Vượt qua thách thức của dịch bệnh
ĐS&PL: Thưa Chủ tịch, năm 2021 Hội Luật gia Việt Nam đã đạt được những thành tựu nổi bật nào đáng chú ý?
Chủ tịch Nguyễn Văn Quyền: Năm 2021 là năm diễn ra Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, tổ chức bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu Hội đồng Nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. Đây là những sự kiện đặc biệt quan trọng của đất nước và cũng là năm đầu tiên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, trong bối cảnh đất nước gặp khó khăn, thách thức mới gay gắt hơn do tiếp tục xuất hiện các đợt dịch Covid-19 với những biến chủng mới lây lan nhanh và nguy hiểm hơn.
Trong bối cảnh đó, bám sát các quan điểm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, Đảng đoàn, Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Trung ương Hội Luật gia Việt Nam đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và triển khai nhiều chương trình, kế hoạch hoạt động, đề ra nhiều giải pháp thực hiện có hiệu quả những nhiệm vụ công tác trọng tâm năm 2021.
Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng đoàn, Ban Thường vụ, Ban Thường trực và từ yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị của Hội và của địa phương, các đơn vị, chi hội trực thuộc Trung ương Hội và Hội Luật gia các tỉnh, thành phố đã xây dựng và ban hành nhiều chương trình, kế hoạch hoạt động cụ thể và triển khai thực hiện có hiệu quả.
Việc học tập, quán triệt và tổ chức thực hiện các chủ trương, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nước, nhất là việc tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh tiếp tục được đẩy mạnh. Các cấp Hội đã thực hiện tốt việc Tổng kết thực hiện Đề án “Xã hội hóa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý giai đoạn 2017-2021”, Tổng kết việc thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng giai đoạn 2019 - 2021”; Tổng kết 20 năm thực hiện Chỉ thị số 56-CT/TW của Bộ Chính trị về việc tăng ccường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác của Hội Luật gia Việt Nam.
Bên cạnh đó, các cấp Hội cũng tham gia thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch bệnh cùng với chính quyền địa phương, cơ quan, đơn vị và đề ra nhiều giải pháp thiết thực để thích ứng với dịch bệnh trong tình hình mới. Các mặt công tác khác cơ bản cũng được triển khai thực hiện theo kế hoạch đã đề ra. Trung ương Hội và các cấp Hội đã kịp thời thích ứng với tình hình dịch bệnh và có nhiều giải pháp, hình thức phù hợp để tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ đã đề ra cho năm 2021.
ĐS&PL: Việc phổ biến, quán triệt Nghị quyết đại hội XIII của Đảng gắn với những hoạt động cụ thể có vai trò quan trọng để phát huy kết quả của Đại hội. Trước diễn biến dịch bệnh Covid- 19 rất phức tạp, Hội Luật gia đã triển khai thực hiện nhiệm vụ này như thế nào, thưa Chủ tịch?
Chủ tịch Nguyễn Văn Quyền: Thực hiện Chỉ thị số 01-CT/TW ngày 9/3/2021 của Bộ Chính trị về việc nghiên cứu, học tập, quán triệt, tuyên truyền và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn Quốc lần thứ XIII của Đảng, Đảng đoàn, Ban Thường vụ Trung ương Hội Luật gia Việt Nam đã chỉ đạo các cấp Hội, đơn vị trực thuộc thông qua các hình thức phù hợp. Đảng đoàn Hội Luật gia Việt Nam đã xây dựng và ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng gắn với việc thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của Hội trong nhiệm kỳ 2019-2024.
Các cấp Hội cũng căn cứ vào tình hình, nhiệm vụ tại địa phương, đơn vị để có Kế hoạch triển khai thực hiện cụ thể.
Trong đó, tập trung phổ biến, quán triệt các nội dung chủ yếu như: Triển khai sâu rộng đến các cấp hội và hội viên Chương trình hành động của Đảng đoàn Hội Luật gia Việt Nam thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng (Chương trình số 27-CTr/ĐĐ ngày 22/6/2021) và cụ thể hóa vào chương trình hành động của đơn vị mình để triển khai thực hiện với quyết tâm, nỗ lực cao, phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
Phát huy vị thế của Hội Luật gia Việt Nam với vai trò là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, là thành viên trong khối Nội chính hoàn thành tốt nhiệm vụ tham mưu cho Đảng và Nhà nước, cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, góp phần bảo vệ Nhân dân, bảo vệ Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa; giữ vững an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, kỷ cương, an toàn xã hội; phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh - trật tự; bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân; xây dựng Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền địa phương trong sạch, vững mạnh.
