Tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả quanh năm nhưng dồn dập vào dịp cuối năm. Đáng chú ý là đã có vụ có sự tiếp tay của cán bộ nhằm “mở đường” cho các hoạt động này. UBND TP.HCM khẳng định không cho phép có vùng cấm trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp cuối năm.
Nhiều vụ buôn lậu đã được các cơ quan chức năng bắt giữ. Ảnh minh họa |
Khoác áo Việt cho hàng lậu
Hiện nay, tình trạng buôn lậu “khoác áo” made in Vietnam” cho hàng từ nước ngoài hoặc hàng không có hóa đơn, chứng từ đưa từ nước ngoài về Việt Nam vẫn là một trong những kênh chủ yếu được các đối tượng buôn gian, bán lận lựa chọn.
Địa bàn xảy ra thuộc nhiều tỉnh/thành khác nhau nhưng thường bắt đầu từ các tỉnh biên giới đưa về các đô thị. Các mặt hàng “lậu” chủ yếu trong dịp cuối năm như: Đường cát, may mặc, điện tử - điện lạnh - điện gia dụng, mỹ phẩm, hàng thời trang...
Thống kê cho thấy, chỉ riêng tại đồn Cửa khẩu Long Bình (tỉnh An Giang), trong 6 tháng đầu năm 2019 đã phát hiện bắt giữ 38 vụ cùng 10 đối tượng, tạm giữ gần 45 tấn đường cát, gần 2.000 gói thuốc lá nhập lậu, hơn 50 tấn phế liệu.
Mới đây, lực lượng chức năng cũng ập vào kho nông sản của bà Phạm Thị Ly (tổ 2, ấp An Khánh, xã Khánh An, huyện An Phú, tỉnh An Giang) với nhiều nghi vấn. Khi nhiều đối tượng đang bốc vác bao tải màu trắng từ vỏ lãi (một loại thuyền nhỏ, chạy bằng máy) lên kho của cơ sở này, ngay khi lực lượng chức năng tiếp cận, các đối tượng điều khiển phương tiện chạy sang bờ phía Campuchia để tẩu thoát.
Tiến hành kiểm tra kho nông sản của bà Ly, lực lượng chức năng phát hiện 130 bao đường cát (loại 50kg/bao) với tổng trọng lượng 6,5 tấn. Đáng chú ý, trên bao bì này có in hàng chữ: “Cơ sở chế biến kinh doanh đường cát Ngọc Bích” có địa chỉ xã Mỹ An Hưng B, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp. Tuy nhiên tại thời điểm kiểm tra không có người đứng ra nhận số hàng nêu trên.
Hay vào đầu tháng 8/2019, trong quá trình giám sát hàng quá cảnh tại luồng xuất khẩu của cửa khẩu Xa Mát (tỉnh Tây Ninh), lực lượng hải quan cửa khẩu Xa Mát đã phát hiện lô hàng thuộc tờ khai hải quan ngày 1/8/2019 đăng ký tại chi cục Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 1 (thuộc cục Hải quan TP.HCM) của công ty TNHH TM - DV Phát Tài Nguyễn (quận Tân Bình, TP.HCM) có dấu hiệu vi phạm.
Tiến hành tạm dừng hàng hóa, đưa qua khu vực giám sát và kiểm tra thực tế toàn bộ lô hàng, lực lượng chức năng phát hiện thùng hàng là... rỗng, đã bị “rút ruột”. Theo đó, toàn bộ lô hàng này được xếp trong 1 container và sử dụng xe đầu kéo (biển số 51C– 17816) do Nguyễn Ngọc Thìn điều khiển.
Theo khai báo hải quan ban đầu của công ty Phát Tài Nguyễn thì lô hàng này là bách hóa, mới 100% xuất xứ Hàn Quốc, có trọng lượng trên 20 tấn, trị giá là gần 36 nghìn USD. Qua kiểm tra thực tế, lực lượng hải quan cũng phát hiện các niêm phong chuyên ngành cũng đã bị cắt. Hiện vụ việc cũng đã được giao đội Kiểm soát Chống buôn lậu khu vực miền Nam (Đội 3), thuộc cục Điều tra Chống buôn lậu, tổng cục Hải quan tiến hành xử lý theo quy định của pháp luật.
Đại tá Lại Xuân Trường, Phó Đồn trưởng Đồn Biên phòng Long Bình, tỉnh An Giang cho biết: “Hiện nay tình hình buôn lậu hết sức phức tạp, ví như trước đây đường cát nhập lậu ở biên giới về, chủ hàng mới tìm cách đóng bao bì sản xuất trong nước hoặc bao bì không có nhãn mác. Tuy nhiên gần đây, đường cát khi vào biên giới chủ hàng đã đóng nhãn mác, bao bì của các nhà máy đường sản xuất trong nước từ trước đó ở bên kia biên giới và có luôn hóa đơn, chứng từ nên lực lượng chức năng rất khó xử lý. Mặc dù biết đó là đường nhập lậu tuy nhiên không đủ chứng cứ để bắt giữ và xử lý”.
Có sự tiếp tay của cán bộ?
Thực tế thời gian qua cho thấy đã có sự tiếp tay của lực lượng thực thi công vụ, móc nối với các doanh nghiệp thi triển chiêu thức này. Điển hình, Trần Minh Luận (46 tuổi), Nguyễn Thị Ngọc Hà (41 tuổi), Nguyễn Văn Khiêm (53 tuổi), nguyên là Chủ tịch, Giám đốc và thành viên của số doanh nghiệp đã móc nối với một số cán bộ hải quan để nhập hàng lậu. Luận đã thuê người thành lập hàng loạt công ty, rồi chỉ đạo, điều hành các hoạt động buôn lậu.
