Thời gian qua, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản ngày càng nhiều, diễn biến phức tạp, đặc biệt là dịp cận tết Nguyên đán. Các đối tượng hoạt động với phương thức, thủ đoạn tinh vi, có xu hướng đan xen, kết hợp giữa nhiều hình thức lừa đảo khác nhau. Cơ quan công an khuyến cáo, người dân nên tăng cường phòng ngừa một số loại tội phạm dịp Tết Nguyên đán 2021.
Một ổ nhóm lừa đảo gần 4.000 nạn nhân chuyển tiền qua mạng xã hội mới bị Công an TP.Hà Nội triệt phá. |
Lắm chiêu, nhiều trò lừa đảo
Công an quận Hoàng Mai, Hà Nội vừa có khuyến cáo người dân tăng cường phòng ngừa một số loại tội phạm Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021. Thượng tá Lê Xuân Hanh, Phó trưởng Công an quận Hoàng Mai cho biết: Dịp nghỉ lễ Tết Nguyên đán là khoảng thời gian nghỉ lễ dài ngày, người dân cũng như các cơ quan doanh nghiệp trên địa bàn TP.Hà Nội nói chung và trên địa bàn quận Hoàng Mai nói riêng sẽ về quê, đi du xuân, không có mặt tại nhà hoặc tại cơ quan. Do vậy, các đối tượng tội phạm thường lợi dụng sơ hở này để phạm tội điển hình như: Tội phạm trộm cắp tài sản, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản...
Trong đó, đối với tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thường xuyên có các hình thức sau: Các đối tượng gọi điện thoại đến nhà người dân giả danh là công an, viện kiểm sát, tòa án. Sau đó, yêu cầu người dân chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng rồi chiếm đoạt; Một số đối tượng người nước ngoài làm quen với các nạn nhân trong nước thông qua mạng xã hội, sau đó thông báo gửi quà về Việt Nam và yêu cầu nộp tiền làm thủ tục hải quan rồi chiếm đoạt; Các đối tượng thông qua mạng xã hội tiến hành giao dịch mua bán hàng hóa rồi lừa đảo chiếm đoạt tiền; Các đối tượng lừa đảo qua hình thức trúng thưởng yêu cầu bị hại nộp trước một khoản tiền để làm thủ tục rồi chiếm đoạt; Các đối tượng sử dụng thủ đoạn đăng tin mua, bán xe máy cho người dân trên các trang mạng xã hội, sau đó nói với người mua, bán xe là đi tới người quen để lấy tiền, mượn xe của người mua hoặc người bán để đi lấy tiền rồi chạy mất; Tội phạm lừa đảo xin việc làm vào các cơ quan tổ chức Nhà nước; Các đối tượng sử dụng phần mềm hack tài khoản facebook và mật khẩu sau đó tiến hành nhắn tin yêu cầu vay tiền, chuyển tiền vào tài khoản.
Công an quận Hoàng Mai khuyến cáo, khi có các cuộc điện thoại gọi đến thông báo trúng thưởng, nhận quà hoặc tự xưng là cán bộ công an, viện kiểm sát nói rằng đang có liên quan đến tội phạm yêu cầu phải chuyển khoản tiền thì phải cảnh giác và thông báo ngay cho cơ quan công an.
"Bên cạnh đó, các ngân hàng cần phổ biến tới các giao dịch viên, khi có người dân tới thực hiện các phương thức chuyển tiền, đặc biệt là người già, người chuyển tiền với số lượng lớn thì phải đọc kỹ các thông báo tuyên truyền về thủ đoạn của các đối tượng trước khi thực hiện giao dịch. Ngoài ra, đề nghị các ngân hàng phổ biến tới người dân khi họ đăng ký hình thức thanh toán tiền qua mạng sử dụng dịch vụ internet banking phải chú ý tới các trang web giả mạo của các ngân hàng khi thực hiện lệnh thanh toán, mua sắm thông qua hình thức online, tránh trường hợp các đối tượng lấy được các mã OTP trong tài khoản ngân hàng", lãnh đạo đội Cảnh sát Hình sự Công an quận Hoàng Mai phân tích.
