Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, cháu cố của ông Hộ? Đồng Suông, thì toàn bộ khu nhà này vốn là khung cảnh mô tả trần g?an và trên trờ?, tức bồng la? t?ên cảnh.
Đ?ểm nhấn của toàn bộ khu lăng mộ trị g?á 3.000 lượng vàng ở TP. Rạch G?á (K?ên G?ang) là khu trung tâm lăng mộ, ha? hòn g?ả sơn mang tính nghệ thuật cao, nh?ều ý tưởng phức tạp, cầu kỳ. Tuy nh?ên, công trình đồ sộ và bí ẩn nhất trong khu lăng mộ là hệ thống nhà thờ tự.
Khu nhà thờ tự ở phía trong cùng của quần thể lăng mộ, ngăn cách vớ? khu trung tâm lăng mộ bở? khoảnh sân, cùng vườn cây rợp bóng, lố? đ? cỏ mọc, hoa thơm. Khu thờ tự được th?ết kế theo k?ến trúc đình chùa ha? g?an ba chá?.
| Khu thờ tự nằm phía trong cùng của quần thể lăng mộ |
Khu thờ tự cực kỳ rộng rã?, đủ cho cả trăm ngườ? s?nh hoạt phía trong. G?an g?ữa là nơ? thờ tự. Ha? chá? dành cho ngườ? ở để trông nom, hương khó? cho khu mộ. Các cột trụ, xà nhà, bốn bức tường đều là những hình vẽ nú? non, sông hồ, t?ên nữ, mây khó?… toàn là cảnh tượng chốn bồng la?.
Đ?ểm xuyết bên những t?ên cảnh là những bà? thơ cổ chữ Hán. Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, cháu cố của ông Hộ? Đồng Suông, thì toàn bộ khu nhà này vốn là khung cảnh mô tả trần g?an và trên trờ?, tức bồng la? t?ên cảnh. Tuy nh?ên, ch?ến tranh loạn lạc, khu mộ bỏ hoang mấy chục năm nay, nên phần lớn các tác phẩm nghệ thuật đã b?ến mất hoặc bị phá hủy.
Mớ? đây, Nhà nước đã đổ cả bạc tỉ để trùng tu lạ? những bức họa này, nhưng theo ông Tuấn, thì không được đẹp như những bức họa cổ.
Nếu như khu thờ tự phía trên là trần g?an và t?ên cảnh, thì những k?ến trúc dướ? tầng hầm chính là “địa ngục”.
| Những bức tranh mớ? được phục dựng ở khu thờ |
“Địa ngục” là một tầng hầm rộng cả trăm mét vuông. Tuy nh?ên, lố? xuống “địa ngục” không phả? từ g?an thờ tự, mà phả? đ? vòng phía ngoà?.
Từ bên phả?, phía hông của g?an nhà thờ tự, có một cửa hầm bằng đá, nằm dướ? chân quả đồ? đắp bằng đất cao cả chục mét. Căn hầm này sẽ dẫn xuống “địa ngục”. Tuy nh?ên, căn hầm khổng lồ đang trong quá trình trùng tu, nên bịt kín, không a? được vào.
Theo ông Tuấn, xưa k?a, “9 tầng địa ngục” là hệ thống tranh vẽ dướ? tầng hầm. Đó là những hình ảnh D?êm Vương trừng phạt những kẻ từng gây tộ? ác trên thế g?an.
Mỗ? “tầng địa ngục” mô tả bằng những hình ảnh khác nhau, gồm vo? g?ày, ngựa xé, những cảnh tượng D?êm Vương quăng ngườ? vào dung nham nú? lửa, vạc dầu, hoặc chặt xác thành nh?ều mảnh…
Tuy nh?ên, hầu hết những tuyệt phẩm đã bị đánh cắp vào thờ? kỳ loạn lạc.
| Hòn g?ả sơn bên tả do thợ Trung Quốc xây dựng |
Phần “địa ngục” của khu lăng mộ này không chỉ là một hệ thống tác phẩm nghệ thuật kỳ lạ, mà còn là một d? tích lịch sử quan trọng, bở? tầng hầm là nơ? cán bộ tỉnh M?nh Hả?, sau này là K?ên G?ang, rồ? cán bộ Trung ương ẩn náu, họp bàn, đưa ra nh?ều quyết sách quan trọng trong thờ? kỳ kháng Pháp và chống Mỹ-Ngụy.
Mặc dù khu lăng mộ xây dựng cầu kỳ, tốn kém và đầy tính nghệ thuật, nhưng ông Nguyễn Anh Tuấn, cháu cố Hộ? Đồng Suông lạ? bảo rằng, do ông Hộ? đồng xây dựng mộ trá? ý nhà phong thủy, nên ông đã nhận một cá? kết b? thảm.
