Theo Bộ Công Thương, với sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử, hiện Việt Nam xếp thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á về quy mô và xếp thứ 5 trên thế giới về tốc độ tăng trưởng.
Quy mô thị trường bán lẻ thương mại điện tử B2C tăng trưởng nhanh chóng từ 2,97 tỷ USD năm 2014 đến 20,5 tỷ USD năm 2023, trung bình tăng trưởng 20-30% cả giai đoạn. Mức tăng trưởng này đã đóng góp 8% tổng doanh thu hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước năm 2023.
Hiện cả nước có gần 725.000 tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn thương mại điện tử, tổng giá trị giao dịch hơn 75.000 tỷ đồng, theo dữ liệu từ 439 sàn cung cấp cho cơ quan thuế.
Bộ Công Thương vừa có tờ trình đề nghị xây dựng Luật Thương mại điện tử. Lý do sửa đổi luật, theo Bộ Công Thương, bởi hiện nay nhiều nền tảng thương mại điện tử chưa định danh và xác thực điện tử đối với người bán, dẫn đến việc khó kiểm soát chính xác thông tin về người bán. Đặc biệt với người bán ở nước ngoài hoặc người bán không tuân thủ quy định pháp luật.
Ngoài ra, cơ quan quản lý nhà nước cũng không nắm được một người bán hoạt động trên bao nhiêu nền tảng, dẫn tới khó khăn trong việc truy vết và xử lý vi phạm khi chưa có quy định chặt chẽ về việc xác minh và lưu trữ thông tin người bán.
Người bán hàng cá nhân trên các nền tảng số phải thực hiện định danh. (Ảnh: Tuổi trẻ)
Vì vậy, công tác điều tra và xử lý vi phạm trong giao dịch thương mại điện tử trở nên phức tạp. Các cơ quan chức năng khó truy vết kho hàng hoặc đối tượng bán hàng khi có vi phạm vì không có cơ chế định danh điện tử cũng như kiểm tra, giám sát toàn diện, các nền tảng thương mại điện tử có thể bị lạm dụng để thực hiện các hoạt động gian lận hoặc trốn thuế.
Người tiêu dùng cũng khó có thể xác minh độ tin cậy của người bán trên các sàn thương mại điện tử nếu thông tin về người bán không được rõ ràng và minh bạch. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người tiêu dùng và làm giảm độ tin cậy của nền tảng thương mại điện tử.
Bộ Công Thương cũng nhấn mạnh việc cần thiết tăng cường quản lý hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới. Mặc dù nghị định 85 đã đưa ra những quy định cơ bản về điều kiện áp dụng cho các chủ thể cung cấp dịch vụ xuyên biên giới tại thị trường Việt Nam nhưng các quy định này vẫn chưa đủ mạnh mẽ và hiệu quả.
Hơn nữa, các quy định pháp lý đối với thương mại điện tử xuyên biên giới hiện tại nhìn chung còn "nhẹ nhàng" hơn so với các quy định áp dụng cho các chủ thể có hoạt động đầu tư chính thức tại thị trường trong nước, gây ra sự thiếu công bằng trong môi trường cạnh tranh.
Vì vậy, trong dự thảo luật đã đưa ra thêm các biện pháp quản lý, trong đó quy định rõ về các hình thức hoạt động thương mại điện tử, các chủ thể tham gia, quyền và nghĩa vụ của các chủ thể, đẩy mạnh phân cấp phân quyền.
Trong dự thảo luật, cơ quan quản lý đề xuất bổ sung thêm trách nhiệm của chủ sàn thương mại điện tử gồm việc phải có trách nhiệm về chính sách, quy định, thông tin hàng hóa, dịch vụ và phân loại hàng hóa trong nước hay nước ngoài bán trên nền tảng.
Với người thực hiện livestream hoặc những người tư vấn bán hàng hóa, dịch vụ thuộc các ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện cũng phải được các sàn quy định cụ thể.