Mỗi tổ chức Hội, mỗi hội viên phải là lực lượng nòng cốt, trung kiên trong việc tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến nhân dân, góp phần giữ vững kỷ cương, trật tự xã hội bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ và bảo vệ nhân dân.
ĐS&PL: Năm 2021, đại dịch Covid-19 đã tác động mạnh mẽ đến mọi mặt kinh tế - xã hội của đất nước, các cấp Hội Luật gia Việt Nam đã có những thay đổi như thế nào để thích ứng linh hoạt, an toàn, hiệu quả?
Chủ tịch Nguyễn Văn Quyền: Thực hiện chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Hội Luật gia Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản thực hiện công tác phòng, chống dịch Covid-19 đến tất cả các cấp Hội và hội viên. Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 của Hội đã nghiêm túc triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền về phòng, chống dịch bệnh giúp cán bộ, hội viên nhận thức đúng, đầy đủ về đại dịch Covid-19. Hưởng ứng lời kêu gọi của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội đã phát động phong trào ủng hộ nhân dân ở những vùng đang gặp khó khăn do dịch bệnh cũng như kêu gọi cán bộ, hội viên tham gia ủng hộ Quỹ vắc xin phòng Covid-19 của Chính phủ.
Trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp, nhất là đợt bùng phát lần thứ 4, nhiều tỉnh, thành phố thực hiện các biện pháp giãn cách theo Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Trung
ương Hội và các cấp Hội đã kịp thời đề ra các giải pháp, cách thức để vừa bảo đảm thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn, vừa đáp ứng được các yêu cầu về phòng, chống dịch bệnh. Thông qua nhiều kênh, nhiều hình thức khác nhau, cán bộ, hội viên Hội Luật gia Việt Nam đã tích cực tham gia công tác phòng, chống dịch bệnh tại địa phương và nơi cư trú.
Để thích ứng an toàn với điều kiện dịch bệnh, duy trì tốt hoạt động chuyên môn, các cấp Hội đã chủ
động đề ra các giải pháp tổ chức thực hiện như: Từng bước hiện đại hóa nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động Hội, trong đó có việc ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực quản lý văn bản đi và đến. Nhiều hội nghị tập huấn, tổng kết…theo kế hoạch công tác đã được thực hiện bằng các hội nghị trực tuyến. Để phù hợp với tình hình dịch bệnh, các cấp Hội tích cực biên soạn các tài liệu phổ biến, giáo dục pháp luật, phối hợp với các ban, ngành thực hiện chương trình phổ biến trực tuyến qua Đài phát thanh, truyền hình tỉnh, các đài truyền thanh cấp huyện trong tỉnh. Việc trao đổi ý kiến về công tác trong nội bộ từng cấp hội và giữa các cấp hội cũng đã được nhiều nơi thực hiện bằng hình thức trực tuyến. Ở Trung ương Hội, đã triển khai tốt việc tổ chức các cuộc họp và Hội nghị trực tuyến. Trong năm đã tổ chức được gần 20 cuộc. Đồng thời hỗ trợ đường truyền để các tỉnh, thành hội tổ chức hội nghị trực tuyến khi có yêu cầu.
Hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị lớn được giao
ĐS&PL: Sau 20 năm thực hiện Chỉ thị 56-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa VIII) về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác của Hội Luật gia Việt Nam, Chủ tịch đánh giá như thế nào về việc các cấp hội thực hiện Chỉ thị 56?
Chủ tịch Nguyễn Văn Quyền: Trước khi có Chỉ thị 56-CT/TW, tổ chức Hội Luật gia được thành lập ở 48/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và hơn 20 cơ quan, tổ chức ở Trung ương (tổ chức hội ở huyện, quận, xã, phường chưa có nhiều); số hội viên trong cả nước có khoảng 20.000 người; hoạt động của các cấp hội hướng chủ yếu trong việc thực hiện nhiệm vụ tham gia công tác đối ngoại nhân dân và bước đầu tham gia vào công tác xây dựng pháp luật nhưng cũng chưa được nhiều.