Trong thời điểm 2014 – 2015, Luận cùng Hà và Khiêm sử dụng pháp nhân của một số công ty để buôn lậu thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm... từ nước ngoài về Việt Nam. Đến giữa năm 2015, nhóm này chuyển sang buôn lậu 18 con- tainer hàng điện tử, điện lạnh đã qua sử dụng, trị giá gần 10 tỷ đồng.
Để thực hiện trót lọt hành vi này, Luận chỉ đạo Hà, Khiêm đưa cho Nguyễn Hoàng Sơn (58 tuổi), cựu cán bộ chi cục Hải quan cảng Cát Lái (TP.HCM) số tiền 180 triệu đồng để để được “tạo điều kiện thông quan” 2 lô hàng. Sau đó, ông Sơn nói với Trần Văn Hùng (nguyên cán bộ hải quan) để thông quan cho lô hàng này.
Ngoài ra, trong vụ việc này còn có sự tiếp tay của ông Hoàng Lâm (60 tuổi) nguyên Giám đốc trung tâm Kỹ thuật đo lường chất lượng 3 khi ký, cấp giấy xác nhận đạt yêu cầu nhập khẩu đối với lô hàng trị giá hơn 3 tỷ đồng nói trên.
Hiện vụ việc cũng đã được đưa ra xét xử nhưng đã quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung, vì toà cho rằng, các thông tin còn mâu thuẫn.
Về xử lý cán bộ, công chức có liên quan trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, mới đây cục Hải quan TP.HCM cũng đã chỉ đạo chi cục Hải quan khu vực 1 tổ chức xem xét, kiểm điểm trách nhiệm của một số cán bộ, công chức liên quan tới 2 doanh nghiệp kê khai sai mã hàng hoá. Cụ thể, công ty TNHH Máy công cụ Liên Minh (địa chỉ số 50/2 Nguyễn Văn Quá, khu phố 4 phường Đông Hưng Thuận, quận 12, TP.HCM) thay đổi mã số, thuế suất của các mặt hàng trên dẫn tới chênh lệch thuế tăng phải nộp bổ sung là hơn 2,6 tỷ đồng đồng. Tương tự, công ty TNHH Vòng Xanh (số 100 đường Hải Thượng Lãn Ông, phường 10, quận 5) khai báo 32 model xe đạp là loại xe đạp đua thuộc 27 tờ khai hải quan, không đủ các tiêu chí đáp ứng các tiêu chuẩn của cơ quan chức năng. Từ đó, tổng số thuế chênh lệch tăng phải nộp bổ sung là hơn 1 tỷ đồng.
Ông Phan Lê Minh, Phó Cục trưởng Cục Hải quan TP.HCM cho biết: “Các công chức bước 2, bước 3 không yêu cầu khai báo rõ, bổ sung tài liệu kỹ thuật hoặc trưng cầu phân tích, phân loại để xác định thành phân, công dụng, tính chất hóa lý, phạm vi sử dụng... để xác định đúng mã số thuế suất dẫn đến sai sót trong thời gian dài”.
Những công chức này được phân công thực hiện việc lấy mẫu hàng hóa và xử lý các thủ tục của tờ khai số đã có thiếu sót trong công tác hoàn thiện hồ sơ, để xảy ra sự việc chậm trễ kéo dài, không thực hiện xử lý vi phạm đối với các công ty Liên Minh, Vòng Xanh.
Từ đó, “cục Hải quan TP.HCM cũng đã chỉ đạo chi cục Hải quan khu vực 1 tổ chức xem xét, kiểm điểm trách nhiệm của cán bộ công chức đã chấp nhận thông quan, chấp nhận mã số hàng hóa khai báo các lô hàng nhập khẩu mà không yêu cầu khai báo bổ sung thành phần, hàm lượng, công dụng... dẫn đến không phát hiện sai phạm, thiếu các khoản thuế nêu trên”, ông Lê cho biết thêm.
Mới đây, UBND TP.HCM đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tổ chức thực hiện nghiêm chỉ đạo về đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong những tháng cao điểm cuối năm 2019 và Tết Nguyên đán Canh Tý (2010).
Theo đó, UBND TP.HCM cho biết: Cần phải xác định công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên của các đơn vị và tập trung đấu tranh trên cả 3 lĩnh vực: Buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.
Đặc biệt kiên quyết không cho phép có vùng cấm trong công tác này, đồng thời, phải tăng cường công tác điều tra, xử lý tập trung vào các đường dây, ổ nhóm, các đối tượng chủ mưu, cầm đầu... Trong đó, UBND các quận, huyện cần tăng cường phối hợp kiểm tra, kiểm soát nhằm phát hiện các hành vi buôn lậu, hàng giả, hàng không đảm bảo chất lượng và gian lận thương mại, đặc biệt tại các chợ truyền thống, các cửa hàng, cửa hiệu, các điểm dịch vụ ăn uống, trong đó lưu ý mặt hàng quần áo may sẵn, đồ chơi và đồ dùng dành cho trẻ em.
Chí Thanh
Bài viết đăng trên ấn phẩm báo in Đời sống & Pháp luật số 159
