Di tích cổ đại Rujm el-Hiri trên cao nguyên Golan, khu vực phía Tây Nam Syria, nổi tiếng với cấu trúc nhiều vòng tròn đồng tâm bí ẩn và được các nhà khoa học cho là một đài thiên văn cổ đại. Một nghiên cứu mới từ Đại học Tel Aviv và Đại học Ben-Gurion (Israel) đã phát hiện thêm điều bất thường: Trong 6.500 năm kể từ khi được xây dựng, "Bánh xe ma" đã thay đổi vị trí đáng kể.
Các nghiên cứu cho thấy công trình Rujm el-Hiri khởi công xây dựng vào khoảng năm 4500 trước Công nguyên. Sau đó, người ta tiếp tục bổ sung thêm nhiều hạng mục kiến trúc khác trong những giai đoạn lịch sử tiếp theo. Những công trình "trẻ" nhất thuộc về thời đại đồ đồng (khoảng năm 3600-2300 trước Công nguyên). Khu vực này bao gồm một gò đá trung tâm được bao quanh bởi một số vòng tròn đồng tâm bằng đá bazan, đường kính khoảng 150 m.
Science Alert cho biết, để tìm hiểu rõ hơn về cấu trúc địa chất nơi tọa lạc của "đài thiên văn" này, một nghiên cứu mới đã được thực hiện, kết hợp nhiều kỹ thuật tiên tiến, bao gồm phân tích địa từ, tái tạo kiến tạo và phân tích dữ liệu vệ tinh.
Kết quả nghiên cứu cho thấy "Bánh xe ma" đã thực sự di chuyển. Nó xoay ngược chiều kim đồng hồ và dịch chuyển khỏi vị trí ban đầu tới hàng chục mét so với vị trí ban đầu cách đây khoảng 6.500 năm. Tuy nhiên, hiện tượng này hoàn toàn có thể lý giải bằng khoa học chứ không hề liên quan đến yếu tố tâm linh.
Các nhà nghiên cứu giải thích, cấu trúc địa chất của khu vực Rujm el-Hiri được hình thành bởi quá trình tiến hóa kiến tạo của khu vực, dẫn đến sự xoay của các khối, di chuyển vị trí và hướng của lối vào chính cùng các bức tường xuyên tâm theo thời gian".
Tuy nhiên, phát hiện này lại làm dấy lên một vấn đề khác. Mặc dù Rujm el-Hiri được cho là đài thiên văn vì hiện tại nó tương ứng với một số cấu hình thiên thể vào các thời điểm trong năm, nhưng nếu công trình này từng di chuyển liên tục, thì có khả năng trong quá khứ nó không hề tương ứng với các thiên thể như ngày nay. Do đó, giả thuyết Rujm el-Hiri là đài thiên văn có thể không chính xác.
Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy thêm nhiều công trình kiến trúc, tường thành và gò mộ xung quanh khu vực. Họ tin rằng vẫn còn nhiều bí mật khác đang chờ được khám phá và hy vọng rằng những phát hiện mới trong tương lai có thể giải mã bí ẩn về "Bánh xe ma" này.