “nam mô a d? đà phật…”, chúng tô? không thể ngờ được ngườ? đàn ông này đã có một quá khứ đầy v?nh quang. Ông đã có những năm tháng sung sức, góp đá phá đường, san lấp hố bom cho từng đoàn xe từ Bắc vào Nam đánh g?ặc Mỹ. Rồ? cũng chính ông trở về làm công nhân xe thồ t?ếp tế nhu yếu phẩm cho ch?ến trường m?ền Nam.
Thấy mọ? ngườ? có vẻ sốt sắng muốn nghe những tâm sự của mình, ông Chu mờ? chúng tô? vào nhà nhưng thực chất là cá? chò? của mình để nó? chuyện. Ông Chu kể, cá? g?ọng rắn chắc, không thể lẫn vào đâu vớ? ngườ? từng sống k?ếp “nô lệ” tạ? hang vàng Na Rì Bắc Cạn. “Năm 1965, tô? đ? thanh n?ên xung phong, làm nh?ệm vụ san lấp hố bom, sửa chữa vá đường tạ? các huyện m?ền tây Nghệ An. Đến năm 1968 thì về quê và t?ếp tục đ? xe đạp thồ hàng từ Hoàng Ma? vào Quảng Bình. Nh?ều đêm l?ền phả? đ? theo đường rừng để tránh máy bay ném bom. Hàng hóa mà đoàn xe thồ chúng tô? chở là gạo thóc, đường, mì tôm và có lúc cả đạn. Đến năm 1972, tô? về không đ? xe thồ nữa thì một trận bom B52 của g?ặc Mỹ đã dộ? xuống căn nhà của mình. Tô? nhớ rất rõ, hôm đó là ngày 12/10/ 1972, cả bố mẹ và tô? thoát nạn, duy chỉ có đứa em tra? tên là Lê M?nh Hoàng chết cháy trong nhà mà sau này cũng vì lý do này, bố mẹ tô? s?nh bệnh rồ? cũng qua đờ?”.
Ông Lê Chu M?nh tâm sự về cuộc đờ? mình vớ? PV.
Sau kh? hòa bình lập lạ?, ông Chu như ngườ? trắng tay vì cả bố và mẹ đều mất, nhà cửa thì tan hoang. Ông lấy vợ, bà là ngườ? tô? quen trong một lần đ? xe thồ. Lúc này, không có vốn làm ăn nên ông được một ngườ? g?ớ? th?ệu ra Na Rì Bắc Cạn đào đã? vàng thuê cho một chủ “bưởng” ngườ? Hà Nam vớ? ngày công là ba bữa gạo luộc cộng rau muống. Cuộc sống tạ? đây rất cơ cực, có ngày chủ “bưởng” phát h?ện ngườ? làm công dấu vàng nên cho đệ tử đánh đến chết rồ? xô xuống hố đã? vàng lấp luôn. “Nhìn cảnh tượng hã? hùng đó mà tô? luôn luôn lo sợ cá? ngày đó cũng sẽ đến vớ? mình. Nh?ều đêm tô? có ý định chạy trốn, nhưng chưa kịp thực h?ện đã thấy chủ “bưởng” dẫn về một ngườ? bỏ trốn bị bắt được và bị chôn xuống hố không còn ngày g?ỗ nên đành xếp lạ? chờ thờ? cơ. Sau này để khống chế các phu vàng, bọn chủ “bưởng” bắt các phu hút thuốc ph?ện, ma túy mà như chúng nó? là “để khỏe mà làm v?ệc”, ông Chu nhớ lạ?.
Và rồ? ông Chu cũng trở thành nạn nhân của ma túy sau nh?ều lần chúng phát cho không để sử dụng. Cứ cuố? một năm là bọn chủ “bưởng” cho lĩnh lương, sau kh? trừ ch? phí, mỗ? năm còn 1 tr?ệu đồng. Thấy không có t?ền gử? cho vợ con mà t?ền mua thuốc hút cũng dần dần không có nên một đêm tố? như mực, ngoà? trờ? mưa như trút nước, lợ? dụng bọn chủ “bưởng” ngủ say, ông Chu rón rén lẻn ra khỏ? trạ? và lao vào rừng chạy thục mạng gần 5 t?ếng đồng hồ thì ra tớ? đường quốc lộ và đón xe về nhà trong cảnh thân tàn ma dạ?. Vợ và con đều không t?n là ông vẫn còn sống, bở? nh?ều năm trờ?, ông gần như bặt vô âm t?n. Ông Chu vẫn còn nhớ như ?n, hôm đó là ngày 16/12/1984.
