Các già làng cho biết, cuộc sống bình thường và hạnh phúc của họ "đã bị hủy hoại vào một đêm mùa hè năm 1951" vì một căn bệnh lạ, chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em trong độ tuổi 5 đến 7. Căn bệnh này khiến trẻ em ngừng phát triển và giữ nguyên chiều cao suốt phần đời còn lại. Ngoài việc không cao lên, một số bệnh nhân mắc nhiều dạng khuyết tật khác nhau.
Kết quả điều tra dân số cho thấy căn bệnh lùn bí ẩn ở làng Yangsi đã di truyền qua nhiều thế hệ. Năm 1985 ghi nhận 119 ca mắc bệnh, đến năm 2014, 36 trong số 80 dân làng là người lùn, chiều cao dao động từ 64cm đến 117cm.
Chiều cao của nhiều người dân trong làng Yangsi dao động từ 64cm đến 117cm. Ảnh: Tingli Wang.
Tháng 1/2008, cơ quan y tế huyện Tư Trung đã tiến hành chụp X-quang cho những người lùn ở làng Yangsi. Phim chụp X-quang cho thấy các dấu hiệu bất thường về hệ xương, đặc biệt là các bất thường liên quan đến sự phát triển chiều cao.
Bệnh lùn là hiện tượng tầm vóc thấp bé do tình trạng y tế hoặc di truyền. Theo định nghĩa, người mắc bệnh lùn thường có chiều cao từ 147 cm trở xuống. Chiều cao trung bình của họ là 122 cm.
Có nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau gây ra bệnh lùn. Các rối loạn thường được chia thành hai loại lớn là bệnh lùn không cân đối và bệnh lùn cân đối. Bệnh lùn không cân đối, khiến kích thước cơ thể người bệnh không cân đối, một số bộ phận có kích thước nhỏ, các bộ phận khác kích thước trung bình hoặc trên trung bình. Các rối loạn này gây bệnh lùn không cân đối sẽ ức chế sự phát triển của xương.
Bệnh lùn cân đối xảy ra khi bộ phận cơ thể đều nhỏ ở mức tương đương nhau, phù hợp với một cơ thể có tầm vóc trung bình. Các tình trạng bệnh lý xuất hiện khi mới sinh hoặc xuất hiện trong thời thơ ấu, hạn chế sự tăng trưởng và phát triển tổng thể.
Chưa có nguyên nhân xác thực nào được công bố liên quan đến bệnh lùn ở làng Yangsi. Ảnh: Courtesy Feed
Không quản ngại khó khăn, các nhà khoa học đã đến tận làng Yangsi, tỉ mỉ nghiên cứu từ mẫu nước, đất, ngũ cốc đến thăm khám cho người bệnh, mong tìm ra manh mối về căn bệnh lùn bí ẩn. Năm 1997, một giả thuyết cho rằng thủ phạm có thể là nồng độ thủy ngân cao trong đất, tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có bằng chứng xác thực.
Dù dân làng kể rằng căn bệnh xuất hiện vào năm 1951, nhà khoa học người Anh, tiến sĩ Karyl Robin Evans, vào năm 1947 đã nói rằng nhìn thấy hàng trăm người lùn ở các vùng xung quanh làng Yangsi. Một số báo cáo cũng cho hay đã thấy người lùn vào năm 1911.
Giới chức Trung Quốc không phủ nhận sự tồn tại của ngôi làng, nhưng hiện chưa cho phép người nước ngoài đến đây. Chỉ có một vài hình ảnh của người bản địa, cùng nhiều giả thuyết và lời đồn.
Một số cư dân đã rời bỏ làng do sợ mắc bệnh. Song, tình hình đã được cải thiện trong những năm gần đây. Các báo cáo cho biết những thế hệ sau này dường như không bị ảnh hưởng bởi căn bệnh lạ.