Từ sau khi có Chỉ thị 56-CT/TW và Kết luận số 19-KL/TW ngày 23/5/2012 của Ban Bí thư đến nay, tổ chức và hoạt động của Hội Luật gia Việt Nam đã có sự phát triển vượt bậc. Đó là: Công tác xây dựng tổ chức Hội và phát triển hội viên ngày càng được kiện toàn, đến nay đã thành lập Hội ở 63 tỉnh, thành phố; 47 Chi hội Luật gia trực thuộc Trung ương; 490 Hội Luật gia cấp huyện, 4776 Chi hội Luật gia cơ sở, xã, phường, thị trấn với tổng số là 67.640 hội viên.
Công tác tham gia xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật được đẩy mạnh với nhiều hình thức, phương pháp phong phú, đa dạng, chất lượng các hoạt động được nâng cao, nội dung thiết thực. Đã chủ trì xây dựng và trình Quốc hội khóa XII thông qua Luật Trọng tài Thương mại và trình Quốc hội khóa XIII thông qua Luật Trưng cầu ý dân. Bên cạnh đó, Hội đã tổ chức nhiều hoạt động góp phần xây dựng Hiến pháp năm 2013; tham gia Ban soạn thảo và tổ biên tập 47 dự án luật và các văn bản quy phạm pháp luật khác… Công tác tuyên truyền, phổ biến đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, vận động nhân dân tôn trọng, chấp hành pháp luật ngày càng được tăng cường. Hội đã tiến hành đồng bộ các giải pháp về củng cố, kiện toàn đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật, chủ động xây dựng và triển khai các chương trình, kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật, phát huy tốt vai trò là thành viên Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật Trung ương và địa phương. Chủ động tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền về đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các chủ trương phát triển kinh tế - xã hội cho hội viên và nhân dân.
Thực hiện có hiệu quả Đề án xã hội hóa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý do Thủ tướng Chính phủ giao. Hội đã ký kết các Chương trình phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật với nhiều bộ, ngành hữu quan; triển khai nghiên cứu xây dựng và thí điểm các mô hình phổ biến, giáo dục pháp luật có hiệu quả.
Công tác tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý ngày càng hiệu quả và bền vững, qua đó phát huy thế mạnh của đội ngũ luật gia. Công tác tham gia cải cách tư pháp được thực hiện tích cực, có nhiều đóng góp cụ thể, thiết thực, Đảng đoàn Hội Luật gia Việt Nam đã được giao chủ trì xây dựng Đề án “Xây dựng Bộ chỉ số đánh giá của người dân đối với hoạt động tư pháp”. Công tác đối ngoại nhân dân và hợp tác quốc tế được tăng cường cả về chiều rộng và chiều sâu, đặc biệt là đấu tranh
bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Việt Nam.
Với những thành tích đạt được, Hội Luật gia Việt Nam đã vinh dự được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thành lập và nhiều phần thưởng cao quý khác.
ĐS&PL: Thưa ông, sau 5 năm thực hiện Đề án “Xã hội hóa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý” giai đoạn 2017-2021 đã mang lại kết quả như thế nào? Hội có đề xuất gì trong việc thực hiện nhiệm vụ này trong giai đoạn tiếp theo?
Chủ tịch Nguyễn Văn Quyền: Thực hiện triển khai Đề án này, việc thí điểm thành lập mô hình Trung tâm pháp luật cộng đồng đã được nhiều địa phương chú trọng nghiên cứu và xây dựng điểm để từ đó rút kinh nghiệm và đề xuất cơ sở cho việc triển khai các mô hình này. Từ điều kiện thực tiễn của từng địa phương, nhiều mô hình Trung tâm pháp luật cộng đồng đã ra đời, như Trung tâm pháp luật cộng đồng ở Tp.Hồ Chí Minh, Bắc Ninh, Lai Châu, Long An; Tổ tuyên truyền, phổ biến pháp luật ở Hà Nội; Trung tâm pháp luật cộng đồng hoặc Điểm tư vấn pháp luật ở Đồng Nai, Hậu Giang…
Trong quá trình thực hiện Đề án, các cấp Hội từ trung ương đến địa phương đã chú trọng việc xây dựng và bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ của đội ngũ báo cáo viên và tuyên truyền viên làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Mạng lưới đội ngũ báo cáo viên và tuyên truyền viên làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật được củng cố và tăng cường trong đó nhiều Hội Luật gia địa phương như: Tp.Hồ Chí Minh, Hải Dương, Lâm Đồng, Bình Thuận, Hà Nội… có hàng trăm báo cáo viên và tuyên truyền viên pháp luật đang hoạt động ở tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Mặc dù còn nhiều khó khăn về kinh phí, cơ sở vật chất nhưng việc bồi dưỡng, tập huấn cập nhật thông tin pháp luật, bổ sung kiến thức mới, nâng cao kỹ năng nghiệp vụ phổ biến, giáo dục pháp luật cho đội ngũ cán bộ làm công tác này đã được Trung ương Hội và Hội Luật gia các tỉnh, thành phố thường xuyên tổ chức với nhiều hình thức khác nhau.