Hơn 20 năm tắm rửa xác chết
Về nhà, sau ít ngày được ngườ? làng trên, xã dướ? đến thăm hỏ?, ông Chu bắt đầu ổn định lạ? cuộc sống. Tuy nh?ên, sự động v?ên của hàng xóm không đủ để ông quên đ? thực tạ?, g?a đình đang chạy ăn từng bữa. Thờ? đ?ểm này, con cá? đã lớn, không có t?ền nuô? bọn chúng ăn học, ông Chu đành phả? cho chúng nghỉ. Đứa lớn, đứa nhỏ đều phả? đ? làm thuê và “tự” k?ếm vợ, k?ếm chồng vì thế đến nay tất cả bốn ngườ? con (ha? tra?, ha? gá?) đều đã lấy vợ, lấy chồng ở xứ ngườ?, và? ba năm mớ? về thăm quê một lần.
Những vật dụng có g?á trị nhất đố? vớ? g?a đình ông.
Tắt vộ? cá? máy nghe nhạc, ông Chu chậm rã? kể t?ếp: Con đ? làm thuê, th? thoảng mớ? về nhà, ở nhà chỉ có ha? ông bà nên không có t?ền mưu s?nh. Ngày ngày, bà Đào k?ếm được mươ? ngàn t?ền bán ốc không đủ sống nên a? thuê gì tô? làm nấy. Ban đầu, trong làng có ngườ? bị bệnh nằm l?ệt g?ường, hơn 1 năm sau bị chết. Con cá?, họ hàng không a? dám tắm rửa, thay quần áo nên đành thuê ngườ? ngoà? làm. Và thế là họ tìm đến tô?. B?ết là bẩn, nguy h?ểm, nhưng vì không làm thì không có t?ền mua gạo nên tô? nhận lờ? làm g?úp họ. Cứ thế, dần dần tô? khâm lượm, tắm rửa cho ngườ? này tớ? ngườ? k?a mà không hề trách móc chủ nhà trả nh?ều hay ít t?ền. Vừa làm g?úp những ngườ? xung quanh vùng, vừa k?ếm t?ền nên không chỉ tắm rửa khâm lượm mà ngay cả chuyển đồ s?nh hoạt của ngườ? chết, đánh trống, thổ? kèn, dần dần cũng trở thành “sở trường” của ông Chu.
Đến nay, đã hơn 20 năm, ông Chu làm nghề khâm lượm này. Không nhớ cụ thể nữa nhưng theo ước lượng, ông Chu đã từng tắm và lượm xác chết cho gần 1000 ngườ?. Cố gắng, nỗ lực như vậy nhưng số t?ền k?ếm được cũng chỉ đủ g?úp ông và vợ sống qua ngày mà thô?. Nhìn ba bức tường xây gạch táp lô cùng vớ? nửa bức phía trước lố? ra lồ? vào vào, chúng tô? hỏ?: Sao không làm nhà mà ở? ông Chu cho b?ết: Chưa có đủ t?ền thuốc, t?ền ăn thì làm sao có nhà mà ở. Được b?ết, g?a đình ông Chu cũng thuộc hộ nghèo như ông ch?a sẻ, nghèo thì nghèo chứ không có quyền lợ? gì nh?ều ngoà? ha? cá? thẻ bảo h?ểm y tế. Kh? chúng tô? hỏ? vì sao không làm chế độ thanh n?ên xung phong để được đã? ngộ theo quy định thì ông Chu trầm ngâm. “Có nh?ều ngườ? đến làm rồ? chú à, nhưng họ bảo phả? có năm đến 6 tr?ệu thì mớ? “lo” xong, mà g?a đình tô? thì làm gì có t?ền, thế là đành phả? nghỉ suốt từ đó cho đến nay mà không a? dám làm hộ”.
Nghèo đó? nhưng ông Chu bao g?ờ cũng sống rất lạc quan. Hằng ngày, ông vẫn dành thờ? g?an để nghe nhạc phật, đọc sách và thỉnh thoảng đ? thăm bạn bè thờ? ch?ến để ôn lạ? kỷ n?ệm xưa. Ngoà? ra nhưng ch?a sẻ của ông, hạnh phúc của đờ? ngườ? là làm được nh?ều v?ệc g?úp ích cho đờ?. Nghề của ông không a? thừa nhận nhưng mỗ? kh? g?úp tang g?a lo tắm rửa, khâm lượm xong, ông cũng cảm thấy tâm hồn được thanh thản. Có g?a đình họ trả thù lao cao, có ngườ? thấp, thậm chí nghèo quá ông không lấy nhưng hơn 20 năm qua, ông đã có những “tình yêu” nhất định vớ? cá? nghề của mình. Đã 75 tuổ? nhưng ngườ? thanh n?ên xung phong năm nào kh? nghe a? đó gọ? có ngườ? chết, cầm tắm rửa, khâm lượm, ông lạ? lên đường. Vớ? ông Chu, đó là cá? nghề gắn vớ? mình g?ống hệt như duyên số. Có ngườ? vì b?ết ông làm nghề đó nên xa lánh, ngạ? t?ếp xúc nhưng ông chỉ cườ?, mình làm v?ệc bằng cá? tâm, vớ? sự sẻ ch?a thực sự, còn đâu a? nghĩ gì thì kệ.
K?m Thoa – Xuân Bảy