Ông đã chết bất đắc kỳ tử kh? ngô? mộ còn dở dang. Sau này, đờ? cháu, chắt, chỉ toàn nông dân, thợ hồ, làm thuê, lưu lạc…
Để tìm h?ểu về ngườ? xây dựng ngô? mộ trị g?á 3.000 lượng vàng, ông Nguyễn Anh Tuấn, cháu gọ? cụ Hà Mỹ Suông bằng cố, dẫn tô? về phía sườn Đông ngô? mộ, tìm đến nhà ông Nguyễn Ngọc Ẩn.
Ông Ẩn được dòng họ phân công trông nom, quản lý khu mộ này. Ông Ẩn là ngườ? nắm rõ nhất về la? lịch ngô? mộ, quá trình xây dựng, và thân phận của chủ nhân ngô? mộ này, tức ông Hộ? đồng Suông.
Ông Nguyễn Ngọc Ẩn dù đã ngót 80 tuổ?, song vẫn m?nh mẫn, dáng dấp phong độ. Ông ăn mặc chỉnh tề, dẫn tô? thăm quan khu mộ được cho là lớn nhất Tây Nam Bộ từ xưa đến nay.
Ông Ẩn là con rể út của ông Th?ềm Sơn. Ông Th?ềm Sơn là cháu gọ? ông Hộ? Đồng Suông bằng cậu. Ông Th?ềm Sơn chính là ngườ? bỏ t?ền xây dựng ngô? mộ để thờ phụng vợ chồng cậu ruột mình.
Ông Hộ? đồng Suông tên thật là Hà Mỹ Suông, là ngườ? V?ệt, gốc Hoa. Tổ t?ên ông là ngườ? Phúc K?ến – Trung Quốc.
Thờ? kỳ Mãn Thanh, bất bình vớ? tr?ều đình, tổ t?ên ông d? cư sang V?ệt Nam và được nhà Nguyễn cho định cư, kha? hoang ở vùng U M?nh Thượng, thuộc đất K?ên G?ang bây g?ờ.
Kh? đó, vùng đất này chỉ toàn rừng rú, “dướ? sông sấu lộ?, trên bờ cọp um”, chẳng có bóng dáng con ngườ?. G?a tộc họ Hà đã bỏ rất nh?ều t?ền thuê mướn nhân công, kha? khẩn ruộng đất.
Đến đờ? ông Hà Mỹ Suông, vào đầu thế kỷ 20, g?a tộc này trở nên g?àu có nhất vùng. Ông Suông trở thành một đạ? đ?ền chủ, có tớ? 24.000 công ruộng, vườn ở vùng Ngang Dừa và Ngang Trâu, kéo dà? từ U M?nh Thượng (K?ên G?ang) xuống tận U M?nh Hạ (Cà Mau).
Ngườ? dân thờ? đó còn truyền ta? nhau rằng, ruộng đất của ông Suông rộng đến nỗ? sức cò bay không hết. Mỗ? kh? đến mùa vụ, hàng ngàn nhân công làm v?ệc, lúa chất cao như quả nú?, đong đếm cả tháng không hết.
Vì có quá nh?ều t?ền, nên ông Hà Mỹ Suông đã bỏ t?ền ra mua chức Hộ? đồng, nên ông được gọ? là Hộ? đồng Suông.
Hồ? đầu thế kỷ 20, khu vực An B?ên (K?ên G?ang bây g?ờ), là thủ phủ của g?a tộc Hà Mỹ Suông. Trung tâm vực đó là một thị trấn sầm uất, nhà cửa khang trang, nố? dà? tít tắp.
Ngoà? nhà ở của g?a tộc, còn cả trăm ngô? nhà nhân công s?nh sống, làm v?ệc. Tuy nh?ên, kháng ch?ến chống Pháp, nh?ều lần bị đốt phá, nên khu vực ấy đã b?ết mất.
Mặc dù ông Hộ? đồng Suông bỏ t?ền mua chức Hộ? đồng thuộc địa Nam Kỳ, thành ngườ? của thực dân Pháp, song thực tế chức đó chỉ để ra oa?, để phục vụ cho v?ệc k?nh doanh. Ông Hộ? đồng Suông chưa bao g?ờ gây tộ? ác vớ? dân chúng Nam kỳ.
Thậm chí, ông được b?ết đến là nhà từ th?ện lớn của vùng Nam kỳ lục tỉnh, thường xuyên g?úp đỡ các tổ chức từ th?ện xã hộ?, g?úp đỡ ngườ? nghèo.
Theo VTC
