Theo Bộ Công an, việc cá nhân, tổ chức đứng ra kêu gọi ủng hộ, hỗ trợ đồng bào vượt qua khó khăn dịch bệnh, thiên tai là nghĩa cử cao đẹp, nhân văn, đúng với truyền thống dân tộc Việt Nam. Nhà nước rất khuyến khích, tôn vinh và tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân, tổ chức đóng góp vận động, kịp thời mang lại hiệu quả thiết thực cho những người đang cần hỗ trợ. Việc vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo đã được Chính phủ quy định tại Nghị định số 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021 (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 11/12/2021).
Đoàn cứu trợ đi đến những vùng bị ảnh hưởng bởi thiên tai để cùng bà con khắc phục hậu quả mưa lũ. (Ảnh: C.A)
Thời gian qua, nhiều tổ chức, cá nhân kêu gọi, tiếp nhận tiền của người khác để ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng bởi cơn bão Yagi và lũ lụt sau bão. Tuy nhiên, đã có trường hợp không chuyển hoặc chuyển không đủ số tiền đó tới tay người nhận; không chứng minh được việc sử dụng đúng mục đích số tiền đã tiếp nhận.
Theo Bộ Công an, tùy vào từng trường hợp, tính chất và mức độ của hành vi mà cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm mà có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử lý vi phạm hành chính.
Trích dẫn Nghị định số 93/2021/NĐ-CP Bộ Công an cho biết hành vi Báo cáo, cung cấp thông tin không đúng sự thật; chiếm đoạt; phân phối, sử dụng sai mục đích, không đúng thời gian phân phối, đối tượng được hỗ trợ từ nguồn đóng góp tự nguyện; Lợi dụng công tác vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để trục lợi hoặc thực hiện các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội là bị cấm.
Do đó, trường hợp cá nhân, tổ chức ngay từ đầu đã dùng thủ đoạn gian dối, chủ động lên kế hoạch kêu gọi từ thiện, ủng hộ, cứu trợ nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015 với khung hình phạt cao nhất là tù chung thân. Nếu cá nhân, tổ chức lợi dụng hoạt động kêu gọi từ thiện, ủng hộ, cứu trợ để chiếm đoạt tài sản nhưng chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, chưa đến mức xử lý hình sự thì sẽ bị xử phạt hành chính 2-3 triệu đồng theo Nghị định số 144/2021/NĐ-CP về hành vi dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại đến tài sản của tổ chức, cá nhân khác.
Đồng thời, người vi phạm còn có thể bị tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính và trục xuất nếu là người nước ngoài. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền sẽ gấp 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Trong trường hợp cá nhân, tổ chức sử dụng không đúng mục đích số tiền ủng hộ đã tiếp nhận theo cam kết ban đầu, theo Bộ Công an, căn cứ quy định tại Điều 10 Nghị định số 130/2021/NĐ-CP, người, tổ chức vi phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính 5-10 triệu đồng.
Hành vi "sử dụng không đúng mục đích" ở đây bao gồm: Để hư hỏng, thất thoát tiền, hàng cứu trợ, trừ trường hợp bất khả kháng do thiên tai, hỏa hoạn; Sử dụng, phân phối tiền, hàng cứu trợ không đúng mục đích, không đúng đối tượng; Tráo đổi hàng cứu trợ. Ngoài ra, người vi phạm còn bị buộc bồi hoàn lại số tiền, hàng cứu trợ bị hư hỏng, thất thoát; nộp lại số lợi bất hợp pháp có được; chịu mọi chi phí khám bệnh, chữa bệnh (nếu có) cho người sử dụng hàng cứu trợ bị ảnh hưởng sức khỏe.