Thủ đoạn tinh vi
Trước tình hình tội phạm lừa đảo qua mạng diễn biến phức tạp, bộ Công an cho biết, đã và đang tập trung lực lượng để triệt phá các vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, triển khai đồng bộ nhiều biện pháp, góp phần giữ an toàn, lành mạnh trên hệ thống mạng tại Việt Nam. Tuy nhiên, do sự chủ quan và thiếu cảnh giác, đề phòng của một bộ phận không nhỏ doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, đã khiến cho các đối tượng phạm tội vẫn có thể dễ dàng lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Theo số liệu của bộ Công an, chỉ tính riêng các vụ lừa đảo được người dân trình báo, tố giác, trong 6 tháng đầu năm 2020, Công an 63 tỉnh, thành phố trong cả nước đã tiếp nhận 776 vụ, với số tiền bị lừa đảo lên đến hàng nghìn tỉ đồng. Đặc biệt, nổi lên là phương thức thủ đoạn lừa đảo giả danh, mạo danh công an, viện kiểm sát, thanh tra, tòa án, bưu điện, ngân hàng... để chiếm đoạt tài sản gia tăng, chiếm tỉ lệ trên 65% số vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng.
Từ đó, bộ Công an cảnh báo về thủ đoạn giả danh, mạo danh cán bộ làm việc trong các cơ quan tư pháp, mà các đối tượng thường sử dụng có đặc điểm chung là: Chúng sử dụng công nghệ cao, ẩn danh dưới số điện thoại giống hệt số điện thoại công khai của cơ quan công an, viện Kiểm sát để gọi điện cho bị hại, thông báo họ đang bị kiện vì nợ tiền hoặc có liên quan đến một vụ án, chuyên án mà cơ quan công an đang điều tra, xác minh, đã có lệnh bắt của viện kiểm sát nhân dân...; yêu cầu bị hại kê khai tài sản, số tiền mặt hiện có và số tiền gửi trong các tài khoản ngân hàng. Sau đó, các đối tượng dùng lời lẽ đe dọa sẽ bắt tạm giam nạn nhân để điều tra và yêu cầu họ chuyển tiền hoặc đọc mã OTP để chúng thực hiện việc chuyển tiền vào các tài khoản của chúng với "vỏ bọc" để xác minh, điều tra.
Đặc điểm dễ dàng nhận biết đối tượng lừa đảo qua điện thoại là bọn chúng yêu cầu bị hại không được kể câu chuyện "đang bị điều tra", những thông tin vừa mới trao đổi cho bất kỳ ai. Mục đích của chúng là nhằm để nạn nhân không có đủ thời gian để kiểm tra thông tin hoặc không trình báo cho cơ quan công an. Mặc dù nhiều bị hại không có khuất tất, không có sai phạm, nhưng trước những lời đe dọa, thúc giục của các đối tượng dẫn đến lo lắng và không đủ tỉnh táo để nhận biết sự việc bị lừa đảo.
Theo bộ Công an, qua công tác nắm tình hình, số bị hại bị các đối tượng lừa đảo bằng hình thức mạo danh, giả danh cán bộ các cơ quan tư pháp rất đa dạng, đa phần thường là phụ nữ và người già trên 60 tuổi, nhưng cá biệt có trường hợp các bị hại là cán bộ của các cơ quan Nhà nước... Đây đều là những bị hại ít cập nhật thông tin xã hội, báo chí; Thiếu ý thức cảnh giác với tội phạm; không có kiến thức về bảo mật thông tin cũng như hiểu biết về các hoạt động tố tụng hình sự. Khi xảy ra vụ việc, nạn nhân không biết thông tin về đối tượng, không biết tại sao bị mất tiền trong tài khoản, hoặc lo sợ bị mất uy tín nên không trình báo với cơ quan công an, gây khó khăn cho công tác điều tra, xử lý.
Tuyệt đối không làm việc qua điện thoại và mạng xã hội Bộ Công an khẳng định, cơ quan công an các cấp khi làm việc, xác minh, điều tra với các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp sẽ có cán bộ đến làm việc trực tiếp hoặc có văn bản thông báo, triệu tập gửi đến chính quyền địa phương, địa chỉ công ty, thân nhân gia đình và người mà cơ quan công an muốn làm việc. Tuyệt đối không làm việc thông qua điện thoại và mạng xã hội. Bộ Công an khuyến cáo, người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, số điện thoại, số chứng minh thư (căn cước công dân), địa chỉ nhà ở, số tài khoản ngân hàng, mã OTP trên điện thoại cá nhân... cho bất kỳ ai không quen biết hoặc khi chưa biết rõ nhân thân, lai lịch. Khi gặp những tin nhắn thông qua các trang mạng xã hội để vay tiền, nhờ mua thẻ điện thoại, yêu cầu chuyển tiền để xác minh tài khoản; nhờ tài khoản ngân hàng để nhận tiền từ nước ngoài... thì cần đặc biệt cảnh giác, tuyệt đối không làm theo; nhanh chóng liên hệ hoặc gọi điện thoại nói chuyện trực tiếp với người đó để kiểm tra thông tin. |
Nguyễn Hường
Bài đăng trên ấn phẩm Đời sống& Pháp luật số Thứ 3 (19)