Qua thực hiện Đề án cho thấy, quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về xã hội hóa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý là hoàn toàn đúng đắn, mang tầm chiến lược và phù hợp với thực tiễn, ngày càng đi vào cuộc sống với kết quả rõ nét. Nhận thức của cán bộ, nhân dân về pháp luật ở nhiều nơi được nâng lên.
Vị trí, vai trò của Hội Luật gia các cấp trong quá trình xã hội hóa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý ngày càng được tăng cường và khẳng định rõ hơn trong đời sống xã hội.
Hội đã triển khai có hiệu quả nhiệm vụ mà Đề án giao, đồng thời có đủ năng lực và điều kiện để triển khai mạnh mẽ công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý trước mắt cũng như lâu dài. Hội đã xây dựng đề xuất thực hiện Đề án “Phát huy vai trò của Hội Luật gia các cấp trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật” giai đoạn 2022-2027” sau khi được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt
ĐS&PL: Thưa Chủ tịch, năm 2022 đã đến. Để thực hiện tốt những nhiệm vụ trọng tâm đặt ra, các cấp Hội Luật gia Việt Nam cần có những giải pháp như thế nào?
Chủ tịch Nguyễn Văn Quyền: Sang năm 2022, để triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ đề ra, bảo đảm thích ứng với tình hình dịch bệnh, Hội Luật gia Việt Nam cần bám sát định hướng, quan điểm của Đảng, Nhà nước; đổi mới phương pháp làm việc; nỗ lực, cố gắng để triển khai, thực hiện tốt một số giải pháp sau đây:
Thứ nhất, nâng cao nhận thức của các cấp Hội và hội viên về tính chất, vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Hội Luật gia Việt Nam. Tiếp tục quán triệt và tổ chức thực hiện có hiệu quả các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về công tác Hội Luật gia, đặc biệt là các chỉ đạo của Đảng sau khi tổng kết 20 năm thực hiện Chỉ thị 56- CT/TW ngày 18/8/2000 của Bộ Chính trị khóa VIII “Về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác của Hội Luật gia Việt Nam”.
Thứ hai, phối hợp với chính quyền địa phương, đơn vị tăng cường công tác tuyên truyền về Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và các chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước và của địa phương, đơn vị.
Thứ ba, chủ động triển khai, hoàn thành tốt các nhiệm vụ thường xuyên, đồng thời thực hiện tốt những nhiệm vụ đột xuất được Đảng, Nhà nước, cấp uỷ, chính quyền địa phương giao; chú trọng mở rộng và thực hiện tốt hơn nữa các nhiệm vụ trọng tâm và có thế mạnh như: Tham gia xây dựng chính sách, pháp luật; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý, tư vấn giải quyết khiếu nại; tham gia giám sát việc thi hành pháp luật, đấu tranh phòng chống vi phạm pháp luật; tham gia cải cách tư pháp, cải cách hành chính; đấu tranh bảo vệ chủ quyền đất nước, bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Đẩy mạnh thực hiện chủ trương xã hội hoá, nhất là Đề án “Phát huy vai trò của Hội Luật gia các cấp trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật giai đoạn 2022-2027” sau khi được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; triển khai Đề án “Xây dựng Bộ chỉ số đánh giá của người dân đối với hoạt động tư pháp” sau khi được Ban bí thư phê duyệt.
Thứ tư, tiếp tục duy trì, củng cố, phát triển và làm sâu sắc hơn mối quan hệ giữa Hội Luật gia Việt Nam với Hội Luật gia dân chủ quốc tế (IADL), Hiệp hội luật gia Châu Á - Thái Bình Dương (COLAP), Hiệp hội luật gia các nước ASEAN (ALA), Hội Luật gia các nước và các tổ chức quốc tế khác mà Hội đã có mối quan hệ.
Thứ năm, tiếp tục thực hiện có hiệu quả ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống dịch Covid-19.
ĐS&PL: Trân trọng cảm ơn Chủ tịch!
Hoàng Bích
Bài đăng trên Tạp chí Đời sống& Pháp luật số Tết Nhâm Dần 2022
