Mới đây, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ban bố tình trạng khẩn cấp thế giới với bệnh đậu mùa khỉ trong đợt bùng phát dịch nghiêm trọng nhất từ trước tới nay, trong đó, căn bệnh này đã lan ra nhiều nơi trên thế giới bao gồm cả châu Âu và Mỹ. Trong khi các quốc gia trên thế giới đã bắt đầu mở chiến dịch tiêm chủng phòng đậu mùa khỉ cho những người có nguy cơ cao nhưng tại châu Phi, châu lục duy nhất đến thời điểm nay ghi nhận ca tử vong vì căn bệnh trên, lại không có vaccine.
Ngày 28/7 (giờ địa phương), ông Ahmed Ogwell, người đứng đầu Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh châu Phi (CDC châu Phi), cho biết: "Hãy để châu lục của chúng tôi có quyền tiếp cận vaccine phòng đậu mùa khỉ".
Theo đó, ông Ogwell đã miêu tả tình trạng hiện tại khi châu Phi, châu lục có 1,3 tỷ người, một lần nữa bị bỏ lại phía sau trong quyền tiếp cận vaccine. Ông gọi đây là một vòng tròn khó chịu giống như trong thời đại dịch COVID-19 bùng phát nghiêm trọng.
Đến ngày 28/7, trong đợt bùng phát mới nhất hiện nay, hơn 20.000 trường hợp mắc đậu mùa khỉ đã được báo cáo ở 77 quốc gia. Trong đó, hơn 2.100 ca bệnh được ghi nhận ở 11 quốc gia châu Phi và có 75 người châu Phi đã thiệt mạng vì căn bệnh này.
Đậu mùa khỉ vốn đã xuất hiện ở miền Trung và Tây Phi trong nhiều thập kỷ nhưng đây là lần đầu tiên dịch bệnh này bùng phát và lan rộng ra ngoài phạm vi châu Phi.
Hiện nay, thế giới đang chạy đua cung cấp các liều vaccine ngừa đậu mùa khỉ cho những người cần thiết. Uỷ ban châu Âu (EC), cơ quan đặc biệt của Liên minh châu Âu (EU), đã đặt mua 160.000 liều vaccine ngừa đậu mùa khỉ. Trong khi đó, ngày 27/7, cơ quan y tế Mỹ cho biết gần 800.000 liều vaccine đậu mùa khỉ sẽ sớm có sẵn và được phân phối sau nhiều tuần trì hoãn.
Tuy nhiên, sự trì hoãn trong việc phân phối vaccine tới lục địa châu Phi thậm chí còn kéo dài hơn, trong bối cảnh châu Phi đã phải chịu đựng những tổn thương do căn bệnh này suốt nhiều năm.
Ông Ogwell thông tin CDC châu Phi đã phối hợp với các đối tác quốc tế trong nỗ lực tiếp nhận vaccine. Ông cho biết "tin vui" có thể sẽ tới trong vài ngày nữa nhưng nói thêm rằng: "Chúng tôi chưa thế cung cấp cho các bạn thời gian cụ thể".
Theo người đứng đầu CDC châu Phi, thậm chí vaccine ngừa bệnh đậu mùa, vốn cũng có hiệu quả chống lại đậu mùa khỉ, cũng không có sẵn ở châu Phi. Ông nhận xét: "Các giải pháp cần mang tính toàn cầu. Nếu chúng tôi không được an toàn thì phần còn lại của thế giới cũng vậy".
Đại dịch COVID-19 và việc tích trữ liều lượng vắc xin trên toàn cầu đã trở thành một vấn đề lớn đối với các nhà lãnh đạo châu Phi, những người nhanh chóng hợp tác với nhau trong một nỗ lực chưa từng có để đảm bảo quyền tiếp cập vaccine và thiết lập sản xuất nhiều vaccine hơn trên lục địa này.
Giờ đây, bệnh đậu mùa khỉ một lần nữa cho thấy cách các quốc gia giàu chỉ đang vội vã bảo đảm an toàn cho người dân của họ.
WHO cho biết họ đã thiết lập một cơ chế chia sẻ vaccine ngừa đậu mùa khỉ nhưng đến nay vẫn có rất ít thông tin được tiết lộ. Do đó, không có gì đảm bảo rằng châu Phi có thể sẽ được ưu tiên trong cơ chế chia sẻ vaccine này. Thêm vào đó, đến thời điểm hiện tại, chưa có quốc gia nào đồng ý chia sẻ số lượng vaccine họ có cho WHO.
Quan chức WHO cho biết bệnh đậu mùa khỉ có thể lây lan với những người có tiếp xúc gần với người bệnh, hoặc thông qua quần áo và ga trải giường đã qua sử dụng của họ. Hiện các nhà nghiên cứu vẫn đang theo dõi thêm về cách lây lan của virus này.
Minh Hạnh
